Η εμβληματική αυτή φράση τίθεται σήμερα – κατεξοχήν μάλιστα από τα στελέχη της ΝΔ και τον αρχηγό της – ως θεμέλιο ενός πολιτικού προσανατολισμού που έχει ως σκοπό την ανάδειξη της οικονομικής πραγματικότητας ως μιας απόλυτης αναγκαιότητας για τον πολιτικό βίο της χώρας.

Όμως το πολιτικό αυτό σύνθημα εμπεριέχει μια βαθιά αντινομία, είναι μάλιστα προϊόν δύο αντιφατικών μεταξύ τους θέσεων.

Πρώτον, η πολιτική δεν ασχολείται με την αλήθεια, διότι η αλήθεια είναι το αντικείμενο των συστημάτων σκέψης και της φιλοσοφίας. Μια πολιτική συμφωνία δεν μπορεί να έχει ως στόχο της την αλήθεια ούτε να στηρίζεται σε μια συναινετική θεωρία της αλήθειας, αφού η αλήθεια δεν συνιστά προϊόν συναίνεσης ή συμφωνίας αλλά αποτέλεσμα της εξάρτησης του νου από την δεδομένη πραγματικότητα.

Δεύτερον, η πολιτική αφορά την κατανόηση του παρόντος και είναι προσανατολισμένη στην πράξη ενόψει ενός σκοπού. Η πολιτική είναι η τέχνη διακυβέρνησης της χώρας που μέσω της ανάλυσης της πολιτικής κατάστασης οδηγεί στην απόφαση που είναι η καλύτερη για την επίτευξη του σκοπού. 

Είναι δηλαδή μια πρακτική σοφία που θεμελιώνεται στις περιστάσεις και έχει έντονο τον χαρακτήρα του ενδεχόμενου σχετικά με την επιλογή των μέσων. Είναι τρόπος πράξης που πραγματοποιεί την προσαρμογή των θεμελιωδών ιδεών του δικαίου στις ανάγκες της κοινωνίας, κάνοντας τον καθορισμό των στόχων για την ικανοποίηση αυτών των αναγκών.

Ποιος είναι λοιπόν ο τελικός σκοπός της πολιτικής;

Δεν είναι φυσικά η κατάκτηση της αλήθειας δηλαδή η γνώση. Τελικός σκοπός της πολιτικής είναι το κοινό αγαθό αφού αυτό και μόνο αυτό συνιστά τον ύψιστο σκοπό του κράτους. Το κοινό αγαθό, δηλαδή η  αναζήτηση της ωφέλειας για όλους αλλά και για κάθε έναν χωριστά αφού δεν νοείται η θυσία κανενός για την ικανοποίηση του συνόλου.

Στόχος της πολιτικής είναι η ωφέλεια – όχι όμως η ευκαιριακή – για τους ανθρώπους που απαρτίζουν τον λαό μιας χώρας.

Η ιδέα λοιπόν του κοινού αγαθού καθώς και η συγκεκριμένη ερμηνεία του,  είναι η κατεξοχήν πολιτική επιλογή ενόψει της οποίας θα πρέπει να αναμετρηθούν οι πολιτικές δυνάμεις. Αυτή η πολιτική επιλογή θα πρέπει να αντιμετωπίσει την σημερινή σύγκρουση μεταξύ οικονομίας και κοινωνικής πραγματικότητας και να ανταποκριθεί στο θεμελιώδες αίτημα της κοινωνίας όχι για συναίνεση αλλά για δικαιοσύνη, διότι το κοινό αγαθό είναι το αγαθό μιας πολιτικής κοινότητας που αφορά τον άνθρωπο ολόκληρο στην πλήρη ανάπτυξή του και όχι μόνο στην οικονομική του διάσταση.

Συνεπώς, το σύνθημα «συμφωνία αλήθειας» δεν ανταποκρίνεται ούτε στις απαιτήσεις της αλήθειας αλλά ούτε και στις ανάγκες της πολιτικής.

* Η Ελένη Προκοπίου είναι διδάκτωρ της Φιλοσοφίας του Δικαίου και συγγραφέας