Η βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους έχει πολλές φορές μέσα στα τελευταία χρόνια γίνει πρώτη οικονομική είδηση διεθνώς. Αυτή όμως η κρίση που κρατά βυθισμένη ολόκληρη την ΕΕ απαιτεί γενναίες λύσεις που μπορούν να γεννηθούν μόνο με συναινέσεις. Όμως αυτές οι συναινέσεις δεν διαφαίνονται στο έντονα πολωμένο πολιτικό σκηνικό μιας «γηραιάς ηπείρου» που δείχνει σήμερα πιο γερασμένη από ποτέ.

Πρόσφατα, από την Αθήνα, ο αμερικανός πρόεδρος Μπάρακ Ομπάμα κάλεσε όλες τις πλευρές να συμφωνήσουν σε σημαντική ελάφρυνση, ώστε να ανασάνει η ταλαίπωρη ελληνική οικονομία. Αμέσως ο γερμανός υπουργός των οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε απάντησε πως αυτό αποκλείεται, καθώς έτσι θα εκτροχιαζόταν κάθε προσπάθεια μεταρρυθμίσεων.

Στην ουσία όμως, ο κορυφαίος της γερμανικής οικονομικής πολιτικής αρνείται να αντιπαρατεθεί με μια μεγάλη μερίδα του εκλογικού σώματος της χώρας του που θεωρεί πως ελάφρυνση ελληνικού χρέους δεν θα έδινε κανένα όφελος προς τους πιστωτές και θα αποτελούσε χαριστική εύνοια προς μια Ελλάδα που πρέπει να χτίσει επιτέλους μια ανταγωνιστική οικονομία.

Επτά χρόνια κρίσης και λιτότητας έχουν πλήξει την οικονομία και το περιβάλλον ανεπανόρθωτα, ενώ υποβαθμίζουν τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας και κλονίζουν το όραμα για μια ενωμένη Ευρώπη που εγγυάται για το κοινό καλό.

Το μεγάλο λοιπόν ερώτημα είναι πώς μπορεί η συζήτηση για το ελληνικό χρέος να αποτελέσει ευκαιρία για μια πραγματικά δίκαιη ανάπτυξη σε Ελλάδα και ΕΕ. Πού βρίσκεται ο πραγματικός πλούτος της χώρας μας και πώς μπορεί να δώσει λύση στην κρίση, χωρίς να χαθεί; Μπορεί η Ελλάδα από ‘κακό παιδί’ της Ευρώπης να γίνει διεθνές παράδειγμα προς μίμηση;

Απέναντι στα αδιέξοδα αυτά, η περιβαλλοντική οργάνωση WWF, σε συνεργασία με το New Economics Foundation, έφεραν πριν από λίγες βδομάδες στο διεθνές προσκήνιο ένα κείμενο διαλόγου για τη μείωση του ελληνικού χρέους, με στόχο την προώθηση της οικονομικής και οικολογικής βιωσιμότητας για ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Στο κείμενο αυτό, το WWF τάσσεται υπέρ μιας σημαντικής ελάφρυνσης του χρέους της Ελλάδας, στο πλαίσιο όμως μιας συμφωνίας για την εφαρμογή των Στόχων του ΟΗΕ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (SDGs)

Έχοντας ήδη φέρει στο ευρωπαϊκό προσκήνιο το ζήτημα της ανάγκης για βιώσιμη λύση στην κρίση χρέους, προτείναμε μία σειρά μέτρων για α) την προστασία του φυσικού πλούτου της Ευρώπης β) τη ζωντανή, δηλαδή την οικολογικά και κοινωνικά βιώσιμη οικονομία και γ) την αύξηση εσόδων από την καταπολέμηση περιβαλλοντικών παρανομιών ως τη βάση μιας ουσιαστικής συμφωνίας για σημαντική ελάφρυνση του ελληνικού χρέους.

Η συμφωνία θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνει μέτρα για χρηστή διοίκηση, ανάπτυξη σημαντικών τομέων οικονομικής δραστηριότητας, αύξηση πράσινων εσόδων και μέτρα καταπολέμησης περιβαλλοντικών παρανομιών.

