Μετά την επανάσταση του Ιουλίου του 2012 στην Rojava, οι απελευθερωμένες περιοχές τέθηκαν σε συστηματικό αποκλεισμό (εμπάργκο) από το τουρκικό κράτος, τις ισλαμιστικές τρομοκρατικές ομάδες όπως η Αλ-Nusra και το IS και επίσης από τη νοτιοκουρδική περιφερειακή κυβέρνηση (KRG στο βόρειο Ιράκ). Αυτό επηρεάζει έντονα κυρίως την ιατρική περίθαλψη των τριών καντονίων της Rojava, γιατί πολλές δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι πλήττονται σοβαρά.

Πριν την επανάσταση

Πριν από την έναρξη της επανάστασης του 2012 η υγειονομική περίθαλψη ήταν υπό πλήρη έλεγχο της κυβέρνησης Άσαντ. Με τα κρατικά νοσοκομεία στις πόλεις, εξασφαλιζόταν το ελάχιστο επίπεδο ιατρικής περίθαλψης. Η θεραπεία σε αυτά κόστιζε μικρά ποσά, συχνά με μετρητά. Πριν όμως από περίπου δέκα χρόνια ο νεοφιλελευθερισμός καθόρισε και τη φροντίδα της υγείας στη Συρία. Αυξήθηκε ο αριθμός των ιδιωτικών κλινικών και των ιδιωτικών γιατρών που μπορούσαν να προσφέρουν καλύτερη και ταχύτερη θεραπεία, αλλά με όλο και υψηλότερες τιμές

Η φάση της επανάστασης

Με την επανάσταση, η κρατική εξουσία είτε κατέρρευσε είτε εκδιώχθηκε από τη Rojava ,αλλά αυτό δεν οδήγησε σε καταστροφή στον τομέα της υγείας. Γιατί από τη μία πλευρά τα Νοσοκομεία και οι άλλες ιατρικές εγκαταστάσεις δεν έγιναν στόχος στρατιωτικών επιθέσεων και από την άλλη από τις αρχές του 2012, από μια πρώτη μικρή πρωτοβουλία δημιουργήθηκε μια Επιτροπή Υγείας ανεξάρτητη από το κράτος. Η επιτροπή συζήτησε το πώς η υγειονομική περίθαλψη θα διατηρούταν μετά από ένα δυνητικό πλήγμα στο κράτος και πως στη συνέχεια θα μπορούσε να στηθεί εκ νέου σε μια κοινωνική βάση. Το Κίνημα για μια Δημοκρατική Κοινωνία στο Δυτικό Κουρδιστάν (TEV-DEM) – με το συντονιστικό του MGRK – δεν επενέβη ηγετικά  στις υπηρεσίες υγείας, όπως έκανε με τους άλλους κρατικούς και δημόσιους οργανισμούς και υπηρεσίες. Η προαναφερθείσα επιτροπή υγείας πέρασε στο MGRK την άποψη ότι θα διασφαλίζει και θα συντονίζει την πολιτική για την υγεία στη Rojava σε συμφωνία με το MGRK και το TEV-DEM.

Η πρωτοβουλία αυτή έγινε δεκτή, διότι εν τω μεταξύ η υγειονομική επιτροπή είχε αρχίσει να συγκαλεί, στις διάφορες περιοχές της Rojava – δηλαδή σε κάθε μεγάλη πόλη και τα περίχωρά της – Συμβούλια Υγείας (στα κουρδικά: Meclîsa Tendurustî). Αυτό αποδείχθηκε ότι ήταν αρκετά επιτυχές, δεδομένου ότι οι περισσότεροι γιατροί, φαρμακοποιοί, ειδικοί των εργαστηρίων και η πλειοψηφία του νοσοκομειακού προσωπικού εμπλέκονται στη διαδικασία.

