Ακούω από κάποιους τελευταία το επιχείρημα ότι η ψήφος στο κόμμα του Στέφανου Μάνου, τη Δράση, είναι ψήφος χαμένη. Θυμώνω, αφ’ ενός γιατί δεν είναι αλήθεια, και αφ’ ετέρου γιατί χρησιμοποιείται κατά κόρον από κόμματα που εποφθαλμιούν τους ψηφοφόρους της, κι όχι μόνο ως αριθμούς αλλά και για την ποιότητα τους και την επιρροή που αυτή τους δίνει–γιατί είναι κοινή ομολογία ότι ο Μάνος στηρίζεται από ανθρώπους που καταλαβαίνουν λιγάκι τι τους γίνεται.

Ads

Χτες το βράδι άκουσα σε ένα φιλικό σπίτι το επιχείρημα της “χαμένης ψήφου” και από μια γνωστή μου, που δήλωνε ότι έχει τεράστια εκτίμηση στο ήθος του Μάνου, ότι θαυμάζει το έργο του όταν ήταν υπουργός (Μετρό, Αττική Οδός, πεζόδρομοι, μοναδικές χρονιές στην ιστορία μας χωρίς πρωτογενές έλλειμμα, κ.α.), ότι ξέρει και εκτιμά πολύ κάποιους ανθρώπους της Δράσης (τον Γιώργο Προκοπάκη, τον Θάνο Βερέμη, τον Γιάννη Ληξουριώτη, τον Τέλη Αϊβαλιώτη, τον Στέλιο Σταυρίδη, και δυο τρεις άλλους), ότι εντυπωσιάστηκε από τις καινοτόμες, λογικές και αποτεσματικές προτάσεις του κόμματος για εξυγίανση του δημοσίου. Αλλά… λέει. Αλλά, θα ψηφίσει Νέα Δημοκρατία! “Γιατί βρε παιδάκι μου, τη ρωτάω;” “Γιατί η ψήφος στη Δράση είναι χαμένη ψήφος”, μου λέει.

Είναι όμως άραγε έτσι; Είναι χαμένη ψήφος για τη γνωστή μου, τη νεοδημοκράτισα-με-το-στανιό, ή και γι’ άλλους πολλούς που τη φοβούνται; Θα σας πω τι της είπα και λογαριάζετε μόνοι σας.

Κατ’ αρχήν, όμως, πριν σας πω, να δηλώσω ότι ξεκινώ από την υπόθεση ότι ένας ψηφοφόρος, αν είναι λίγο στα συγκαλά του, θα κάνει τις επιλογές του μεταξύ κομμάτων δυο χώρων: αν πιστεύει ότι πρέπει να παραμείνουμε στην Ευρώπη και ο μόνος ρεαλιστικός τρόπος είναι να συνεχίσουμε στο γενικό πλαίσιο συμφωνίας με τους εταίρους μας στο οποίο δεσμευτήκαμε, πιθανώς με κάποιες βελτιώσεις, θα κινηθεί μεταξύ των λεγόμενων “μνημονιακών κομμάτων” (άσχημος όρος, ανακριβής, αλλά τον χρησιμοποιώ για να συνεννοούμαστε), δηλαδή ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, Δράσης, ΔΗΣΥ και κάποιων μικρότερων.

Όποιος είτε δεν πιστεύει στη συνέχιση (ΚΚΕ, Χρυσή Αυγή, Καμμένος) είτε  είναι διατεθειμένος να διακινδυνεύσει πλήρως όχι μόνο την ένταξή μας στην Ευρώπη, αλλά και την οικονομική μας επιβίωση, γιατί πιστεύει ότι τα περί αποπομπής μας αν δεν πληρώνουμε τα χρέη μας είναι “παραμύθι” (ΣΥΡΙΖΑ, ΛΑΟΣ), έχει να διαλέξει μεταξύ αυτών των κομμάτων. Αυτά είναι τα δύο μέτωπα. (Άφησα απ’ έξω τη ΔΗΜΑΡ μέχρι να αποφασίσει τι ακριβώς πιστεύει ο κ. Κουβέλης: το Σάββατο πάντως μας δήλωσε, στη Λάρισα, ότι επιδιώκει μετεκλογική συνεργασία με τα κόμματα της Αριστεράς, δηλαδή ΚΚΕ και ΣΥΡΙΖΑ, άρα μάλλον πέρασε πια στο δεύτερο χώρο· αλλά επειδή τείνει να αλλάζει συχνά, ας του δώσουμε μια πίστωση χρόνου.) Η μεταπήδηση ενός ψηφοφόρου από τον ένα στον άλλο χώρο, όπως π.χ. κάποιος που ψηφίζει Νέα Δημοκρατία να αλλάξει κόμμα και να ψηφίσει ξαφνικά ΚΚΕ, ενώ δεν είναι αδύνατη, δείχνει σοβαρή σύγχυση πολιτικών κριτηρίων και κρίσης.

