Ο ελληνικός λαός αντιστάθηκε όσο ελάχιστοι στον Άξονα και πλήρωσε βαρύτατο τίμημα: εκατοντάδες χιλιάδες νεκροί, βαθύ πένθος, άφατος πόνος και καμένη γη ήταν ό,τι άφησαν στο διάβα τους τα κατοχικά στρατεύματα. Μία στις δύο οικογένειες θρήνησαν θύματα, ένας στους δέκα Έλληνες υπέστη αναπηρία, ενώ το 75% των παιδιών υπέφερε από ασθένειες, ακόμα και μετά τη λήξη του πολέμου[1].

Κανείς σοβαρός ερευνητής δεν αμφισβητεί πλέον ότι η χώρα μας έμεινε δεκαετίες πίσω εξαιτίας της Κατοχής και του Εμφυλίου (που κι αυτός παιδί της Κατοχής ήταν…) και ουσιαστικά δεν μπόρεσε ποτέ να ανακάμψει. Αυτό, βέβαια, δεν απαλλάσσει τις μεταπολεμικές ελληνικές κυβερνήσεις από τις ευθύνες τους για την μνημονιακή Ελλάδα. Το αντίθετο! Ευθύνονται και γιατί δεν διεκδίκησαν μεθοδικά και αποτελεσματικά τις γερμανικές οφειλές. Όμως, παρά τα όσα κατά καιρούς διαδίδονται, καμία ελληνική κυβέρνηση δεν έχει παραιτηθεί των ισχυρά τεκμηριωμένων και απαράγραπτων αξιώσεών μας[2].

Έχοντας αυτά υπόψη του, στις 26.1.2015 ο νικητής των εκλογών Αλέξης Τσίπρας, σε μια κορυφαία κίνηση συμβολισμού, επέλεξε να προσκυνήσει στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής, λίγο πριν αναλάβει, για πρώτη φορά, τα ηνία της χώρας. Είχε προηγηθεί στις 24.4.2014, στο Ηρώο του Ολοκαυτώματος της Βιάννου η ανακοίνωση από τα χείλη του Τσίπρα της συμμετοχής του Μανώλη Γλέζου στο ευρωψηφοδέλτιο του ΣΥΡΙΖΑ, μια επιλογή που επικρίθηκε από τμήμα της κοινωνικής Δεξιάς αλλά επιβραβεύθηκε από το λαό με σαρωτική πρωτιά! Στις 8.2.2015, κατά την ανάγνωση των προγραμματικών δηλώσεων, ο Πρωθυπουργός δεσμεύθηκε επίσημα να διεκδικήσει τις γερμανικές οφειλές. Στις 23 Μαρτίου 2015 ο Αλέξης Τσίπρας κάνει ρητή αναφορά στο ζήτημα κατά την πρώτη συνάντησή του με την Άνγκελα Μέρκελ[3].

Έκτοτε, σιγή ασυρμάτου! Η κυβέρνηση υποκύπτει στον εκβιασμό του Βερολίνου, υπογράφει το τρίτο μνημόνιο και ξεχνά τη διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών. Σε αντίθεση με την κυβερνητική απραξία η Κοινοβουλευτική Επιτροπή τον Ιούλιο του 2016 καταλήγει σε θετική έκθεση για τη διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών. Ώσπου, ανήμερα της επετείου του Ολοκαυτώματος του Κομμένου, από το μνημείο των 317 θυμάτων, ο Πρωθυπουργός επανακάμπτει στο ζήτημα!..

