Έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον να δούμε πώς θα εκδηλωθούν μέσα από τις κάλπες οι λεηλατημένες ψυχές! Γιατί η λεηλασία του πλούτου, δημόσιου και ιδιωτικού, δεν συντελέσθηκε από μόνη της. Κλωστή κλωστή ξηλώθηκε η λαϊκή κουλτούρα, κλωστή κλωστή ξηλώθηκε και η επιρροή ενός σημαντικού μέρους της διανόησης.

Ads

Η αγαστή συνεργασία των φωτισμένων μυαλών των πρώτων δεκαετιών τής μεταπολεμικής περιόδου για τη διαμόρφωση ενός νέου, φρέσκου, ευφάνταστου πολιτισμού, υψηλής ποιότητας και λαϊκής απήχησης, εθνικού και κοσμοπολίτικου, προέκταση και συνδυασμός των στοιχείων της παράδοσης και της λόγιας δημιουργίας, με ευδιάκριτα τοπικά χαρακτηριστικά, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, πολεμήθηκε μετά μανίας, από συμφέρον και αγραμματοσύνη. Τσιτσάνης, Καλδάρας, Παπαγιαννοπούλου, Βίρβος, Πικιώνης, Κουν, Τσαρούχης, Χατζιδάκις, Ρίτσος, Τάσσος, Θεοδωράκης, Ελύτης, Λειβαδίτης, Λεοντής, Μυταράς, Ξαρχάκος, Μαρκόπουλος… αρχιτέκτονες, γλύπτες, δάσκαλοι, συγγραφείς, επιστήμονες, πανεπιστημιακοί… η λίστα των πνευματικών ανθρώπων είναι ατελείωτη.

Η χούντα έβαλε ένα φρένο στην εξέλιξη και ανασυγκρότησε την εμφυλιοπολεμική χουντοβασιλική άκρα δεξιά, η οποία αργότερα ενσωματώθηκε στα δύο μεγάλα κόμματα της εξουσίας που διαχειρίστηκαν έκτοτε κατ’ αποκλειστικότητα το κράτος. Στις δεκαετίες που ακολούθησαν, οι μεγάλοι στόχοι που καθόρισαν τη νέα μικροαστική ιδεολογία και αισθητική οριοθετούνται από το ρουσφέτι και το λάδωμα που κυριάρχησαν στις συναλλαγές, την παράδοση άνευ όρων των μέσων επικοινωνίας σε έξι «οικογένειες» της ολιγαρχίας, το τζόγο που εκδηλώθηκε περίτρανα με τη μαζική σφαγή στο Χρηματιστήριο, τη φούσκα των Ολυμπιακών Αγώνων που απορρόφησε όλη την εθνική προσοχή, τη Γιουροβίζιον ως μοντέλο μιας σύγχρονης νεανικής κουλτούρας για όλες τις ηλικίες και τα Εμπορικά Κέντρα σαν ναούς του καταναλωτισμού και της ευημερίας, ολίγον πραγματικής και πρωτίστως εικονικής. Η αποστήθιση αντικατέστησε τη γνώση στα σχολεία και η Τζούλια Αλεξανδράτου έγινε μέρος του ελληνικού «νοικοκυριού» μαζί με τα ξεφτιλέ πρωινάδικα και τα σίριαλ ελληνικής, βραζιλιάνικης, αμερικάνικης και τουρκικής κοπής.

Κανένας νέος πολιτιστικός θεσμός δεν καθιερώθηκε στις πόλεις που μπήκαν σε μια διαδικασία ραγδαίας υποβάθμισης, που άρχισε με την αντιπαροχή και συνεχίστηκε με την κατεδάφιση και μετατροπή σε σουπερμάρκετ και γκαράζ εκατοντάδων κινηματογράφων, θεάτρων, νεοκλασικών και μοντέρνων κτηρίων, από τον «Ορφέα» στη Σταδίου μέχρι το «Άττικα» στην πλατεία Αμερικής. Αλλά και τη μείωση στο ελάχιστο του αστικού και περιαστικού πρασίνου που τσιμενταρίστηκε οριζοντίως και καθέτως σε βαθμό κακουργήματος. Τα σχολεία χτίστηκαν σαν φυλακές ανηλίκων, καγκελόφραχτα, και οι πλατείες πλακοστρώθηκαν για να μην υπάρχει ίχνος χώματος για να παίζουν τα παιδιά και να ενισχύεται ο υδροφόρος ορίζοντας από το βρόχινο νερό που χάνεται στη θάλασσα. Όλα άλλαξαν προς το χειρότερο.

