Πριν από μερικές ώρες γράφαμε για τις επερχόμενες αλλαγές στην εργασία εξαιτίας των επιταχύνσεων της πανδημίας. Σήμερα ο Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών ανακοίνωσε πρότασή του για εργαζόμενους προσωρινά μετακινούμενους, «δανεικούς» ή ενοικιαζόμενους μεταξύ επιχειρήσεων. Το σκεπτικό εκκινεί από τη διαπίστωση ότι λόγω lock down πολλές επιχειρήσεις διαθέτουν σχολάζον προσωπικό, ενώ ορισμένες άλλες, κυρίως στις εφοδιαστικές αλυσίδες και τις μεταφορές, χρειάζονται επιπλέον προσωπικό. Ακούγεται εύλογο. Είναι;

Ο ΣΕΒ προεξοφλεί ότι η κρίση θα διαρκέσει και θα είναι τόσο βαθιά, που πολλές επιχειρήσεις δεν θα μπορέσουν να ανακάμψουν ώστε να διατηρήσουν τις θέσεις εργασίας – τουλάχιστον στο ορατό μέλλον. Προβλέπει μια μακρά «προσωρινότητα», μια μακρά περίοδο έκτακτης ανάγκης. Και ως νομική αφετηρία επικαλείται μια προσωρινή ρύθμιση εκτάκτου ανάγκης: την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου 68/20.3.2020, με την οποία παρέχεται η δυνατότητα μεταφοράς εργαζομένων σε επιχειρήσεις που ανήκουν στον ίδιο όμιλο. Προφανώς οι προβλέψεις όλων των ΠΝΠ της πανδημίας έχουν προσωρινό χαρακτήρα, δεν αναστέλλουν ούτε αναιρούν τις συνταγματικές προστασίες – όπως έχουν επαναλάβει έγκυροι συνταγματολόγοι και για τις απαγορεύσεις κυκλοφορίας.

Ο ΣΕΒ προεκτείνει μια προσωρινή ρύθμιση ενδοομιλικής μετακίνησης εργαζομένων, μεταξύ αδελφών εταιρειών κοινής ιδιοκτησίας, σε ρύθμιση με μονιμότερο χαρακτήρα μεταξύ ανεξάρτητων, διαφορετικών επιχειρήσεων. Δίνει ένα παράδειγμα: αφού τα σούπερ μάρκετ ή οι πωλητές ηλεκτρονικών δεν προλαβαίνουν να διανέμουν κατ’ οίκον τα πωλούμενα αγαθά, να αναλάβουν διανομές οι εργαζόμενοι των προμηθευτών τους, που έχουν πεσμένες δουλειές. Αυτό ακούγεται λογικό σε πρώτη φάση, αλλά προφανώς προσκρούει σε πλήθος νομικών και ουσιαστικών εμποδίων, όπως λ.χ. η αυθαίρετη βίαιη μεταβολή του εργασιακού καθεστώτος ενός υπαλλήλου. Θα αναγκαστούν οι υπάλληλοι γραφείου ή οι πωλητές να γίνουν οδηγοί και κούριερ, για να κρατήσουν μια σχέση εργασίας; Υπό ποιους όρους, με ποιο χρονικό ορίζοντα; Μήπως το προσωρινό μετατραπεί σε μόνιμο, εφόσον η έκτακτη κατάσταση θα κρίνεται (από ποιους;) παρατεινόμενη, σχεδόν μόνιμη;

Η κρίση είναι ευκαιρία

Η πρόταση ΣΕΒ καταλήγει στην ουσία (με δικά του λόγια): «Επέκταση υφιστάμενων επιχειρηματικών συνεργασιών σε τμήματα της παραγωγής και διανομής προϊόντων για λογαριασμό τρίτων. Ουσιαστικά πρόκειται για μια χρήση του μοντέλου της υπεργολαβίας ώστε να καλυφθούν άμεσα όχι μόνο οι ανάγκες σε ανθρώπινο δυναμικό αλλά και σε κεφαλαιουχικό εξοπλισμό (μεταφορικά μέσα, κλπ.)»

Με άλλα λόγια, το μοντέλο των ενοικιαζόμενων που εφαρμόζουν με ζήλο οι τράπεζες κυρίως, να επεκταθεί στους κλάδους της παραγωγής και διανομής. Από τις τραπεζικές υπηρεσίες να μεταλαμπαδευτεί στη μεταποίηση και στα logistics.

Πρόκειται για μείζονα μετασχηματισμό της εργασίας, και ταυτόχρονα είναι προοίμιο για μεγάλες κινήσεις εξαγορών και συγχωνεύσεων, για άλλου είδους συσσώρευση κεφαλαίου. Οποιος έχει ζωντανό κύκλο εργασιών και ικανό ενεργητικό, άρα και πρόσβαση σε τραπεζικό δανεισμό, θα καταπιεί όσους βρέθηκαν σε αδυναμία λόγω του lock down. Εκατοντάδες χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις, μικροπρομηθευτές, ακόμη και παραγωγοί, ευρισκόμενοι ήδη απέναντι σε δραματικά μειωμένη ζήτηση, χωρίς ικανό κύκλο εργασιών, θα δανείζουν ή θα υπενοικιάζουν, ουσιαστικά θα ξεφορτώνονται εργαζόμενους και κεφαλαιουχικά στοιχεία. Ολα αυτά μπορεί να συμβούν μέσα στις επόμενες εβδομάδες και μήνες, όσο θα δικαιολογείται η «έκτακτη συνθήκη», άρα και η έκτακτη νομοθέτηση.

Το σχέδιο του ΣΕΒ μπορεί να βολεύει την κυβέρνηση για να συγκρατήσει τεχνητά την εκτίναξη της ανεργίας – παρότι οι δανεικοί και ενοικιαζόμενοι αφορούν ήδη υπάρχουσες θέσεις εργασίας, και σε καμία περίπτωση δεν θα αφορούν τις πολλές μικρές και οικογενειακές επιχειρήσεις.

Σε κάθε περίπτωση όμως είναι έκφραση του Δόγματος του Σοκ. Χωρίς κανένα διάλογο με τους κοινωνικούς εταίρους, δηλαδή τους εργαζόμενους και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ο ΣΕΒ κλείνει το μάτι στην κυβέρνηση, να νομοθετήσει έναν μείζονα μετασχηματισμό, μια κοινωνική αναδιάρθρωση, τέτοια που δεν επετεύχθη ούτε με τα δεκαετή μνημόνια της χρεοκοπίας.