Όμως ο δρόμος για τη δικαίωση περνά από το Βερολίνο. Άλλωστε, η εξάρτηση σημαντικού τμήματος του ελληνικού πολιτικού προσωπικού από την Γερμανία ήταν η κύρια αιτία για το γεγονός ότι έως σήμερα δεν έχει αποδοθεί Δικαιοσύνη. Ο θύτης της ελληνικής τραγωδίας στην Κατοχή τηρεί αδιάλλακτη και επονείδιστη στάση. Αν και επωφελήθηκε τα μέγιστα από τη Συνθήκη του Λονδίνου του 1953, επουλώνοντας τις βαθιές πληγές στο σώμα της από το ναζισμό κι οικοδομώντας ένα ισχυρό οικονομικό μοντέλο, που της εξασφαλίζει ηγετικό πολιτικό ρόλο, ξέχασε την ηθική, πολιτική και νομική της υποχρέωση απέναντι στην Ελλάδα. Αντίθετα, επιχειρεί, ματαίως, να απαλλαγεί από το άγος των φοβερών εγκλημάτων του Γ’ Ράιχ με διχαστικές φιέστες ψευδεπίγραφης συμφιλίωσης. Με περισσή αλαζονεία ισχυρίζεται ότι το ζήτημα έχει κλείσει οριστικά, χωρίς όμως να διευκρινίζει το «πώς» και «πότε». Έχει μάλιστα το θράσος να μας κουνά και το δάκτυλο, όποτε τολμά η ελληνική κυβέρνηση να διεκδικήσει μία μικρή, έστω, χαλάρωση της θηλιάς του μνημονίου!

Ο αγώνας για τις γερμανικές οφειλές είναι και αγώνας για την ιστορία και τη δημοκρατία ενάντια στους επίδοξους βιαστές τους. Ελπιδοφόρο μήνυμα αντίστασης! Είναι καιρός να βγούμε από τον λήθαργο της αδράνειας και της υποταγής και να περάσουμε στην αλήθεια της διεκδίκησης! Απαιτείται τόλμη, εθνική στρατηγική και ενότητα. Ρηματική διακοίνωση, εκτέλεση των αμετάκλητων αποφάσεων υπέρ των θυμάτων, περαιτέρω διεθνοποίηση του θέματος, επαναλειτουργία του Γραφείου Εγκλημάτων Πολέμου, προετοιμασία της δικαστικής διεκδίκησης οι κύριοι σταθμοί του οδικού χάρτη. Αναμφίβολα, ο λαός θα στηρίξει τη μεθοδική και δυναμική διεκδίκηση, εφ’ όσον υπάρξει, αλλά δεν θα επιτρέψει τυχόν εμπαιγμό. Στην επικείμενη συνεδρίαση της Ολομέλειας της Βουλής πρέπει να διαμορφωθεί η πιο ισχυρή εθνική θέση για το ζήτημα.

Το 2015 ο Μανώλης Γλέζος προκάλεσε τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε σε ανοιχτό διάλογο – αντιπαράθεση για τις γερμανικές οφειλές. Ο πανούργος Γερμανός δεν σήκωσε το γάντι, σταμάτησε όμως τις διαρροές εναντίον της Ελλάδας για το ζήτημα. Ο Αλέξης Τσίπρας (πότε) θα δώσει, άραγε, εντολή για την ρηματική διακοίνωση;
 
* Το παρόν άρθρο δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών, στο φύλλο της Δευτέρας 22.8.2016

* Ο Αριστομένης Ι. Συγγελάκης είναι διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών και Μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα και της Ένωσης Θυμάτων Ολοκαυτώματος Δήμου Βιάννου

[1] Katerina Kralova, «Στη σκιά της Κατοχής. Οι ελληνογερμανικές σχέσεις την περίοδο 1940-2010», Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2013.

[2] Κάτι που παραδέχεται άλλωστε και η Ο.Δ. της Γερμανίας στην απαντητική ρηματική της διακοίνωση στις 31.3.1967.

[3] Έστω κι αν, εκ παραδρομής θεωρούμε, στη σωστή δήλωση ότι το θέμα είναι «πρωτίστως ηθικό» έσπευσε, ατυχώς, να συμπληρώσει «και δεν είναι υλικό», κάτι που ανασκεύασε μετά την επάνοδό του στην Ελλάδα.