Τα Συμβούλια Υγείας μετά την επανάσταση

Τα  συμβούλια υγείας που είχαν οργανωθεί στις διάφορες περιοχές συντονίζουν την πολιτική για την υγεία στη Rojava. Σήμερα υπάρχουν τέτοια συμβούλια στις περιοχές Dêrîk, Girkê Legê, Tirbespî, Qamişlo, Amûdê, Dirbesiyê, Serêkaniyê, Til Temir, Hesekê, Afrîn und Kobanî. Λείπουν ακόμα μόνο στις περιοχές Til Koçer και Çilaxa, όπου όμως πρόκειται να γίνουν σύντομα. Μετά την απομόνωση των τριών καντονίων από τις ισλαμιστικές οργανώσεις στο Kobanî και Afrîn οργανώνονται ξεχωριστά. Και στα τρία καντόνια τα συμβούλια υγείας έχουν διαμορφώσει ένα γενικό συντονιστικό που είναι ιδιαίτερα σημαντικό για το καντόνι Cizîrê. Δεν αναφέρονται στο MGRK και TEV-DEM, αλλά συνεργάζονται στενά μαζί τους. Έχουν καταρτίσει καταστατικά και προγράμματα και καθορίσει τον τρόπο που λειτουργούν ακριβώς, δίνοντας πολύ μεγάλη σημασία σε έναν δημοκρατικό και συμμετοχικό χαρακτήρα. Όλες οι συνεδριάσεις είναι δημόσιες, καταγράφονται γραπτά, ακόμη και σε βίντεο. Το συντονιστικό των συμβουλίων υγείας εκλέγεται ελεύθερα από όλα τα μέλη, με 40% αναλογία των δύο φύλων, πράγμα που έχει σαν αποτέλεσμα ένα υψηλό βαθμό αποδοχής.

Εκτός από γιατρούς, φαρμακοποιούς, εργαστηριακούς και το νοσοκομειακό προσωπικό, στα Συμβούλια Υγείας συμμετέχουν επίσης και ιδρύματα του ιατρικού τομέα και της ανθρωπιστικής βοήθειας, όπως η Κουρδική Ερυθρά Ημισέληνος. Οι γιατροί προέρχονται τόσο από τα νοσοκομεία όσο και από ιδιωτικές κλινικές και ιατρεία. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι στα συμβούλια υγείας εμπλέκονται επίσης πολλοί Άραβες  και Αραμαίοι (Ασσύριοι) γιατροί. Πολύ σημαντικές είναι επίσης οι Επιτροπές για τα Δικαιώματα των Γυναικών. Έχουν την εποπτεία ώστε να μην προκύπτουν για τις γυναίκες μειονεκτήματα  έναντι των ανδρών στις συνθήκες εργασίας τους και να έχουν οι γυναίκες τα ίδια δικαιώματα και ευκαιρίες στον τομέα της υγείας.

Με την ίδρυση των κυβερνήσεων των καντονιών τα συμβούλια υγείας έχουν αρχίσει να συνεργάζονται με το νεοσυσταθέν Υπουργείο Υγείας. Δεν έχουν τεθεί υπό την εποπτεία του. Αντίθετα, το Υπουργείο μπορεί να μάθει πολλά από τα συμβούλια, γιατί η νέα κυβέρνηση δεν έχει προς το παρόν σχεδόν καμία πληρότητα και δυνατότητα. Δεν έχει διευκρινισθεί τελειωτικά, το πώς θα είναι οι σχέσεις μεταξύ των συμβουλίων για την υγεία και του νέου Υπουργείου Υγείας μακροπρόθεσμα. Σε σχέση με αυτό συζητείται επί του παρόντος, πως  θα πρέπει να καθοδηγηθεί στο μέλλον το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης και η νέα πολιτική της υγείας. Αυτό που μπορεί να ειπωθεί με βεβαιότητα είναι ότι δεν θα είναι το Υπουργείο Υγείας που θα καθορίζει τα πάντα, όπως συμβαίνει σε ένα  τυπικό κράτος. Υπάρχει η βούληση να συνεχισθεί η μέχρι τώρα καθιερωμένη και βιωμένη δημοκρατία στην πολιτική για την υγεία.

