«Αντιμετωπίζοντας συνθήκες που δεν μπορούσαν να προβλεφθούν, η αλλαγή νοοτροπίας είναι τόσο απαραίτητη σε αυτή την κρίση, όσο θα ήταν σε περίοδο πολέμου. Το σοκ που αντιμετωπίζουμε δεν είναι κυκλικό. Για την απώλεια εισοδήματος δεν φταίει κανείς απ’ όσους υποφέρουν από αυτή. Το κόστος του δισταγμού μπορεί να είναι μη αναστρέψιμο. Η μνήμη απ’ όσα υπέφεραν οι Ευρωπαίοι τη δεκαετία του 1920 είναι αρκετή». Λόγια ενός Μαρξιστή θεωρητικού του μεσοπολέμου; Όχι

Ads

«Είναι ήδη ξεκάθαρο ότι η απάντηση πρέπει να εμπεριέχει σημαντική αύξηση του δημόσιου χρέους. Η απώλεια εισοδήματος στον ιδιωτικό τομέα και όποιο χρέος εκδοθεί για να καλύψει το κενό πρέπει εντέλει να απορροφηθεί, εν συνόλο ή εν μέρει, από τον κρατικό ισολογισμό. Τα πολύ υψηλότερα επίπεδα κρατικού χρέους θα γίνουν ένα μόνιμο στοιχείο στις οικονομίες μας και θα συνοδευτούν από ακύρωση ιδιωτικού χρέους». Λόγια  του Keynes; Όχι

Ο Mario Draghi από τους λίγους σοβαρούς παράγοντες που διατήρησαν την συνοχή της ΕΕ στην οικονομική κρίση τοποθετείται για άλλη μια φορά εγκαίρως.

Ήταν ο άνδρας που προσφέρε μια βαθιά ανάσα την στιγμή που η Ευρώπη πελαγοδρομούσε. Στο προσφυγικό την ανάσα την πρόσφερε η Merkel με το άνοιγμα των συνόρων της, απέναντι στην ιδεολογία της, στο εκλογικό συμφέρον της και στην επικρατούσα αντίληψη. Το θέμα τώρα είναι αν θα υπάρξει αντίστοιχη πρωτοβουλία και θα είναι αρκετή;

Ads

Βαδίζουμε σε αχαρτογράφητα νερά και αν πρυτανεύσει η λογική και η αλληλεγγύη, η κρίση θα είναι ως μη γενομένη. Πρέπει να αποδεχτούμε το γεγονός ότι το 2020 είναι μια χρονιά που θα έπρεπε να την σβήσουμε από τα ημερολόγια. Το κράτος να αναλάβει τα έξοδα της λειτουργίας της οικονομίας και αυτά τα χρέη μετέπειτα να διαγραφούν. Ηθικός κίνδυνος δεν υφίσταται, όταν δεν υπάρχει υπαίτιος και ευνοημένος. Αν επικρατήσουν πάλι οι συντηρητικοί μονεταριστές οδεύουμε σε καταστάσεις, που η γενιά μας δεν έχει ζήσει και που πίστευε ότι δεν θα ζήσει ποτέ στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Μια Ευρώπη χωρίς αλληλεγγύη θα καταλήξει να αναζητεί ενόχους και θα στραφεί ο ένας απέναντι στον άλλο.

Επιτέλους πρέπει να προχωρήσουμε με γενναία βήματα μπροστά. Τις προηγούμενες κρίσεις δεν τις αντιμετωπισε δομικά η ΕΕ και δεν φαίνεται να μαθαίνει από τα λάθη της. Η Ευρώπη από ένας μηχανισμός χρυσού συμβιβασμού που δεν άφηνε κανέναν νικητή αλλά και κανένα χαμένο, μετατράπηκε σε μια νευρική στρουθοκάμηλο. Το πρόβλημα επίσης είναι ότι οι περισσότεροι πολιτικοί υποεκτίμησαν την υγειονομική κρίση και άργησαν να πάρουν τα αναγκαία μέτρα και το ίδιο πράττουν και στην οικονομία.

Το κορονοομόλογο δεν είναι αρκετό, αλλά ούτε αυτό δεν γίνεται αποδεκτό. Μέσα σε δέκα μέρες η Ένωση πρέπει να βρει τη λύση» είπε σύμφωνα με τη Rai ο Κόντε, βάζοντας βέτο στην Σύνοδο Κορυφής και λέγοντας ότι σε διαφορετική περίπτωση η Ιταλία θα βασιστεί στις δυνάμεις της.

Σύμφωνα με πηγή του Bloomberg, κατά τη χθεσινή τηλεδιάσκεψη η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ επανέλαβε την έκκληση της για έκδοση ευρωομολόγων, προειδοποιώντας ότι η ευρωζώνη είναι αντιμέτωπη με μια κρίση «επικών» διαστάσεων.

Σε έναν πόλεμο δεν αρκούν οι βαρύγδουποι βερμπαλισμοί. Χρειαζόμαστε ηγέτες που να αντιλαμβάνονται την οικονομία και την γεωπολιτική. Η αστάθεια του κοροναϊού θα επηρεάσει όχι μόνο την οικονομία, αλλά και την γεωπολιτική ισχύ. Η Κίνα η πρώτη πληγείσα έδωσε μόνη της την μάχη, αλλά φαίνεται να αντιλαμβάνεται τι ευκαιρία της προσφέρεται για την παραγωγή της και για την επιρροή της.  Η Ευρώπη αν δεν δράσει τώρα θα χάσει κάθε επιχείρημα για όσους υπερασπίζονται το προδωμένο πολλάκις όραμα της.

Οι δεξιοί ιδεοληπτικοί θεωρούν ότι δεν μπορείς με ένα σφουγγάρι να σβήσεις τις συνέπειες της κρίσης και ότι οι πόροι δεν είναι ατελείωτοι. Αντιλαμβάνονται απλοϊκά την οικονομία σαν ένα νοικοκυριό που έχει έσοδα και έξοδα. Σε συνθήκες πόλεμου, οι κανόνες γράφονται από την αρχή.  Το νόμισμα είναι ένα εργαλείο που όλα τα κράτη το εκχωρήσαμε, δεν το απεμπολήσαμε. Πρέπει να τυπωθεί χρήμα και να πέφτει από το ελικόπτερο. Δεν είναι μόνο ζήτημα αλληλεγγύης, αλλά απλής λογικής. Όλοι θα χτυπηθούμε και χωρίς την ύπαρξη απαραιτήτως σχέσης αιτίας-αιτιατού. Πρέπει να κινηθούμε άμεσα και χωρίς τύψεις. Κάθε κρίση που περνάει βρίσκει τους ένθερμους ευρωπαϊστές και λιγότερους. Υπάρχει περίπτωση αυτήν την φορά να μην μείνει κανένας.