Σε αυτό το πλαίσιο δεν χωρούν μέτρα λιτότητας. Αντίθετα, υποστηρίζουμε ότι πρέπει επειγόντως να διαμορφωθούν συνεκτικές και διαφανείς οικονομικές στρατηγικές που μπορούν να τονώσουν την εφαρμογή των Στόχων για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (Sustainable Development Goals) και να διασφαλίσουν μια πραγματικά βιώσιμη, ενδογενεακή, δίκαιη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη.

Η επίτευξη ουσιαστικής ελάφρυνσης χρέους για την Ελλάδα, στη βάση μιας συγκεκριμένης περιβαλλοντικής συμφωνίας, θα επανεκκινήσει τη λιμνάζουσα οικονομία της χώρας προς μια βιώσιμη κατεύθυνση, προστατεύοντας παράλληλα παγκόσμιας σημασίας φυσικό πλούτο και ανοίγοντας ένα νέο κεφάλαιο στη συμβολή της Ευρώπης στην επίτευξη των Στόχων για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (SDGs).

Όμως θα μπορούσε μια τέτοια πρόταση να μπει στο πολιτικό τραπέζι με ρεαλιστικές προσδοκίες για συναίνεση μεταξύ Ελλάδας και πιστωτών; Εμείς πιστεύουμε πως μπορεί.

Με δεδομένο ότι το περιβάλλον αποτελεί σαφή κοινή πολιτική και πηγή πολύ μεγάλης ανησυχίας και ενδιαφέροντος για τους ευρωπαίους πολίτες, η πρόταση αυτή θέτει πλαίσιο για λύση αμοιβαία ωφέλιμη για όλες τις πλευρές: η Ελλάδα βλέπει το χρέος της να ελαφραίνει, αναλαμβάνοντας δεσμεύσεις για προστασία του κοινού αγαθού που λέγεται «φυσικός πλούτος» και τονώνοντας την οικονομία της, ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση διεκδικεί ξανά με αξιώσεις τη χαμένη μέσα στην κρίση θέση του παγκόσμιου ηγέτη στην προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης που επί πολλά χρόνια δίκαια κρατούσε.

Ποια πλευρά όμως θα πάρει μια τέτοια πρωτοβουλία; Η Ελλάδα συνεχίζει τη χρόνια πολιτική περιβαλλοντικής απαξίωσης, αντιμετωπίζει την προστασία των πηγών ζωής σαν ‘πολυτέλεια’ και δηλώνει στην πράξη πως «όπου γης, οικοδομή».

Χαρακτηριστική είναι η παράλογη και οικονομικά καταστροφική εμμονή με τον φονικό για περιβάλλον και ανθρώπους λιγνίτη, η οποία μάλιστα τα τελευταία χρόνια έχει εξελιχθεί και σε πολιτική ζητιανιάς για δωρεάν δικαιώματα εκπομπών, ώστε οι δυο νέες λιγνιτικές μονάδες στην Πτολεμαΐδα και τη Φλώρινα να χτιστούν με μικρότερο κόστος.

Από την άλλη πλευρά, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ξεκάθαρα μέσα στην κρίση βάλει περιβαλλοντική όπισθεν, επίσης αντιμετωπίζοντας το περιβάλλον σαν πολιτικό παρία.

Οι μαζικές οικολογικές κινητοποιήσεις σε διάφορα μέτωπα, όσο και οι ίδιες οι δημοσκοπήσεις της Eurostat, δείχνουν ξεκάθαρα ότι η αγωνία των ευρωπαίων είναι μεγάλη. Το περιβάλλον και η φύση που φιλοξενεί η Ελλάδα και αποτελεί παγκόσμιο οικολογικό πλούτο είναι σίγουρα μια βάση για συναινέσεις και μια ευκαιρία να μετατρέψουμε το χρέος σε εργαλείο πραγματικά βιώσιμης ανάπτυξης.

* Η Θεοδότα Νάντσου είναι επικεφαλής πολιτικής, WWF Ελλάς. Το κείμενο αποτελεί την εισήγησή της σε ημερίδα του Παρατηρητηρίου Διεθνών Οργανισμών και Παγκοσμιοποίησης (ΠΑΔΟΠ) για το θέμα του ελληνικού χρέους.