Η κατρακύλα αυτής της χώρας δεν έχει τέλος. Έπρεπε να έχουμε μια κυβέρνηση αποφασισμένη να επιβάλει την εξουσία της σε όλο τον κρατικό μηχανισμό. Η τεχνολογία τέτοιων επιβολών δεν είναι άγνωστη σε αυτήν τη χώρα. 

Η στελέχωση του μετεμφυλιακού κράτους βασίστηκε στον αποκλεισμό όσων δεν θεωρούνταν αρκούντως εθνικόφρονες. Η έφοδος των πρασινοφρουρών στο κράτος στην αμέσως μετά τον Οκτώβριο του 1981 περίοδο συνέχισε την ένδοξη αυτή πορεία. Οι διορισμοί ημετέρων ακόμα και στις περιόδους των πρόσφατων κυβερνήσεων ΝΔ και ΠΑΣΟΚ διατηρήθηκαν αμείωτες. Ο πιο αποτελεσματικός μηχανισμός ελέγχου του κράτους ήταν οι προαγωγές σε θέσεις ευθύνης. Αρκεί να θυμηθούμε το άρτια οργανωμένο σύστημα επιλογής στελεχών βάσει «κομματικής ποσόστωσης» που υιοθέτησε η συγκυβέρνηση ΠΑΣΟΚ – ΝΔ – ΔΗΜΑΡ και το οποίο αποκαλύφθηκε τον Απρίλιο του 2015 (εξαιρετικής ομολογουμένως αισθητικής τα ρουσφετο – σχεδιαγράμματα που είδαν τότε το φως της δημοσιότητας).

Ο ΣΥΡΙΖΑ αδυνατεί να καταλάβει ότι χωρίς τον πλήρη κομματικό έλεγχο του κράτους δεν είναι εφικτή καμία πρόοδος σε αυτήν τη χώρα. Συνιστά επικίνδυνη θεωρητική άγνοια να νομίζουμε ότι το πελατειακό σύστημα αποτελεί ίδιον των Μεσογειακών κοινωνιών. Δεν ήταν άλλωστε η Μάργκαρετ Θάτσερ που είχε επικαλεστεί την ανάγκη υποστήριξης των «δικών μας παιδιών»; Η ασχετοσύνη των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ δεν εξηγείται από την απροθυμία τους να διαβάσουν Μακιαβέλι. Πρέπει να υπάρχει κάτι πιο βαθύ που τους πληγώνει και τους ευνουχίζει στην πορεία ελέγχου  του κράτους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτού του συμπλέγματος συνιστούν οι διαδικασίες επιλογής Διευθυντών Εκπαίδευσης που μόλις ολοκληρώθηκαν. Είναι «κοινό μυστικό» ότι, μέχρι πρόσφατα, αυτοί επιλέγονταν με κομματικά κριτήρια.

Οι Διευθυντές Εκπαίδευσης έχουν στην αρμοδιότητά τους όλες τις σχολικές μονάδες ενός Νομού. Οι μεγάλοι Νομοί Αττικής και Θεσσαλονίκης διαιρούνται σε επί μέρους Διευθύνσεις. Σε κάθε Διεύθυνση υπάρχει ένας Διευθυντής για την Πρωτοβάθμια και ένας για τη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Η επιλογή τους φέτος βασίστηκε σε ένα τριπλό σύστημα: μοριοδότηση αντικειμενικών κριτηρίων (π.χ. ακαδημαϊκές γνώσεις, έτη υπηρεσίας), καθολική ψηφοφορία των διευθυντών και υποδιευθυντών σχολικών μονάδων της κάθε Διεύθυνσης και συνέντευξη από πενταμελή επιτροπή. Η επιτροπή αυτή συγκροτήθηκε σε επίπεδο Περιφέρειας και αποτελούνταν από δύο αιρετούς εκπροσώπους των συνδικαλιστικών παρατάξεων των εκπαιδευτικών, από ένα Σχολικό Σύμβουλο, έναν καθηγητή πανεπιστημίου και τον Περιφερειακό Διευθυντή Εκπαίδευσης. Ο ορισμός των 3 μη αιρετών μελών της κάθε επιτροπής γίνεται κατόπιν απόφασης του Υπουργού Παιδείας.

