Άμα πάρεις λάθος τρένο, όπου κι αν κατέβεις θα χαθείς. Αντίστοιχα, αν προσπαθήσεις να απαντήσεις σ’ ένα κίβδηλο ερώτημα, ό,τι κι αν πεις θα χρησιμοποιηθεί εναντίον σου- χαμένος θα βγεις . Ωστόσο, αυτοί που το θέτουν, δεν έχουν όλοι συνείδηση της λαθροχειρίας που διαπράττουν.

Το μεν παλιό πολιτικό σύστημα (ΠΑΣΟΚ – ΝΔ, ολιγάρχες με τα κανάλια και τις εφημερίδες τους, εγκάθετοι δημοσιογράφοι και οι πάσης φύσεως παρατρεχάμενοί τους), με τους μερκελιστές και τους λοιπούς ξένους συμμάχους του, το έχει θέσει από την αρχή της Μνημονιάδας: «Θα κάνετε ό,τι λέμε ή θα γυρίσουμε στη δραχμή». Πολλοί παρασύρθηκαν, είτε στην αναπαραγωγή αυτού του ερωτήματος, είτε στην απάντηση «δραχμή», θεωρώντας  ότι έτσι αντιστέκονται καλύτερα, ενώ –αντίθετα- έδιναν κύρος και υπόσταση σε ένα ερώτημα που αλλιώς θα είχε απορριφθεί από τα πράγματα.

Το ερώτημα είναι τι είδους πολιτική θέλουμε να ακολουθήσουμε και ποιο είναι το τίμημα που προτιθέμεθα να πληρώσουμε για το σκοπό αυτό. Με άλλα λόγια, αν θέλουμε σοσιαλδημοκρατική πολιτική, με κοινωνικό κράτος, άμβλυνση των ανισοτήτων, στόχευση στην άμεση μείωση της ανεργίας  και μακροπρόθεσμα  πλήρη απασχόληση, είμαστε διατεθειμένοι να συγκρουστούμε με το –ακόμα κραταιό- μερκελικό μπλοκ και τους δορυφόρους του; Και αν το πράξουμε, αν δηλαδή αθετήσουμε την πληρωμή των δανείων τους, τι εχέγγυα επιτυχίας έχουμε; Ποια είναι η διεθνής συγκυρία και σε ποιες συμμαχίες μπορούμε να βασιστούμε στους τομείς άμυνας και ενέργειας  που να μας δίνουν μια βάση σταθερότητας για το πρώτο μετά τη ρήξη διάστημα, ωσότου ισορροπήσει η κατάσταση;

Το πρώτο ερώτημα απαντήθηκε στις εκλογές του Ιανουαρίου. Ο ΣΥΡΙΖΑ, με ένα μετριοπαθές σοσιαλδημοκρατικό- κεϊνσιανό πρόγραμμα, νίκησε. Το επόμενο ερώτημα ήταν τι περιθώρια υπάρχουν εντός ΕΕ – με δεδομένο το δημοκρατικό έλλειμμα- να εφαρμοστεί αυτό. Ο έλληνας πρωθυπουργός βρέθηκε μπροστά στο εκβιαστικό δίλημμα μνημόνιο ή ρήξη. Ως  όφειλε,  προσέφυγε στην κρίση του ελληνικού λαού για να αποκτήσει δικαίωμα στη ρήξη, πράγμα που ο λαός δεν του αρνήθηκε. Η απάντηση ΝΑΙ, σήμαινε ναι σε συμφωνία με τους εταίρους ακόμα και αν το τίμημα είναι περισσότερη λιτότητα, ενώ το ΟΧΙ απόρριψη της λιτότητας ακόμα και αν αυτό συνεπάγεται ρήξη.

Το ηχηρό ΟΧΙ, όμως, δεν ερμηνεύθηκε σαν εντολή για ρήξη εδώ και τώρα, αλλά σαν έγκριση αυτής όταν και αν κριθεί αναγκαίο. Η κυβέρνηση έκρινε ότι η ζημιά από μια άμεση ρήξη με τους δανειστές θα ήταν μεγαλύτερη από μια τακτική υποχώρηση. Βεβαίως,  ο χειρισμός αυτός έχει δημιουργήσει υποψίες ότι ο ΣΥΡΙΖΑ οδεύει προς την ενσωμάτωση. Από την άλλη πλευρά βλέπουμε να γίνονται κάποια  βήματα στη μάχη κατά της ολιγαρχίας, που αν συνεχιστούν θα αποδειχθεί ότι δεν πρόκειται για επικοινωνιακό τρικ, αλλά για συνεπή πολιτική στάση.

Σήμερα, λόγω της ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ (τύπωμα χρήματος) και της επικείμενης συμμετοχής της χώρας μας σ αυτή, της τελεσίδικης απόδειξης της μη βιωσιμότητας του χρέους (άρα της αναπόφευκτης διαγραφής μέρους του), της αποκάλυψης των μεθοδεύσεων που λαμβάνουν χώρα στα ευρωπαϊκά όργανα από τους μερκελιστές (συνεπακόλουθα του περιορισμού της ισχύος τους), αλλά και χάρη στην ελπίδα που γεννά το νέο και άφθαρτο  πολιτικό προσωπικό, έχουν δημιουργηθεί για πρώτη φορά σοβαρές προϋποθέσεις επιτυχίας ενός προγράμματος λιτότητας. Είναι η τελευταία ευκαιρία για την ευρωζώνη ως ενιαίο και αδιαίρετο σύνολο. Μέσα σε ένα χρόνο από σήμερα θα πρέπει να έχουν φανεί τα αποτελέσματα. Παράλληλα, θα πρέπει να έχουν γίνει όλες εκείνες οι ενέργειες που θα μας επιτρέπουν να προχωρήσουμε στην ρήξη με  τους λιγότερους δυνατούς κραδασμούς- αν αυτό χρειαστεί1. Έτσι, σε ένα χρόνο από σήμερα θα είμαστε σε θέση είτε να συνεχίσουμε εντός ευρώ γιατί πλέον θα υπάρχουν τα περιθώρια υλοποίησης της πολιτικής μας και εξ’ αυτού του γεγονότος θα μπορούμε να βλέπουμε με αισιοδοξία το μέλλον μας, είτε να αθετήσουμε την πληρωμή του χρέους και να προχωρήσουμε σε νέο εθνικό νόμισμα βάσει σχεδίου, γιατί η παραμονή στο κοινό θα μας έχει κάνει πλέον το βίο αβίωτο.

Στην πορεία θα φανούν οι αγνές προθέσεις τόσο της κυβέρνησης όσο και των εταίρων μας. Ας τους δώσουμε μια ευκαιρία, χωρίς να πάψουμε στιγμή να επαγρυπνούμε και-κυρίως- χωρίς να παγιδευόμαστε σε πλαστά διλήμματα.

* Ο Κώστας Παπαπαναγιώτου είναι μαθηματικός και υπ. διδάκτορας των Οικονομικών.

1. Επειδή πολλή λάσπη έχει πέσει γύρω από το θέμα αυτό, ας σημειώσουμε πως ένα οργανωμένο σχέδιο ρήξης και εξόδου εν μέσω οικονομικού πολέμου, είναι το ισοδύναμο της κατασκευής καταφυγίων σε καιρό συμβατικού πολέμου. Όποιος φτιάχνει καταφύγια στην Αθήνα δεν επιθυμεί τον βομβαρδισμό της. Προδοσία είναι να πας ξυπόλητος στ’ αγκάθια, όχι να προετοιμάζεσαι για όλα τα ενδεχόμενα.