Οι δραστηριότητες των Συμβουλίων Υγείας

Στα τρία καντόνια υπάρχουν πέντε κρατικά νοσοκομεία και συγκεκριμένα στο Qamişlo, Dêrîk, Serêkaniyê, Kobanî και  Afrîn. Προς το παρόν, τα τέσσερα βρίσκονται υπό την εποπτεία των Συμβουλίων Υγείας. Αυτά συνεχίζουν να λειτουργούν, έστω και με περίπου το μισό ιατρικό προσωπικό που είχαν πριν την επανάσταση. Το κρατικό νοσοκομείο στο Qamişlo είναι σε μια περιοχή που ελέγχεται από το καθεστώς Άσαντ. Τα συμβούλια υγείας δεν έχουν κανένα ενδιαφέρον να εμποδίσουν τις λιγοστές υπηρεσίες υγείας του κράτους στη Rojava. Ο αριθμός των νοσοκομείων δεν μπορεί καταρχάς να μειωθεί. Αλλά το νοσοκομείο στο Kobanî, δεν είχε ακόμη ολοκληρωθεί κατά την έναρξη της συριακής εξέγερσης και της επανάστασης. Μέχρι το 2013 ολοκληρώθηκε με δικούς της πόρους προτού καταστραφεί σημαντικά, στα τέλη του 2013 από μια βομβιστική επίθεση των ισλαμιστών. Το νοσοκομείο στο Qamişlo βρίσκεται στα χέρια του καθεστώτος Άσσαντ, δεν παρέχει ικανοποιητικές υπηρεσίες και γίνεται ανεκτό μόνο από ανάγκη από τον πληθυσμό. Και αυτό της Serêkaniyê κατά την κατοχή από την Al-Nusra και το IS λεηλατήθηκε. Δεν άφησαν πίσω τους ούτε μια συσκευή ή όργανο.

Έτσι μετά την επανάσταση άρχισαν τα Συμβούλια υγείας να εξοπλίζουν ξανά το νοσοκομείο της Serêkaniyê. Το καλοκαίρι του 2014 μπορούσε ξανά να λειτουργήσει σε ένα μίνιμουμ επίπεδο. Το μερικώς κατεστραμμένο νοσοκομείο του Kobanî ξαναχτίστηκε από το τέλος του 2013, μέχρι που καταστράφηκε πάλι τον Οκτώβριο του 2014 από την εισβολή του IS.  Στις διάφορες μικρές πόλεις και περιοχές κατασκευάζονται κέντρα υγείας αντί νοσοκομεία, επειδή αυτά είναι εν μέρει απομακρυσμένα και η φροντίδα υγείας θα πρέπει να εξασφαλίζεται παντού. Αυτά τα κέντρα υγείας θα πρέπει να γίνονται κατανοητά ως λεγόμενα μικρά νοσοκομεία, όπου η βασική υγειονομική περίθαλψη είναι δυνατή. Εδώ τα MGRK και TEV-DEM έχουν κάνει σημαντικό έργο στήριξης. Εκτός από μείζονες χειρουργικές επεμβάσεις,  πραγματοποιούνται εδώ σχεδόν όλα τα άλλα. Οι γιατροί εργάζονται παράλληλα με άλλη απασχόλησής τους για δύο έως τέσσερις ώρες εθελοντικά την ημέρα. Από τους πραγματικά φτωχούς δεν απαιτείται συμμετοχή στα έξοδα θεραπείας, κατά μέσο όμως όρο απαιτείται συμμετοχή 200 συριακών λιρών (περίπου ένα ευρώ) για κάθε θεραπεία. Το μισό από αυτό το ποσό πάει στους γιατρούς και το άλλο μισό στο κέντρο υγείας. Ιδιωτικοί γιατροί παίρνουν αντίθετα 700 συριακές λίρες(3,30 ευρώ), κάτι το οποίο δεν μπορεί να πληρωθεί από τους περισσότερους. Στο κέντρο υγείας στην Amûdê  οι γιατροί της επιτροπής δουλεύουν μία ημέρα εντελώς δωρεάν. Τα βάρη του εμπάργκο είναι ιδιαιτέρως σαφή εδώ.

Δεδομένου του πολέμου έχει ξεκινήσει στο Qamişlo να χτίζεται ένα μικρό νοσοκομείο για τραυματίες πολέμου. Με καλές εγκαταστάσεις μπορούν να φροντίζονται καλά μέχρι και 26 τραυματίες. Μετά τον πόλεμο θα είναι φυσικά στη διάθεση του γενικού πληθυσμού. Η ανάγκη για μια τέτοια εγκατάσταση διαπιστώθηκε ιδιαίτερα τον τελευταίο χρόνο, όταν οι τραυματίες δεν μπορούσαν εν μέρει να δέχονται κατάλληλη φροντίδα στα νοσοκομεία και τα κέντρα υγείας και ως εκ τούτου πολλοί άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Οι ιδιωτικές κλινικές που είχαν ανοίξει πριν από την επανάσταση στη Rojava δεν έχουν καλή ποιότητα και επικεντρώνονται στις χειρουργικές επεμβάσεις. Για αυτό τα κέντρα υγείας εξοπλισμένα με μια καλή προσφορά φροντίδας υγείας αποτελούν σημαντική εναλλακτική λύση για τον πληθυσμό. Συχνά συστήνονται σε κτίρια που έχουν χτιστεί με την παραδοσιακή τεχνική οικοδόμησης. Έτσι είναι αρκετά δροσερά το καλοκαίρι και σχετικά ζεστά το χειμώνα. Λαμβάνονται υπόψη οικολογικοί και άλλοι παράγοντες για την κατασκευή τους.

