Σταδιακά βλέπουμε το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου να υποχωρεί από 2,4 δισ. ευρώ το 2009 σε 1,3 δισ. ευρώ το 2014 και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι αυξάνονται σιγά-σιγά οι εξαγωγές ενώ οι εισαγωγές δεν μειώνονται-παρόλο που θα ήταν αναμενόμενο λόγω κρίσης-παραμένοντας περίπου στο ίδιο επίπεδο κάθε χρονιά. 

Από την είσοδό μας στη ζώνη του Ευρώ και μέχρι το 2008 η εικόνα ήταν η παρακάτω [Πίνακας ²]

Σύμφωνα με τον παραπάνω πίνακα οι εξαγωγές μεν μειώνονταν στο διάστημα 2002-2004 και αυξάνονταν λίγο μεταξύ 2005 και 2008, οι δε εισαγωγές αυξάνονταν σταθερά φθάνοντας τα 6,2 δισ. το 2008, χρονιά που είχαμε και το μεγαλύτερο έλλειμμα γύρω στα 2,7 δισ.

Σύμφωνα με μια έκθεση της τράπεζας Πειραιώς, o αγροδιατροφικός τομέας συνέβαλλε το 2014 κατά 7,2% στο συνολικό ΑΕΠ, έναντι 9,1% το 2000 και 11,8% το 1995.

Αντιπροσωπεύει δε το 15% της συνολικής απασχόλησης στην Ελλάδα. Πιο συγκεκριμένα ο καθαρά αγροτικός τομέας συμβάλλει κατά 12,5% στη συνολική απασχόληση και κατά 2,7% η βιομηχανία τροφίμων ποτών και καπνού. Μεταξύ των ετών 2000 και 2014 ο αριθμός των απασχολούμενων στη γεωργία μειώθηκε μεν κατά 29%, αλλά ο αριθμός των απασχολούμενων στο χώρο της μεταποίησης τροφίμων ποτών και καπνού αυξήθηκε κατά 8%.

Το συμπέρασμα που βγαίνει από μια πρώτη ματιά στα παραπάνω στοιχεία, είναι ότι η χώρα- με παραγόμενη αξία περίπου 10 δισ. ευρώ στον αγροδιατροφικό τομέα- εξάγει τρόφιμα αξίας 5 δισ. ευρώ περίπου, ενώ αν θα αυξανόταν η παραγωγή και μεταποίησή της-στα μέτρα των πραγματικών δυνατοτήτων της- θα μπορούσε με έναν καλό σχεδιασμό-εκτός από την ικανοποίηση των εσωτερικών αναγκών του πληθυσμού της και την παραπέρα μείωση των εισαγωγών ειδών διατροφής- να διπλασιάσει και τις εξαγωγές σε τρόφιμα, στα 10 δισ. ευρώ εύκολα.

Αυτό θα έδινε γρήγορα πολλές θέσεις εργασίας και αύξηση στο ΑΕΠ. Ας φαντασθούμε για παράδειγμα ότι το παραγόμενο ελαιόλαδο στην χώρα μας, οργανωμένο από το χωράφι στο ράφι χωρίς μεσάζοντες- ως τρόφιμο, φάρμακο, καλλυντικό, απορρυπαντικό κ.λπ,-από μια ομοσπονδία συνεταιρισμών με χιλιάδες ελαιοπαραγωγούς μέλη, θα αντιπροσώπευε ένα τελικό προϊόν, συνολικής αξίας αρκετών δισ. Άλλο παράδειγμα το βαμβάκι: με εξαγωγή φέρνει στη χώρα μας περίπου 350 εκατ. ευρώ.

Επειδή τις τελευταίες δεκαετίες στη χώρα έχουν κλείσει σχεδόν όλα τα νηματουργεία-υφαντουργεία, το βαμβάκι εξάγεται κυρίως στην Τουρκία, όπου γίνεται νήμα και έρχεται ως εισαγωγή

αξίας 1 δισ. ευρώ. Αν μεταποιούνταν σε ενδυμασία στην ίδια τη χώρα θα αντιπροσώπευε αξία 3-4 δισ. ευρώ, ενώ τώρα ακόμα και οι στολές του Ελληνικού Στρατού ράβονται στα Άδανα, «προς δόξαν» της

παγκοσμιοποίησης της παραγωγής και κατανάλωσης.