Από τέτοια, η γνωστή μου δεν έπασχε και το ήξερα. Έτσι, ξεκίνησα να της μιλώ με την επίγνωση ότι επιλέγει προφανώς μεταξύ κομμάτων του πρώτου γκρουπ. Τη ρώτησα όμως κατ’ αρχή, διευκρινιστικά, γιατί θέλει ειδικά Νέα Δημοκρατία, και όχι ΠΑΣΟΚ, ας πούμε. Μου είπε: “Γιατί ύστερα από την ιστορία Τσοχατζόπουλου, δεν πάει το χέρι μου και να θέλω.” (Να σας πω ότι δε συμφωνώ μαζί της, ψέματα θα σας πω.) Γιατί όχι Ντόρα, τη ρώτησα επίσης, και μου είπε: “Γιατί δε τη χωνεύω, και δε βλέπω γιατί είναι εκτός του συστήματος που καταγγέλει.” (Δεκτό). “Οπότε”, της λέω, “σου μένει ή Νέα Δημοκρατία ή Δράση”. “Ακριβώς”, μου λέει, “και αποφάσισα να ψηφίσω Νέα Δημοκρατία ενώ ξέρω ότι θα βρίζω τον εαυτό μου ενώ το κάνω, για να μη ρίξω χαμένη ψήφο.”

Επειδή είναι αργά και είμαι κουρασμένος, της απαντώ πολύ σύντομα.
 
“Κοίτα”, της λέω. “Θα μπορούσα να επιχειρηματολογήσω επί μακρόν, αλλά δεν θα το κάνω. Θα είμαι ρεαλιστής έως κυνικός. Ξέρεις το λεγόμενο ‘στοίχημα του Πασκάλ’;” 

Η φίλη δεν το ξέρει.

“Είχε πει κάποτε ο Πασκάλ, που εκτός από μεγάλος μαθηματικός ήταν και θεολόγος, ότι πιστεύει στο Θεό εν γνώσει του ότι ο Θεός μπορεί και να μην υπάρχει. Κι αυτό γιατί είναι ένα στοίχημα σε κάθε περίπτωση κερδισμένο: αν μεν ο Θεός αν υπάρχει, ως πιστός, θα απολαμβάνει μετά θάνατον των αιωνίων αγαθών. Αν όμως δεν υπάρχει, πάλι δεν έχει να χάσει τίποτε.”

Η γνωστή μου γέλασε. “Και τι σχέση έχει ο Πασκάλ με τον Στέφανο Μάνο;”

“Με τον ίδιο προσωπικώς, από όσο  ξέρω, καμία“, είπα. “Αλλά το επιχείρημά μου για το γιατί δεν έχει κανένα νόημα να ψηφίσεις Νέα Δημοκρατία αντί Δράση, εφ’ όσον εκτιμάς τον Στέφανο Μάνο και τους ανθρώπους του, είναι πολύ παρόμοιο με του Πασκάλ. Άκου: συμφωνείς κατ’ αρχήν ότι έχουμε δυο ενδεχόμενα, είτε η Δράση θα πιάσει το 3% είτε δε θα το πιάσει;”

“Πως θα μπορούσα να διαφωνώ”, λέει. “Κάπως το λέγαμε αυτό στο σχολείο, πως να δεις;”

” ‘Τρίτου ή μέσου απόκλισις’. Η αρχή ότι αν κάτι δεν ισχύει, τότε ισχύει το αντίθετό του.”

“Μου αρέσει. Λογικότατο.”

“Συνεχίζω λοιπόν μόνο με λογικάτατα επιχειρήματα. Ας δούμε τι σημαίνει αν ψηφίσεις Δράση στην πρώτη περίπτωση, που πιάνει το 3%.”