Κατά τα τελευταία δύο χρόνια, τα Συμβούλια Υγείας έχουν διεξάγει πολυάριθμα σεμινάρια και εργαστήρια για την υποστήριξη του πληθυσμού σε ιατρικά θέματα. Αυτά πραγματοποιήθηκαν στα Σπίτια του Λαού (Mala gel), στα Σπίτια των Γυναικών (Mala Jinan) και στα κέντρα νεότητας, δηλαδή εκεί ακριβώς όπου συνευρίσκονται πολλοί άνθρωποι. Επιπλέον, 1.000 νέοι έχουν τελειώσει μια ολοκληρωμένη σειρά μαθημάτων πρώτων βοηθειών, ώστε να μπορούν να ενεργούν εγκαίρως και σωστά σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Τα σεμινάρια αυτά είναι πολύ σημαντικά τόσο βραχυπρόθεσμα στην περίπτωση πολέμου όσο και μακροπρόθεσμα. Ως εκ τούτου, υπάρχουν σχέδια για την εισαγωγή σεμιναρίων υγείας και στα σχολεία.

Τα Συμβούλια υγείας οργανώνουν επίσης την υγειονομική βοήθεια που έρχεται από το Β. Κουρδιστάν, παρά το τουρκικό εμπάργκο. Μετά από συνεχείς διαδηλώσεις του βορειοκουρδικού πληθυσμού της Τουρκίας-ιδίως στις περιοχές Nisebîn/Mêrdîn- από την άνοιξη του 2013 μπορούν να περάσουν από τα τουρκοσυριακά σύνορα ιατρο-υγειονομικά εφόδια σε κανονικά διαστήματα.  Οι Τοπικές Αυτοδιοικήσεις στο Βόρειο Κουρδιστάν φέρνουν την ιατρική βοήθεια στις διελεύσεις των συνόρων, όπου την παραλαμβάνουν οι συνεργάτες των Συμβουλίων Υγείας. Η βοήθεια διανέμεται, ανάλογα με τις ανάγκες, στα γύρω νοσοκομεία, κέντρα υγείας και φαρμακεία. Με αυτή την πρακτική διασφαλίζεται ότι όλα αυτά τα ιδρύματα και εγκαταστάσεις είναι εξίσου εξοπλισμένα.

Μια σημαντική πτυχή της υγειονομικής περίθαλψης στη Rojava είναι η Κουρδική Ερυθρά Ημισέληνος (HSK – Heyva Sor α Kurdistanê). Στην Ευρώπη, υπήρξε ενεργός για περισσότερο από δύο δεκαετίες και έχει ασχοληθεί επίσης με την Επανάσταση της Rojava. Η HSK έχει μόνο 180 συνεργάτες στο Καντόνι Cizîrê. Είναι μέρος των Συμβουλίων Υγείας και συνδιοργανώνει κυρίως την ιατρική και άλλη ανθρωπιστική βοήθεια. Στις μεγαλύτερες πόλεις εκπροσωπείται με γραφεία και μαζεύει και αποθηκεύει ρούχα και άλλα απαραίτητα πράγματα, τα οποία με τη σειρά τους διανέμονται κάτω από τον συντονισμό των Συμβουλίων Υγείας.