Η απάντηση λοιπόν στους νέους, που θέλουν να φύγουν από την Ελλάδα και στρέφονται προς την εξωτερική μετανάστευση, είναι σαφώς η εσωτερική μετανάστευση. Ο αγροδιατροφικός τομέας-παραγωγή και μεταποίηση- έχει πολλά να τους προσφέρει για μια δημιουργική μετεγκατάσταση στηνπεριφέρεια. Για να ξεφύγουν από την μιζέρια της αναζήτησης μισθωτής εργασίας και της ανεργίας στην Αθήνα και Θεσσαλονίκη και την περιπέτεια της αβέβαιης ξενιτειάς, γιατί και έξω δεν είναι ρόδινα τα πράγματα.

Υπάρχει όμως μια προϋπόθεση: να δοθούν κατευθύνσεις από ανθρώπους που γνωρίζουν τα προβλήματα και τις δυνατότητες της περιφέρειας. Να υπάρξει συλλογική μετεγκατάσταση με δημιουργία συνεργατικών ομάδων και ομάδων παραγωγών, σε δημόσια, δημοτική ή εκκλησιαστική γη και υποδομές. Σε παρατημένη από τους ιδιώτες γη και βιομηχανικές ή βιοτεχνικές εγκαταστάσεις, σε παρατημένα χωριά. Σε αυτόν τον τομέα βλέπουμε ότι δεν κάνουν τίποτα οι κυβερνήσεις των μνημονίων, και οι προηγούμενες και η τωρινή και πιθανά οι επόμενες.

Για να μη φύγουν όλοι οι νέοι και μείνουν μόνο «οι συνταξιούχοι, οι δημόσιοι υπάλληλοι, τα ΜΜΕ και οι πολιτικοί», θα πρέπει τα επόμενα χρόνια να αναπτυχθεί ένα ρεύμα εσωτερικής μετανάστευσης. Δεν υπάρχει και  άλλη λύση, αν θέλουμε μια ενδογενή παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας.

Οι τελειόφοιτοι των ελληνικών πανεπιστημίων π.χ. δεν μπορεί να περιμένουν μόνο από τους άλλους, από τους γονείς ή τους πολιτικούς κομματικούς «σωτήρες». Ειδικά από τους τελευταίους που πάντα διόγκωναν τους κρατικούς μηχανισμούς διορίζοντάς τους- ζητώντας φυσικά τους ψήφους των οικογενειών τους-και τώρα δεν μπορούν λόγω μνημονίων.

Για τη δημιουργία αυτού του ρεύματος θα πρέπει-εκτός από τους ίδιους τους νέους και την αυτοοργάνωσή τους-να συνεισφέρουν και όσα τοπικά δίκτια, συλλογικότητες και ομάδες παραγωγών υπάρχουν ήδη στην περιφέρεια, καθώς και οι πιο προωθημένες δυνάμεις και ανεξάρτητες Κινήσεις Πολιτών που υπάρχουν στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, οι οποίες θα χρειασθεί να διεκδικήσουν συμμετοχικούς προϋπολογισμούς-προγραμματισμούς στα πλαίσια των δήμων και των κοινοτικών διαμερισμάτων. Θα χρειασθεί να σκεφτούν, να σχεδιάσουν και να οργανώσουν τέτοιες ομάδες μετεγκατάστασης και για να πετύχουν-αν θέλουν-μια αναζωογόνηση της ελληνικής υπαίθρου, όπου ζουν και δρουν οι ίδιοι.

¹ Πίνακας 

² Πίνακας 

Περισσότερα στο: Για μια Eνδογενή Παραγωγική Aνασυγκρότηση, με βάση την Bιοπεριφέρεια (www.topikopoiisi.eu/902rhothetarhoalpha/-e-a-b)