Για όσους ζήσαμε από κοντά τα γεγονότα του Δεκέμβρη, την πολύμορφη εκείνη, ριζοσπαστική και πολυεπίπεδη εξέγερση της νεολαίας, ήταν σαφές ήδη από εκείνες τις μέρες και παραμένει ακόμα ότι υπήρξε το σημείο μηδέν της εποχής που διανύουμε.

Ads

Όλα όσα ακολούθησαν, είχαν ήδη σπερματικά εκφραστεί στα γεγονότα εκείνου του τεταμένου τριμήνου, που όπως γράφτηκε προφητικά, ήταν «εικόνα από το μέλλον». Η αγωνία για την εργασιακή επισφάλεια, η απουσία μέλλοντος για τη νέα γενιά και τις χαμηλές τάξεις, η αυτονόμηση και ο χωρισμός της πολιτικής από την κοινωνία, η περιθωριοποίηση μεγάλων μαζών, η υποκρισία ενός δημοσίου λόγου που προτιμούσε να υπερασπίζεται την έννοια της ιδιοκτησίας έναντι της εργασίας, μιλούσε για ανομία, αντί να μιλά για διεξόδους και προοπτική, συνάντησαν την αντανακλαστική αντίδραση της μεγάλης πλειοψηφίας των νέων.

Απέναντι σε ένα διεφθαρμένο πολιτικό σύστημα που οδηγούσε τη χώρα σε οικονομική και ηθική χρεοκοπία, απέναντι στον κοινωνικό εκφασισμό που κυοφορούνταν σιωπηλά στο υπέδαφος της ελληνικής κοινωνίας, μέσα από φιέστες εθνικής υπερηφάνειας, η νεολαία αντέταξε ένα συγχυσμένο και βίαιο αλλά ταυτόχρονα αφυπνιστικό ξέσπασμα.

Ένα ξαφνικό ξύπνημα που μέσα από τις επιθέσεις στο συμβολικό πεδίο, στις τηλεοπτικές εικόνες της επίπλαστης τάξης και της δανεικής ευμάρειας απαιτούσε την αποκατάσταση αρχών και αξιών. Επιχειρούσε να διορθώσει το πολιτικό μας λεξιλόγιο, να επανασυνδέσει την πολιτική με την κοινωνία και την καθημερινή ζωή, συνέθετε μια ανταγωνιστική προς την κυρίαρχη αφήγηση για τη νέα γενιά και την εποχή της κρίσης που ακολούθησε.

Ads

Η εικόνα που έχει μείνει από τον Δεκέμβρη είναι οι φωτιές, όμως αυτό που συνέβη ήταν πολύ βαθύτερο και πλατύτερο.

Οι εκατοντάδες καταλήψεις ανά την Ελλάδα γέννησαν λαϊκές συνελεύσεις και αυτές με τη σειρά τους κοινωνικές πρωτοβουλίες. Ήταν το πάρκο της οδού Ναυαρίνου στα Εξάρχεια, όμως ήταν και πλειάδα κινημάτων ελεύθερων χώρων που ξεπήδησαν από την ίδια διαδικασία. Ήταν η κατάληψη της Λυρικής, ήταν όμως και ένας πολιτισμός της νεολαίας που δεν χωρούσε στα ιδρύματα της αγοράς. Ήταν η κατάληψη της ΕΡΤ, ήταν όμως και η οριζόντια οργάνωση στο διαδίκτυο.

Ήταν η απόρριψη του καταναλωτικού προτύπου, ήταν όμως και η επιστροφή της ταξικής ανάλυσης, της ανάγκης προστασίας των δικαιωμάτων. Ισότητα και ελευθερία μαζί. Η εποχή που ακολούθησε υπήρξε ιδιαίτερα σκληρή με αυτή τη νέα γενιά, η οποία συνέχισε να αντιστέκεται δίνοντας πολύμορφες και δημιουργικές απαντήσεις.

Καθώς αντιμετωπίζουμε πια νέα προβλήματα, τον φασισμό που σκοτεινιάζει αργά την Ευρώπη, την περιχαράκωση σε νέα σύνορα, τον φόβο για τον άλλο, την οικονομική εκμετάλλευση, την αγωνία για τη δημιουργία προοπτικής για τους νέους και τις χαμηλότερες τάξεις, είναι ίσως χρήσιμο να θυμηθούμε ότι ζούμε ακόμα στο ίδιο μέλλον που ο Δεκέμβρης προείδε.

Και όπως ο ίδιος δεν ήταν ένα στιγμιαίο γεγονός, αλλά προϊόν μιας βαθύτερης κοινωνικής διεργασίας και μήτρα ουσιαστικών παρεμβάσεων, έτσι και σήμερα η αντίσταση σε αυτά τα φαινόμενα είναι επιτακτική.

Η αντίσταση στο φόβο είναι ουσιαστική όταν κατορθώνει να αρθρώσει λόγο και διεκδίκηση, να συνδεθεί με αυτό που όλοι καταλαβαίνουμε σαν ηθικά σωστό, δηλαδή πραγματικά δημοκρατικό. Η νεολαία πάντοτε αντανακλά με μεγαλύτερη αμεσότητα βαθύτερες αγωνίες τμημάτων της ελληνικής κοινωνίας. Είναι σημαντικό να μάθει να μην φοβάται, αλλά να πολιτικοποιείται, να αναλύει να συζητά και να διεκδικεί. Έτσι λειτουργεί η πραγματική δημοκρατία. Έτσι νικιέται ο φόβος