Η «αρχιτεκτονική» της σύνθεσης των επιτροπών έδινε στο ΣΥΡΙΖΑ τη δυνατότητα να έχει 3 – 4 μέλη «επιρροής» του στην κάθε επιτροπή. Τα δεδομένα ήταν ιδανικά για να ελεγχθούν οι επιλογές Διευθυντών Εκπαίδευσης σε όλη την χώρα. Αυτό άλλωστε γίνονταν για δεκαετίες. Η συνέντευξη ήταν ο μαγικός τρόπος για να «απομακρυνθούν» οι ανεπιθύμητοι πολιτικά ακόμα και όταν είχαν τα περισσότερα μόρια από αντικειμενικά κριτήρια. 

Ακόμα όμως και σε αυτές τις ιδανικές συνθήκες, οι Συριζαίοι δεν κατόρθωσαν να ανταποκριθούν στο καθήκον κομματικού ελέγχου του κράτους! Ανατρέξτε στους δημοσιευμένους στο διαδίκτυο πίνακες βαθμολόγησης των Διευθυντών Εκπαίδευσης. Οι πίνακες δημοσιεύτηκαν σε δύο φάσεις. Την πρώτη φορά μετά τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας των διευθυντών και υποδιευθυντών σχολικών μονάδων. Οι τελικοί πίνακες δημοσιεύτηκαν μετά την πρόσθεση της μοριοδότησης από τις επιτροπές που έκαναν τις συνεντεύξεις. Πάρτε για παράδειγμα την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας: κανένας από τους Διευθυντές Εκπαίδευσης δεν προέρχεται από το ΣΥΡΙΖΑ και βασικά ξαναεπιλέγονται τα ίδια πρόσωπα!

Στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, τη δεύτερη μεγαλύτερη εκπαιδευτική Περιφέρεια της χώρας, έγιναν 16 επιλογές Διευθυντών. Στις 12 περιπτώσεις (75%) επιλέχθηκαν αυτοί που είχαν προκύψει ως πρώτοι κατόπιν της ψηφοφορίας των διευθυντών και υποδιευθυντών σχολικών μονάδων! Σε 3 περιπτώσεις (18,75%) επιλέχθηκαν υποψήφιοι που ήταν στη 2η ή 3η θέση κατόπιν της ψηφοφορίας των διευθυντών και υποδιευθυντών σχολικών μονάδων και των οποίων η διαφορά από τον 1ο απείχε λιγότερο από 1 μονάδα (σε κλίμακα 15 μονάδων). Μόνο σε 1 περίπτωση στο σύνολο των 16 (6,25%), η επιτροπή επέλεξε υποψήφιο που ήταν στην 4η θέση του πίνακα όπως είχε διαμορφωθεί μετά την ψηφοφορία των διευθυντών και υποδιευθυντών σχολικών μονάδων. 

Τα συμπεράσματα είναι ξεκάθαρα: 

(α) Οι διορισμένες και στην πράξη ελεγχόμενες από τον Υπουργό επιτροπές δεν είχαν το πολιτικό θάρρος, το κομματικό σθένος και την πολιτική ωριμότητα να ελέγξουν κομματικά την επιλογή των ανωτέρων κρατικών στελεχών. Αγνόησαν επιδεικτικά το υπερήφανο σύστημα κομματοκρατίας που με τόσο κόπο χτίστηκε στη χώρα μας.
(β) Τα αποτελέσματα επιλογής καθορίστηκαν από την ψηφοφορία των διευθυντών και υποδιευθυντών σχολικών μονάδων. Οι δημοκρατικές ιδεοληψίες της αριστεράς επικράτησαν έναντι των πατροπαράδοτων παραδόσεων κομματοκρατίας. 

Για ακόμα μια φορά, αποδεικνύεται η ανικανότητα του ΣΥΡΙΖΑ να κυβερνήσει. Οι καιροί ου μενετοί! Πρέπει άμεσα να επιστρέψουμε στις δοκιμασμένες και επί δεκαετίες δοξασμένες πρακτικές. Το κόμμα και η οικογένεια πρέπει να αποφασίζει ποιος θα κυβερνήσει αυτήν τη χώρα. Ξεκινώντας από τα μεσαία – ανώτερα στελέχη και φτάνοντας μέχρι τους αρχηγούς των κομμάτων… 

* Γιώργος Αγγέλωφ, ειδικός ερευνητής, διδάκτωρ Πανεπιστημίου Καίμπριτζ