Οι εθνικοί δρόμοι παραμένουν ημιτελείς για να πλουτίζουν επ’ άπειρον οι μεγαλοεργολάβοι και τα σιδηροδρομικά δίκτυα ξηλώνονται για να πουλιούνται στους ιθαγενείς τα αυτοκίνητα που παράγουν οι ξένες βιομηχανίες. Η χώρα ξέμεινε από τρόφιμα και στα ράφια των καταστημάτων υπάρχουν σε ποσοστό 80-90% προϊόντα εισαγωγής, ενώ δόθηκε έμφαση στον τουρισμό των τριών μηνών που αλλοίωσε τις τοπικές κοινωνίες και προσελκύει τα πιο λούμπεν στοιχεία της Ευρώπης, καταναλωτές μπίρας και χάμπουργκερ, που υποβαθμίζουν ακόμα περισσότερο τις τοπικές κουλτούρες.

Οι λαθρέμποροι πήραν το λαϊκό αθλητισμό στα χέρια τους για να ασκούν εξουσία και να ξεπλένουν χρήματα και οι εκδότες των εφημερίδων συναγωνίζονται τους μαύρους που πουλούν CD και DVD στις πλατείες. Οι μετανάστες που φέρνουν οι πόλεμοι στους οποίους συμμετέχει η Ελλάδα, μαζεύτηκαν στις ήδη υποβαθμισμένες περιοχές και δεν πήγαν βέβαια, στα γκέτο των πλουσίων στη Φιλοθέη και τη Δροσιά, οξύνοντας άθελά τους το πρόβλημα και αποτελώντας τον αποδιοπομπαίο τράγο για να συγκαλυφθούν τα τεράστια εγκλήματα που έγιναν και συνεχίζουν να γίνονται σε βάρος της χώρας, της φύσης, των πόλεων, του λαού και του πολιτισμού.

Ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας, εκατομμύρια πολίτες, εξαρτημένοι από επιδοτήσεις και δάνεια, αιχμάλωτοι των τραπεζών, των κομμάτων και των μηχανισμών, «ενημερωμένοι» από Πρετεντέρηδες, Καψήδες, Προτοσάλτηδες και λοιπούς υπαλλήλους των εργολάβων και εφοπλιστών, συνένοχοι σε πολλές μικρές και μεγάλες παρανομίες και πολιτισμικά διαμορφωμένοι από ένα ρηχό εκπαιδευτικό σύστημα και μια μαζικά παραγόμενη «τσίπικη» κουλτούρα, βρίσκονται ξαφνικά μπροστά σε μία βαθιά κρίση που διαλύει τον «υπαρκτό κόσμο» τους. Πολίτες, που από παραγωγοί πολιτισμού έγιναν σταδικά κοινοί καταναλωτές τυποποιημένων προϊόντων πολιτισμού, αιφνιδιασμένοι από τις εξελίξεις, σε κινούμενη άμμο, δυσκολεύονται να συνειδητοποιήσουν τι δεν πήγε καλά και ποιος ευθύνεται για το χάλι της χώρας και το δικό τους. Η λεηλασία των ψυχών από τον εσωτερικό τους πλούτο είχε αρχίσει πολύ πριν τη διαλυτική κρίση που βιώνουμε σήμερα. Το συστηματικό «άδειασμα» των ψυχών ήταν απαραίτητη προϋπόθεση για την οικονομική λεηλασία και την υποτέλεια. Γι’ αυτό και οι αντιδράσεις είναι ανάμικτες και αντιφατικές. Εμείς, ας συνεχίσουμε την προσπάθεια ώστε η συλλογική επιλογή να μην διατηρήσει τη λεηλασία, αυτοκαταστροφικά, ούτε να αντιδράσει τιμωρητικά με ρατσιστικό βιτριόλι, αλλά με πνεύμα αλληλεγγύης, πολιτισμικής αναγέννησης και πολιτική δικαιοσύνης, ελευθερίας, ανεξαρτησίας και ισότητας. Κόντρα στην αλλοτρίωση και τη λεηλασία, η Αριστερά έχει πολλή δουλειά μπροστά της.

*O Στέλιος Ελληνιάδης είναι υποψήφιος στην Α΄ Αθήνας, με τον ΣΥΡΙΖΑ