Η ελληνική κυβέρνηση έχει τρία σημαντικά ατού στη διαπραγματευτική της προσπάθεια: τις επιπτώσεις της ελληνικής κρίσης για την Ευρωζώνη και τη διεθνή οικονομία, τη γεωπολιτική σημασία της Ελλάδας και το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος της 5ης Ιουλίου. Η πρόσφατη κρίση της χρηματιστηριακής αγοράς της Κίνας πρόσθεσε ένα τέταρτο, το οποίο έχει αρχίσει να επισκιάζει τα προβλήματα της ευρωπαϊκής οικονομίας, καθότι η κινεζική οικονομία είναι η δεύτερη στον κόσμο και κάθε κλονισμός της έχει γιγαντιαίες συνέπειες.

Ads

Ένας βασικός λόγος είναι ότι η Κίνα αποτελεί στην ουσία τον πιο σημαντικό τραπεζίτη των ΗΠΑ και κατ’ επέκταση, της διεθνούς οικονομίας. Όπως είχε αποκαλύψει το Wikileaks το 2010, όταν ερωτήθηκε η τότε υπουργός των ΗΠΑ Χίλαρι Κλίντον από Αυστραλό πολιτικό γιατί δεν κρατούσε σκληρότερη στάση προς την Κίνα, του απάντησε ότι «δεν μπορείς να κάνεις σκληρή διαπραγμάτευση με τον τραπεζίτη σου». Διότι η Κίνα έχει στην κατοχή της 20% των χρεογράφων του δημοσίου των ΗΠΑ, αξίας περίπου 1.3 τρισεκ. δολαρίων. Και η φλογερή ανάσα του κινεζικού δράκου μπορεί να κάψει την οικονομία των ΗΠΑ, όποτε αυτός θελήσει.

Όμως ο δράκος αντιμετωπίζει ένα σοβαρό πρόβλημα από τα μέσα Ιουνίου, το οποίο ανησυχεί πολλούς διεθνείς αναλυτές, όπως τον Robert Peston του BBC, τις Heather Long, Alanna  Petroff και τον Charles Riely του CNN, πολύ περισσότερο από την κρίση της Ευρωζώνης.

Η αξία των μετοχών στα χρηματιστήρια της Κίνας έχει πέσει κατά 30% τον τελευταίο μήνα, ποσοστό που αντιστοιχεί σε 3 τρις. δολάρια χαμένης αξίας. Για να επιβραδύνει την κατάρρευση του χρηματιστηρίου, η κυβέρνηση της Κίνας έχει ρίξει τεράστια ποσά στην αγορά. Αλλά η παρέμβασή της είχε το αντίθετο αποτέλεσμα και οι πανικόβλητοι επενδυτές εξακολουθούσαν να πουλάνε τις μετοχές τους. Το 40% των κινεζικών εταιρειών έχουν αναστείλει τις συναλλαγές των μετοχών τους, ενώ ταυτόχρονα έχει απαγορευθεί σε επενδυτές που κατέχουν πάνω από 5% των μετοχών οποιασδήποτε εταιρείας να τις πουλήσουν στους επόμενους 6 μήνες, δηλαδή 2,6 τρις. δολάρια βρίσκονται παγιδευμένα στην κινεζική αγορά. Αν και  σημειώθηκε μία ανάκαμψη στις 9 Ιουλίου, το «πάγωμα» του 40% των μετοχών δεν αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας  για τους διεθνείς επενδυτές.

Ads

Διότι οι οιωνοί για το μέλλον της οικονομίας της Κίνας δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικοί. Οι τιμές των προϊόντων της πέφτουν συνεχώς, λόγω μειωμένης εγχώριας και διεθνούς ζήτησης. Μία αύξηση του όγκου παραγωγής θα ισοστάθμιζε την πτώση των τιμών, αλλά αντιθέτως παρατηρείται ελάττωση. Άνεργοι βιομηχανικοί εργάτες επιστρέφουν από τις ανεπτυγμένες παράκτιες περιοχές της Κίνας στα χωριά τους, δημιουργώντας κοινωνικά προβλήματα σε περιοχές που μέχρι πρόσφατα ήταν άμεσα εξαρτημένες από τους μισθούς αυτών των εργατών. 90 εκατομμύρια Κινέζοι μεσαίοι και μικροί επενδυτές οι οποίοι δανείστηκαν με δυσμενείς όρους τα προηγούμενα χρόνια, όταν οι αγορές ανέβαιναν (παράδειγμα κατά 150% από τα μέσα Ιουνίου 2014 μέχρι τα μέσα Ιουνίου 2015), βρίσκονται σημαντικά εκτεθειμένοι σήμερα, καθώς η αξία των επενδύσεών τους έχει εξατμιστεί.

Η εξάρτηση των ΗΠΑ από την Κίνα, οι σημαντικές εμπορικές συναλλαγές τους με την ΕΕ, η κρίση του χρέους του Πουέρτο Ρίκο και η απειλή της ανάμιξης της Ρωσίας σε ευρωπαϊκά θέματα, αναγκάζουν τον υπουργό οικονομικών στην Ουάσιγκτον Τζακ Λιού, να κοιτάζει ταυτόχρονα προς όλες τις κατευθύνσεις που παρουσιάζουν επώδυνες εξελίξεις για τη χώρα του. Και ενώ ο Λιού κινδυνεύει να αλληθωρίσει, η κινεζική κρίση προσφέρει έναν αναπάντεχο σύμμαχο στην ελληνική κυβέρνηση.

Όμως η Κίνα είναι ακούσιος υποστηρικτής της ελληνικής διαπραγμάτευσης, διότι έχει δείξει ότι επιθυμεί γρήγορη επίλυση της ελληνικής κρίσης, με οποιαδήποτε συμφωνία. Οι κινεζικές επενδύσεις στην Ελλάδα ήταν 18 δις. δολάρια το 2014. Αμελητέες σχετικά με τα μεγέθη της κινεζικής οικονομίας, αλλά αρκετές για να παροτρύνουν την εφημερίδα Global Times, η οποία ελέγχεται από το Κ.Κ. Κίνας, να παραπονεθεί για την έλλειψη προβλεψιμότητας που δημιουργούν στις επενδυτικές δραστηριότητες οι δημοκρατικές εκλογές σε χώρες σαν την Ελλάδα! Άποψη που μάλλον συμμερίζονται πολλά μέλη της αντιπολίτευσης, όπως το στέλεχος της ΝΔ που είχε δηλώσει ότι στις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου «θα επιλέξουμε προβλεψιμότητα». 

Σίγουρα η χρηματιστηριακή κρίση της Κίνας δεν έχει άμεσο ή αξιοσημείωτο αντίκτυπο στην ελληνική. Αλλά οι απώλειες που επιφέρει σε διεθνές επίπεδο είναι δεκάδες φορές μεγαλύτερες από αυτές που θα επέφερε η διαγραφή μέρους του ελληνικού χρέους. Είναι αρκετά σημαντικές για να αποσπούν μεγάλο μέρος της προσοχής των διεθνών ηγετών και των «θεσμών» από το θέμα της Ελλάδας.

Και όταν η διαπραγμάτευση βρίσκεται στην πιο κρίσιμη καμπή της, κάθε περισπασμός τέτοιου είδους είναι ευπρόσδεκτος. Ίσως κάτι ήξερε ο αρχισυντάκτης της γερμανικής Die Zeit, Josef Joffe, όταν δήλωνε στο CNN στις 6 Ιουλίου ότι η ελληνική πλευρά μπορεί να έχει ήδη κερδίσει τη μάχη με την Ευρώπη: σύντομα θα μάθουμε.