“Μα τότε φυσικά δεν υπάρχει πρόβλημα”, μου λέει. “Αν ήξερα ότι η Δράση θα  βγει δε θα ήταν χαμένη ψήφος. Αλλά–“

“Μια στιγμή”, τη διακόπτω. “Ο λόγος που δε θα ήταν χαμένη ήταν ότι αν μπει η Δράση στη Βουλή πιστεύεις ότι θα συμμετάσχει σε μια κυβέρνηση συνεργασίας φιλευρωπαϊκών δυνάμεων, άρα δε θα πήγαινες εναντίον των ιδεών σου. Σωστά;”

“Ακριβώς. Και όχι μόνο θα συμμετάσχει, αλλά θα κάνει πολύ καλό: θα πιέσει ώστε η Νέα Δημοκρατία, και το ΠΑΣΟΚ, ή άλλος είναι μαζί της, θα προχωρήσουν στο σωστό δρόμο, κι όχι να το ρίξουν στο ρουσφετολόι. Ότι θα κάνουν τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις. Μακάρι, με δυο λόγια, να είναι απαραίτητοι οι βουλευτές της Δράσης σε μια κυβέρνηση. Τότε μπορούμε να δούμε κάτι πραγματικά καλό–πολύ καλύτερο σε κάθε περίπτωση από ένα Σαμαρά ανεξέλεγκτο!”
(Σας είπα, η γνωστή μου καταλαβαίνει τα καλά της Δράσης, και με το σχόλιό της το αποδεικνύει.)

“Ωραία”, της λέω. “Με αυτή την πιθανότητα την κλείσαμε: αν ο Μάνος εκλεγεί, η ψήφος σου δεν είναι χαμένη. Αν όμως τώρα δεν εκλεγεί…”

“Εδώ σε θέλω”, μου λέει. “Θα κλαίω τη μοίρα μου που ψήφισα Δράση!”

“Όχι”, της λέω. “Γιατί αν η Δράση δεν εκλεγεί, πρώτο κόμμα θα παραμένει αυτό που θα ήταν ούτως ή άλλως, δηλαδή η Νέα Δημοκρατία: οπότε η ψήφος σου όχι απλώς δε θα έχει εμποδίσει τη Νέα Δημοκρατία να εκλεγεί, αλλά θα την έχει βοηθήσει, όπως κι αν ψηφίσεις οποιοδήποτε κόμμα δεν εκλέγεται, είτε Δράση είναι, είτε Πειρατές, είτε ΑΝΤΑΡΣΥΑ.”

“Πως αυτό”, ρωτάει απορημένη.

“Απλούστατα, γιατί όσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό των κομμάτων που θα θα μπουν στη Βουλή, τόσο περισσότερους βουλευτές παίρνουν τα άλλα κόμματα. Κατανοητό;”

“Δηλαδή…”. Η γνωστή μου προσπαθεί να καταλάβει, αλλά αντιστέκομαι στον πειρασμό να βγάλω χαρτί και μολύβι, και να αρχίσω να εξηγώ με ποσοστά. (Την ξέρω από χρόνια, και υποψιάζομαι ότι δε της αρέσουν οι αριθμοί.) Κάποια στιγμή κάνει διευκρινιστική ερώτηση: “Δηλαδή, μου λες ότι αν η Δράση δεν εκλεγεί, βοηθάω το πρώτο κόμμα να εκλεγεί;” 

“Βοηθάς όλα τα κόμματα που θα μπουν στη Βουλή αναλογικά, το καθένα στο ποσοστό του. Αλλά καθώς το πρώτο κόμμα παίρνει το μπόνους των 50 βουλευτών, που του δίνει δυνατότητα να σχηματίσει κυβέρνηση, ναι, αν δεν εκλεγεί το μικρό κόμμα που ψηφίζεις, ουσιαστικά βοηθάς πολύ περισσότερο το πρώτο. Δηλαδή, αν δεν εκλεγεί η Δράση, είναι σα να έχεις ψηφίσει, ως δεύτερη επιλογή, Νέα Δημοκρατία.”

“Α δηλαδή η επιλογή Δράση τα χει όλα και συμφέρει!”

“Μπορείς να το πεις κι έτσι”, της λέω. “Αλλά αν θες να έχεις λίγο πιο υψηλά μοντέλα από τις διαφημίσεις, πες ότι χάσει-κερδίσει η Δράση, εσύ κερδίζεις, ακριβώς όπως ο Πασκάλ με το Θεό.”
“Είναι δηλαδή αυτό που λένε win win situation.”

Με εντυπωσιάζει που έχει γνώσεις της θεωρίας των παιγνίων. Την κοιτάζω επιδοκιμαστικά.

“Ακριβώς” της λέω.