Σε μία περίοδο που οι άκρως ανησυχητικές διεθνείς εξελίξεις -από την Ουκρανία ως  τη Νιγηρία και από το Ιράκ και την Παλαιστίνη ως τη Λιβύη- καθιστούν απόλυτη προτεραιότητα τον αγώνα για την διεθνή ειρήνη με δικαιοσύνη, έχει ιδιαίτερη αξία να θυμόμαστε μεγάλες μορφές του αντιπολεμικού κινήματος, όπως ο μεγάλος Γάλλος σοσιαλιστής Ζαν Ζορές. Πολύ περισσότερο καθώς φέτος συμπληρώθηκαν 100 χρόνια από την έναρξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, του οποίου ο Ζαν Ζορές υπήρξε μέγας και ασυμβίβαστος πολέμιος.

«Ο Ζορές έπεσε μέσα στο στίβο, -έχει γράψει σε άρθρο του ο Λέων Τρότσκι- πολεμώντας τη φοβερή μάστιγα της ανθρωπότητας και του ανθρώπινου γένους: τον πόλεμο. Και θα μείνει στην μνήμη των μεταγενέστερων ως ο πρόδρομος, το πρότυπο του ανώτερου ανθρώπου που θα γεννηθεί από τα βάσανα και τις συμφορές, από τις ελπίδες και τον αγώνα.»

Γεννημένος στις 3 Σεπτεμβρίου 1859 στο κάστρο του Λαγκεντόγκ, ο Ζαν Ζορές σε ηλικία μόλις 26 χρονών, εκλέγεται για πρώτη φορά βουλευτής το 1885 και στην συνέχεια αναδεικνύεται σε έναν από τους επιφανέστερους Γάλλους πολιτικούς. Το 1893, προσχωρεί στο Σοσιαλιστικό κίνημα, και σχεδόν αμέσως καταλαμβάνει μία από τις πρώτες θέσεις στον Ευρωπαϊκό Σοσιαλισμό.

Ένα από τα μεγαλύτερα θέματα στα οποία πρωταγωνίστησε ο Ζορές ήταν η υπόθεση Ντρέιφους η οποία συγκλόνισε την Γαλλία, την Ευρωπαϊκή και διεθνή κοινή γνώμη.  «Για τον Ζορές, -γράφει ο Λέων Τρότσκι- η υπόθεση Ντρέιφους συνόψιζε και δραματοποιούσε την πάλη εναντίον του κληρικαλισμού, της αντίδρασης, του κοινοβουλευτικού νεποτισμού, του φυλετικού μίσους, της μιλιταριστικής τύφλωσης, απέναντι στις σκοτεινές ίντριγκες του Γενικού Επιτελείου, στη δουλοπρέπεια των δικαστών, σ’ όλη την προστυχιά που μπορεί να χρησιμοποιήσει ένα ισχυρό κόμμα της αντίδρασης για να πετύχει τους σκοπούς του».

Το 1904, ο Ζαν Ζορές ίδρυσε  σοσιαλιστική εφημερίδα, την οποία επέλεξε να βαφτίσει “Humanite” («Ανθρωπότητα»). Το 1905 πρωταγωνίστησε στην ίδρυση του Γαλλικού Ενιαίου Σοσιαλιστικού Κόμματος. Με το διορατικό του πνεύμα, ο Ζαν Ζορές είχε έγκαιρα αντιληφθεί τους κινδύνους νέου πολέμου και είχε προειδοποιήσει τους λαούς της Ευρώπης για τους κινδύνους αυτούς, αναλαμβάνοντας πολύμορφες πολιτικές πρωτοβουλίες για την αποτροπή τους. Το 1913, αντιτιθέμενος στον νόμο του Εμίλ Ντριάν, για τριετή γενική επιστράτευση, προσπάθησε να προωθήσει την ειρηνική συνεννόηση μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας. Καταδίκαζε αποφασιστικά τις ρεβανσιστικές τάσεις στην Γαλλία, που είχαν καλλιεργηθεί λόγω της ήττας στον Γαλλοπρωσικό Πόλεμο και της απώλειας της Αλσατίας και Λωραίνης. Ανάμεσα στις μορφές της αντιπολεμικής δράσης που πρότεινε ο Ζαν Ζορές, ήταν η οργάνωση συντονισμένων γενικών εργατικών απεργιών σε Γερμανία και Γαλλία.

Η αντιπολεμική και κοινωνική δράση του Ζαν Ζορές και το τεράστιο πολιτικό εκτόπισμα του Γάλλου σοσιαλιστή ηγέτη είχαν έντονα ενοχλήσει το πολιτικό κατεστημένο και τις πιο αντιδραστικές δυνάμεις της Γαλλίας, οι οποίες είχαν επιδοθεί σε εκστρατείες μίσους,   ψευδών και συκοφαντιών εναντίον του. Αυτές οι δυνάμεις όπλισαν το χέρι του δολοφόνου του Ζορές, στις 31 Ιουλίου 1914, λίγες μέρες μετά την έναρξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Βαθιά εκτίμηση για την προσωπικότητα και τους αγώνες του Ζαν Ζορές, έτρεφε ο Λένιν, ο οποίος αναγνώριζε ότι ο Ζορες δρούσε από την σκοπιά των «καλύτερων και πλέον ευγενικών κινήτρων», ακόμα και όταν έκανε λάθη. Αναγνώριζε, επίσης, ο Λένιν στον Ζορές «απαράμιλλη ακεραιότητα, θάρρος στους αγώνες κατά των δυνάμεων της αντίδρασης και αφοσίωση στην υπόθεση της δημοκρατίας».

Έχει ιδιαίτερη σημασία να κλείσουμε   με ακόμα ένα απόσπασμα από το αρθρο του Λέωντα Τρότσκι για τον Ζαν Ζορές: «Διανοούμενος με ευρύτητα πνεύματος, ο Ζορές, ένιωθε μια φυσική αποστροφή προς κάθε σεχταρισμό. Ύστερα από μερικές ταλαντεύσεις ανακάλυπτε το σημείο που του φαινόταν αποφασιστικό στη συγκεκριμένη στιγμή. […]  Συμφιλιώνοντας τις αντιμαχόμενες αποχρώσεις, συγχώνευε τα αντιφατικά επιχειρήματα. Γι’ αυτό κυριαρχούσε όχι μόνο στις λαϊκές και κοινοβουλευτικές συνελεύσεις, αλλά και στα συνέδρια ακόμα του κόμματος, όπου έλυνε τις αντιθέσεις των τάσεων…».

*Οι Πάνος Τριγάζης και Κωνσταντίνος Καλαμβοκίδης είναι στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ και μέλη του Ευρωπαϊκού Δικτύου για την Ειρήνη και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα