Είναι προφανές ότι οδεύουμε προς συμφωνία με τους δανειστές. Αυτό όμως που έχει σημασία, αυτό που θα κρίνει την πορεία των πολιτικών πραγμάτων, δεν είναι τόσο το περιεχόμενο της συμφωνίας. Όλοι έχουν αντιληφθεί πως θα περιλαμβάνει μεταρρυθμίσεις περιορισμού της δημόσιας δαπάνης, αύξησης των φόρων και αλλαγές στο ασφαλιστικό. Αναμενόμενο.

Ads

Δεν είναι εκεί το ζήτημα. Το ζήτημα είναι η επίπτωση αυτών των μεταρρυθμίσεων, πάνω στην οικονομία. Εάν δηλαδή θα ενισχύσουν την ύφεση ή εάν θα τονώσουν κάπως την ζήτηση, το μέγεθος της οποίας είναι κρίσιμο για τις εξελίξεις. Εφόσον συνεχιστεί για λίγο ακόμα η πτώση της ζήτησης, τότε η κυβέρνηση θα αντιμετωπίσει σοβαρότατο και άμεσο πρόβλημα. 

Ο κρίσιμος παράγων εδώ είναι το τεράστιο ιδιωτικό χρέος. Ίσως να ξεπερνάει και τα 100 δις αυτή τη στιγμή. Με τέτοιο ιδιωτικό χρέος προς τις τράπεζες δεν μπορεί να σχεδιαστεί καμιά οδός προς την τόνωση της ζήτησης και επομένως προς την μείωση της ανεργίας. Και αν αυτή η οδός δεν διανοιχθεί τότε θα συνεχίσουμε την καταστροφική πορεία.

Κανένας ιδιώτης, κανένα νοικοκυριό δεν είναι σε θέση να αυξήσει την κατανάλωση, εφόσον έχει αδυναμία εξυπηρέτησης χρέους. Είναι η ίδια ιστορία με το δημόσιο χρέος. Κανένα κράτος δεν είναι σε θέση να βγει από την κρίση, με τεράστιο και αβίωτο δημόσιο χρέος. Έτσι όπως απαιτείται κούρεμα του δημοσίου χρέους, κατά μείζονα λόγο απαιτείται μεγάλο κούρεμα και του ιδιωτικού χρέους.

Ads

Οι σχεδιασμοί του Γιώργου Σταθάκη έχουν γίνει εν πολλοίς γνωστοί, αλλά απαιτείται άμεση παρέμβαση. Αυτό που έχει σημασία είναι να πιεστεί η ΕΚΤ να δεχθεί το κούρεμα του ιδιωτικού χρέους πάνω από 50%, σε οριζόντια βάση. Χωρίς προϋποθέσεις. Για νοικοκυριά και επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως εισοδήματος. Δεν έχει νόημα να κουρεύεις ένα χρέος σε κάποιον φτωχό μόνον, που χρωστάει 5 χιλιάδες. Αυτό είναι μεν απαραίτητο για ανθρωπιστικούς λόγους, αλλά δεν είναι αρκετό. Πρέπει να κουρέψεις όλα τα δάνεια και στα μεγάλα εισοδήματα και στους επιχειρηματίες, έτσι ώστε να τεθούν οι βάσεις για επενδύσεις, για κατανάλωση. Πρέπει να πέσει χρήμα στην αγορά. Αν αυτό δεν γίνει, όλα τα άλλα δεν θα δουλέψουν. Το κούρεμα αυτό ισοδυναμεί με αύξηση της ποσότητας του χρήματος.

Αλλά είναι και ζήτημα δικαιοσύνης. Όταν είχαν συναφθεί τα δάνεια με τις τράπεζες ήταν άλλες οι αντικειμενικές συνθήκες. Σύμφωνα με τον ισχύοντα νόμο, αλλαγή των αντικειμενικών συνθηκών σημαίνει αλλαγή και των όρων της σύμβασης. Η τράπεζα δεν έχει το δικαίωμα να απαιτεί τήρηση των συμβάσεων και να μεταφέρει το βάρος της αλλαγής των συνθηκών στον έναν συμβαλλόμενο και η ίδια να παραμένει στο απυρόβλητο. Επομένως πρέπει να γίνει κούρεμα και για λόγους δικαιοσύνης.

Ούτως ή άλλως οι τράπεζες δεν πρόκειται να εισπράξουν αυτά τα χρήματα που απαιτούν. Δηλαδή θα υποχρεωθούν εκ των πραγμάτων να δεχθούν το κούρεμα.

Νοικοκυριά και επιχειρήσεις περιμένουν αυτήν την αποφασιστική κίνηση. Θα είναι το μεγάλο όπλο της κυβέρνησης, αυτό που θα ξεκλειδώσει όλες τις άλλες πόρτες εξόδου από την οικονομική και πολιτική κρίση.