Για πολλά χρόνια στις 3 του Σεπτέμβρη γινόταν κάτι σαν μνημόσυνο του ΠαΣοΚ. Κατήφεια, βαρεμάρα,  μηδαμινό πολιτικό ενδιαφέρον και μια αίσθηση κοινωνικής υποχρέωσης. Το συμπόσιο που έγινε για τα 39 γενέθλια του κινήματος ήταν διαφορετικό. Κατ΄αρχάς δημιούργησε μια αίσθηση προσμονής με τα ονόματα των ομιλητών που θα έκλειναν τις εργασίες: τι θα γίνει αν βρεθούν μαζί οι δυο πρώην και ο νυν αρχηγός; Θα ρίξουν μπηχτές αφηρημένα; Θα πουν ονόματα; Θα αναλάβουν ευθύνες; Με αυτά τα ερωτηματικά προσήλθε το κοινό Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος».

Ads

 

Υπουργοί και βουλευτές, δήμαρχοι, κομματικοί, σύμβουλοι και λίγοι νεαροί κλακαδόροι γέμισαν την αίθουσα. Δεν ήταν εκεί όλα τα ιστορικά στελέχη αλλά παραβρέθηκαν πολλά. Μικρή η αίθουσα, εύκολα θα γέμιζε. Ακόμη και αυτή η επιλογή επέδρασε στην αισιόδοξη ατμόσφαιρα. Είναι προφανές ότι αν γίνονταν οι ομιλίες σε στάδιο, οι κερκίδες θα έμεναν άδειες. Το σύνθημα πίσω από το βήμα, σαφές: «Από την μεταπολίτευση στην κρίση, από την κρίση στην ανασυγκρότηση».

 

Το περιεχόμενο των ομιλιών δημοσιεύεται σήμερα παντού, ολόκληρο και σε αναλύσεις. Συνοπτικά: ο Κώστας Σημίτης ήταν ο συγκροτημένος Σημίτης που πάντα ξέραμε. Απέφυγε την αυτοκριτική και ζήτησε να μην υποτιμάται η νοημοσύνη των πολιτών. Ο Γιώργος Παπανδρέου με μεγάλη σεμνότητα μακρηγόρησε περιαυτολογώντας. Αν τον άκουγε κάποιος στη Γουαδελούπη θα τον πέρναγε για  εθνοσωτήρα. Ο Βαγγέλης Βενιζέλος χρησιμοποιώντας πρώτο πληθυντικό έδωσε εξηγήσεις για την επιλογή συνεργασίας με τη Δεξιά. Αν πρέπει να τού προσδώσουμε έναν και μόνο χαρακτηρισμό, ήταν ενωτικός.

Ads

 

Οι προσωπικές επιθέσεις ήταν αναμενόμενες αλλά η εκφορά τους διακριτική. Ορισμένα πράγματα δεν ξεχνιούνται. Ο Παπανδρέου είχε διαγράψει τον Σημίτη από την κοινοβουλευτική ομάδα όταν διαφώνησε με τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την Συνθήκη της Λισαβόνας. Ο Βενιζέλος είχε σπεύσει τα μεσάνυχτα της εκλογικής αποτυχίας να εκθρονίσει τον Παπανδρέου. Επίσης είχε φερθεί χαιρέκακα όταν τα exit polls έδιναν κακά αποτελέσματα για τον Σημίτη. Ο Σημίτης είχε την ιδέα να γίνει κάτι σαν κηδεμόνας του Βενιζέλου και να τον βοηθήσει να δώσει αλλού την αρχηγία σε βάθος διετίας.

 

Οι τρεις τους δεν είναι φιλαράκια. Δεν υπήρξαν ποτέ. Γι’ αυτό και έχει σημασία ότι έκαναν από κοινού την προσπάθεια της επανεκκίνησης. Η επιτυχία πιστώνεται πρωτίστως σε εκείνον που πήρε την πρωτοβουλία, δηλαδή στον Βενιζέλο. Ενωσε εκ νέου «το όλον ΠαΣοΚ». Αν δεν το ένωσε, έκανε μια θεαματική προσπάθεια. Να θυμίσουμε ότι δεν είχε προ εξαμήνου την ίδια διάθεση. Απέκλεισε τους ευρωβουλευτές από την αυτοδίκαιη συμμετοχή τους στη  κεντρική επιτροπή που εξελέγη στο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ. Σαν να είχε χάσει το έρμα, σαν να το ξαναβρήκε.

 

Καλώς ή κακώς το ΠαΣοΚ ξαναβρήκε τον κομματικό βηματισμό του. Ας μην ξεχνάμε κάτι βασικό: δεν είναι κόμμα του 3%. Παρά τα χαμηλά αποτελέσματα στις δημοσκοπήσεις, έχει τον κόσμο του. Οι ψηφοφόροι ξενοψηφίζουν  (κατά το «ξενοκοιμούνται») όπερ σημαίνει ότι πιθανώς να επιστρέψουν στα οικεία. Σίγουρα δεν είναι κόμμα του 40% αλλά τέτοια κόμματα δεν υπάρχουν γενικώς.  

 

Το Βήμα