Υπάρχουν αρκετές ακόμα προκλήσεις για την υγειονομική περίθαλψη του πληθυσμού. Η έλλειψη τεχνικού εξοπλισμού σε νοσοκομεία και κέντρα υγείας βρίσκεται στην πρώτη θέση. Ορισμένες λειτουργίες δεν είναι δυνατό να εκτελεστούν, επειδή απλά λείπει ο εξοπλισμός. Το δεύτερο σοβαρό πρόβλημα είναι η έλλειψη ορισμένων φαρμάκων, ιδίως για την καταπολέμηση χρόνιων ασθενειών όπως ο διαβήτης, η υψηλή πίεση του αίματος ή τα ηπατικά προβλήματα. Αλλά επίσης λείπουν σημαντικά αναισθητικά μέσα, και για τον λόγο αυτό αρκετές εγχειρήσεις εκτελούνται σχεδόν χωρίς αναισθησία. Το τρίτο πρόβλημα είναι η έλλειψη γιατρών. Εκείνοι που ασκούν την ιατρική στην Rojava, είναι γενικά καλοί. Αλλά ο αριθμός τους είναι μακράν ανεπαρκής. Για παράδειγμα λείπουν γιατροί που απαιτείται να είναι ειδικευμένοι στις παθήσεις του στήθους και του μαστού ή στην νευρο-αγγειακή χειρουργική. Με τον εξαπλούμενο πόλεμο και τις δύσκολες συνθήκες της επανάστασης πολλοί γιατροί έφυγαν έχοντας τη δυνατότητα να βρουν γρήγορα εργασία σε άλλες χώρες. Κάθε ένας-μια γιατρός, απ ‘όλο τον κόσμο, που θέλει να εργαστεί στη Rojava είναι ευπρόσδεκτος-η!

Περαιτέρω προοπτικές των Συμβουλίων Υγείας

Τα Συμβούλια Υγείας επιδιώκουν γενικά το στόχο να προσφέρουν δωρεάν ποιοτική υγειονομική περίθαλψη στον πληθυσμό της Rojava – συμπεριλαμβανομένων και των προσφύγων. Παρά το γεγονός ότι επί του παρόντος αυτό γίνεται περιορισμένα, είναι προσηλωμένα σε αυτόν τον στόχο και θέλουν να τον πραγματοποιήσουν πολύ σύντομα.
Στις 14.3.2014 διοργανώθηκε η πρώτη διάσκεψη για την υγεία στη Rojava. Έγιναν σημαντικές συζητήσεις και πάρθηκαν κατευθυντήριες αποφάσεις. Για παράδειγμα, αποφασίσθηκε η σύσταση μιας επιτροπής για την Φυσική Ιατρική. Με παραδοσιακές μεθόδους θεραπεύονται πολλοί άνθρωποι εδώ και αιώνες. Συνεπώς θα έπρεπε να προσφερθεί σε αυτούς τους γιατρούς στήριξη, ώστε να συγκεντρώσουν τις εμπειρίες τους, να δικτυωθούν μεταξύ τους και να επεξεργασθούν κοινούς στόχους.
Ο στόχος επίσης είναι η δημιουργία μιας Ιατρικής Ακαδημίας. Εδώ θα πρέπει να γίνεται έρευνα για την πολιτική και την προσφορά υγείας και να συζητηθεί ολοκληρωμένα, πολιτικά και επιστημονικά, για να μπορούν να αναπτυχθούν περαιτέρω προοπτικές. Γι ‘αυτό όμως, μέχρι το Δεκέμβρη 2014, δεν έχουν γίνει και πολλά, λόγω της έξαρσης των συνθηκών πολέμου. Δυστυχώς.

Ο τομέας της Υγείας και η υλοποίηση μιας βιώσιμης, δωρεάν υγειονομικής φροντίδας, είναι ένα εγχείρημα που δεν είναι μόνο αποτέλεσμα εξ ανάγκης του πολέμου, αλλά επίσης έκφραση των αξιών της Δημοκρατικής Αυτονομίας. Στο άρθρο 30, παρ. 3, του κοινωνικού συμβολαίου της Rojava διατυπώνεται καθαρά ότι εξασφαλίζεται «το δικαίωμα στην εργασία, τη στέγαση, την υγεία και την κοινωνική ασφάλιση». Παρά τις πολλές οικονομικές δυνατότητές της η Rojava είναι μία από τις φτωχότερες περιοχές της Συρίας. Ακόμη και σε σύγκριση με μέρη όπως η Dara ή η Homs, όπου ξεκίνησε η εξέγερση εναντίον του καθεστώτος του κόμματος Μπάαθ το 2011, ιδίως λόγω της φτώχειας του πληθυσμού, η Rojava μέχρι την επανάσταση του Ιουλίου του 2012, ήταν οικονομικά σημαντικά ασθενέστερη. Το γεγονός ότι τα τρία καντόνια της Rojava είναι πλούσια σε φυσικούς πόρους, όπως γόνιμα εδάφη και ορυκτοί πόροι, δεν άλλαζε την κατάσταση, δεδομένου ότι είχαν γίνει αντικείμενο οιονεί-αποικιακής εκμετάλλευσης από το καθεστώς του Μπάαθ.
 
www.topikopoiisi.eu/ https://topikopoiisi.blogspot.gr