Το μνημόνιο δεν αφήνει περιθώριο για επεκτατική πολιτική και ο διεθνής οικονομικός έλεγχος έτσι κι αλλιώς περιορίζει την εθνική αυτονομία. Για μια κυβέρνηση που θέλει να λέγεται κυβέρνηση της Αριστεράς μοναδική δυνατότητα είναι η προώθηση προοδευτικών μεταρρυθμίσεων που δεν εμποδίζονται από τους δημοσιονομικούς καταναγκασμούς.

Ads

Καθόλου εύκολο εγχείρημα:

-Η πάταξη της μεγάλης φοροδιαφυγής είναι δύσκολη λόγω διοικητικών στρεβλώσεων, παθογενειών του συστήματος απονομής δικαιοσύνης και της ίδιας της δομής του ελληνικού καπιταλισμού που στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στη μαύρη οικονομία.
-Η προσέλκυση ξένων επενδύσεων για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας προσκρούει στη διαρκή οικονομική και πολιτική αβεβαιότητα, στη θηριώδη γραφειοκρατία, στις συνεχείς αλλαγές του φορολογικού, στη βραδύτητα των δικαστηρίων, στην αρρώστια ενός υπερτροφικού και δυσκίνητου κράτους.
-Η δίκαιη θεραπεία του ασφαλιστικού είναι αδύνατη σε συνθήκες ύφεσης και επιδείνωσης της αναλογίας ενεργού/μη ενεργού πληθυσμού.

Θα μπορούσε να βελτιωθεί η καθημερινότητα των πολιτών με παρεμβάσεις εύκολες και ανέξοδες αν υπήρχαν διαχειριστική επάρκεια και εμπειρία ή απλώς όραμα και ισχυρή βούληση, αλλά κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει.

Ads

Θα μπορούσε να δοθεί η μάχη για περισσότερη δημοκρατία στο χώρο της δημόσιας υγείας αλλά στην πράξη αυτό που προκύπτει -όλο και εντονότερα- είναι ότι αν δεν έχεις χρήματα και γνωριμίες καλό είναι να μην αρρωστήσεις σοβαρά. 

Θα μπορούσε να δοθεί η μάχη για τον εκσυγχρονισμό του εκπαιδευτικού συστήματος και την προσαρμογή του σε επιτυχημένα ευρωπαϊκά παραδείγματα, όμως αντί γι αυτό το υπουργείο Παιδείας παραδόθηκε στην Εκκλησία και τους ΑΝΕΛ.

Αυτό είναι ίσως το σημαντικότερο μήνυμα του ανασχηματισμού. Ο Νίκος Φίλης δεν έδειξε μεταρρυθμιστικό οίστρο για δημιουργικές αλλαγές στα πανεπιστήμια αλλά έκανε σοβαρή προσπάθεια για τη δημιουργία ενός κοσμικού, ανεξίθρησκου σχολείου. Το πλήρωσε με την απομάκρυνσή του από την κυβέρνηση επειδή είχε την αξιοπρέπεια να μην αποδεχθεί τα άλλα υπουργεία που του προτάθηκαν, δηλαδή να μη συμφιλιωθεί με την ιδέα ότι για τον υπουργό Παιδείας αποφασίζουν ο Ιερώνυμος με τον Καμμένο.

Δεν χάνει ο Φίλης, χάνει η Αριστερά που αποδεικνύει ότι δεν μπορεί να κυβερνήσει ούτε αποτελεσματικά ούτε προοδευτικά. Και αν για το πρώτο μπορούν να επικαλούνται τα μνημόνια, για το δεύτερο δεν υπάρχει κανένα πειστικό επιχείρημα.

Είναι αυτό που φαίνεται και αυτό που θα μείνει όταν θα τελειώσει η θητεία της κυβέρνησης Τσίπρα: Η Αριστερά έχασε την ψυχή της όταν αναγκάστηκε να κυβερνήσει σε περιβάλλον λιτότητας και με την απειλή της χρεοκοπίας. Δεν συμβιβάστηκε απλώς με τους πιστωτές, συμβιβάστηκε με την ιδέα ότι προέχει η εξουσία και άρχισε να λιώνει – σαν την “κερένια κούκλα” στο μυθιστόρημα του Κ. Χρηστομάνου που, τελικά, δεν κατάφερε να ζήσει.

“Θα σας πω μιαν ιστορία απλή και λυπητερή, γιατί απλή και λυπητερή είναι η ζωή” – έτσι αρχίζει η ιστορία της.