Η εισαγγελέας Αριστοτελία Δόγκα στη δίκη των βιαστών – δολοφόνων της Ελένης Τοπαλούδη κατηγορήθηκε για συναισθηματική υπερχείλιση και παραβίαση δικονομικών κανόνων. Από νομική σκοπιά, οι αιτιάσεις έχουν μία βάση, ιδίως στο σκέλος που αφορά την υπερβάλλουσα οικειότητα με τους γονείς του θύματος. Ωστόσο, διακεκριμένοι δικηγόροι δεν βρήκαν επιλήψιμο το συναίσθημα που εξέφρασε η εισαγγελέας στην ετυμηγορία της, στο βαθμό μάλιστα που απηχούσε το κοινό αίσθημα.

Ads

Γνωστοί δικηγόροι επίσης, μέλη του διοικητικού συμβουλίου του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, διαφώνησαν με την πρωτοβουλία του προέδρου του ΔΣΑ να παρέμβει δι’ αντιπροσώπου στη δίκη, υπέρ των συνηγόρων και κατά της εισαγγελέως.

Εμείς που δεν είμαστε δικηγόροι βλέπουμε τη δίκη διαφορετικά. Η αγόρευση της Αριστοτελίας Δόγκα έσπασε σε μεγακλίμακα ένα ταμπού των ελληνικών δικαστηρίων και κατ’ επέκτασιν της ελληνικής κοινωνίας: τον βιασμό και την έμφυλη βία. Γνωρίζουμε ότι κάθε θύμα βιασμού, γυναίκα ή και άνδρας, ενήλικος ή ανήλικο, κατά την ανακριτική διαδικασία και την ενδεχόμενη δίκη συνήθως βιώνει το αρχικό τραύμα του βιασμού κατά συρροήν. Η συνήθης υπερασπιστική γραμμή των βιαστών είναι ότι το θύμα λίγο – πολύ προκάλεσε το βιασμό του, «τα ήθελε», ήξερε, φορούσε προκλητικά ρούχα, ήταν έτσι κι αλλιώς αμφιβόλου ηθικής, ψεύδεται, ήταν προβληματική προσωπικότητα, μυθομανής, τρελή. Περίπου αυτά ακούσαμε και από συνήγορο υπεράσπισης των δολοφόνων – βιαστών της Τοπαλούδη. Ακούσαμε πάλι την αποκρουστική, πλην διάχυτη, άποψη ότι κάθε βιασμένη προκαλεί τον βιαστή, άρα κάθε γυναίκα είναι δυνάμει θύμα.

Αυτή η διάχυτη άποψη περί θύματος – φταίχτη οδηγεί στη θεσμική ανοχή της έμφυλης βίας, της κακοποίησης γυναικών και ανηλίκων, εντέλει οπλίζει χέρια φονιάδων. Οταν ο βιασμός πέφτει στα μαλακά, γίνεται ανεκτός και συγχωρητέος, τότε συνεκδοχικά κάθε γυναικοκτονία θα εμφανιστεί ως έγκλημα πάθους. Ετσι ακριβώς εμφανίζονται στους τίτλους των μίντια: Τον θόλωσε η ζήλια, τον τρέλανε η απόρριψη, το πάθος όπλισε το χέρι του συζυγοκτόνου, φταίει η κακιά η ώρα.

Ads

Η κατασκευασμένη στερεοτυπική εικόνα για τις γυναικοκτονίες είναι σχεδόν πάντα το πάθος, το συναίσθημα, τα οποία βεβαίως είναι συγχωρητέα σε μια κοινωνία που ανέχεται την έμφυλη βία και που μένει ψυχρή και αδιάφορη απέναντι στον βιασμό. 

Με αυτη τη στερεοτυπική εικόνα ανοχής στη ματσίλα και επιβράβευσης στην αντρίλα συγκρούστηκε η παθιασμένη αγόρευση της εισαγγελέως Δόγκα. Είπε: Οσο χώρο έχει για συγχώρεση ο θύτης, τουλάχιστον άλλο τόσο χώρο έχει το θύμα για δικαίωση. Χωρίς να ξανασταυρωθεί στην ανάκριση και την ακροαματική διαδικασία.

Αλλά στην περίπτωση της Τοπαλούδη μιλάμε για βιαστές που γίνονται δολοφόνοι. Δεν σταμάτησαν, δεν έβαλαν φρένο. Πιθανόν εμφορούμενοι από την ίδια αντίληψη για το άλλο πρόσωπο, τον άλλο άνθρωπο, για το σώμα ως σκεύος, σαν κούκλα πορνό. Η ματσίλα των υπεραρσενικών γόνων οδηγεί όχι μόνο στην περιφρόνηση της γυναίκας αλλά και στην σωματική της εκμηδένιση. 

Και αυτό το σημείο χτύπησε η εισαγγελέας Δόγκα: με ποιες αξίες ανατρέφονται τα χαϊδεμένα αγόρια των ελληνικών οικογενειών. Τα πριγκιπόπουλα, που κληρονομούν τον πλούτο και την προστασία της φαμίλιας, μπορούν να κάνουν τα πάντα, ατιμώρητα. Να εγκαταλείπουν αβοήθητα θύματα τροχαίων, να βιάζουν, να δέρνουν μεροκαματιάρηδες σερβιτόρους και παρκαδόρους, ακόμη και να δολοφονούν και να τους προστατεύει η αποσιώπηση, η απόκρυψη, το κουκούλωμα, η ακριβοπληρωμένη δικηγορία.

«Δεν με ενδιαφέρει όσο και αν πιέζανε – αν πιέζανε – ας χαλάσει ο κόσμος όλος, ας γκρεμιστεί, αλλά ας επικρατήσει η Δικαιοσύνη». Αυτή η καταγγελία της απόκρυψης και του κουκουλώματος, των «πιέσεων» προς ανακριτές, αυτή η ανάδειξη της κοινωνικής ανοχής και της φονικής υποκρισίας, πόνεσε περισσότερο και προκάλεσε αντιδράσεις κατά της «συναισθηματολογούσας» εισαγγελέως. Η ένοχη ανοχή και η υποκρισία μεγάλου μέρους της κοινωνίας παράγουν παραδικαστικά κυκλώματα, παράγουν αδικία, απώλεια πίστης στη Δικαιοσύνη, καταργούν στην πράξη την ισονομία. Και εντέλει οπλίζουν δολοφόνους. 

Ναι, δικονομικά μπορεί να έσφαλε η Αριστοτελία Δόγκα. Ομως για μια φορά ακούστηκε δυνατά, σπαρακτικά, ακόμη και παράφωνα, η φωνή των θυμάτων γυναικών· ακούστηκε η φωνή των αμνών. Αλλά χρειάστηκε η τρομακτική θυσία της Ελένης.