«Γεννήθηκα να αγαπώ και όχι να μισώ», Αντιγόνη του Σοφοκλή

Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, δεν είναι ημέρα λουλουδιών, αν και η προσφορά λουλουδιών χρειάζεται για να ομορφαίνει τις σχέσεις των δύο φύλων. Ιστορικά, η καθιέρωση της συγκεκριμένης   Ημέρας έχει συνδεθεί με μεγάλα κινήματα και αντίστοιχους αγώνες για την χειραφέτηση της γυναίκας και όχι μόνο. Θα μπορούσα να πω ότι η Ημέρα της Γυναίκας αφορά το σύνολο της κοινωνίας και την απελευθέρωσή της από την εκμετάλλευση και καταπίεση, την βία και τους πολέμους.

Σε ότι αφορά την χώρα μας, τα κινήματα για την χειραφέτηση της γυναίκας έχουν ταυτιστεί με την γέννηση και ανάπτυξη του εργατικού κινήματος. Θυμίζω ότι κατά την δεκαετία του 1920, ένα από τα κύρια συνθήματα του ΚΚΕ ήταν «Σφυρί, δρεπάνι και ψήφος στο φουστάνι». Αργότερα, το ΕΑΜ και η ΕΠΟΝ, που αγωνίζονταν «για ελεύθερη πατρίδα και παναθρώπινη την λευτεριά», αναγνώρισαν στην πράξη την ισότητα των φύλων, δεδομένου ότι πολλές γυναίκες αναδείχθηκαν σε ηρωίδες και ηγέτιδες της Εθνικής Αντίστασης. Μακρύς είναι ο κατάλογος, αρχίζοντας από τις  Ηλέκτρα Αποστόλου και Χρύσα Χατζηβασιλείου. Δυστυχώς, τα οράματα για ελεύθερη και σοσιαλιστική Ελλάδα δεν μπόρεσαν να γίνουν πράξη μεταπολεμικά, αφού ακολούθησε ο καταστροφικός εμφύλιος πόλεμος, που είχε θύματα και πολλές γυναίκες αγωνίστριες, ενώ μεγάλος αριθμός οδηγήθηκε στην προσφυγιά, στις φυλακές και εξορίες του μετεμφυλιακού κράτους.

Ωστόσο, το πολύμορφο κίνημα της αριστεράς στην Ελλάδα ανασυγκροτήθηκε και έφερε την ΕΔΑ, το 1958, στην θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, με πολλές γυναίκες σε πρωταγωνιστικούς ρόλους. Σε αντίστοιχους ρόλους βρέθηκαν πολλές γυναίκες και στο μεγάλο νεολαιίστικο κίνημα της περιόδου 1962-1967, καθώς και στον αντιδικτατορικό αγώνα, ενώ και η γενιά του Πολυτεχνείου έφερε σπουδαίες γυναίκες στο πολιτικό προσκήνιο.

Η σύγχρονη ριζοσπαστική αριστερά, την οποία εκπροσωπεί ο ΣΥΡΙΖΑ, θεωρεί τον φεμινισμό φυσιογνωμικό της χαρακτηριστικό. Αυτό προκύπτει και από το έμβλημα του κόμματός μας, που αποτελεί την σύνθεση τριών σημαιών, της κόκκινης του εργατικού κινήματος, της πράσινης της οικολογίας και της μοβ του φεμινισμού.

Γενικότερα, στον κόσμο, με την εξαίρεση αναχρονιστικών καθεστώτων της Μ. Ανατολής, αναγνωρίζεται πλέον ότι η κατοχύρωση των δικαιωμάτων των γυναικών, σε όλους τους τομείς, κλείνει μέσα της τεράστια δυναμική κοινωνικής αλλαγής και προόδου. Αυτό επιβεβαιώνεται και από αποφάσεις συνόδων κορυφής των Ηνωμένων Εθνών, των οποίων, όμως, η εφαρμογή σε πολλές χώρες και περιοχές της γης παραμένει ζητούμενο, ενώ σημειώνονται και πισωγυρίσματα μέσα στις συνθήκες της κρίσης, αφού οι γυναίκες είναι οι πρώτες που περνάνε στην ανεργία και υφίστανται την φτώχια και τον κοινωνικό αποκλεισμό. 

Παράλληλα, πολλά δεινά για τον γυναικείο πληθυσμό συνεπάγονται οι πόλεμοι, καθώς και οι λεγόμενες φυσικές καταστροφές. Πολλά εκατομμύρια, ανάμεσα στους πρόσφυγες του κόσμου και άλλους ξεριζωμένους, είναι γυναίκες κάθε ηλικίας, ακόμα και παιδικής. Πολλές ηρωίδες, από κάθε άποψη, υπάρχουν ανάμεσα στους πρόσφυγες και μετανάστες.

Μιλώντας για την χειραφέτηση της γυναίκας, πολλοί παραπέμπουν σε επιτεύγματα των κοινωνιών  της  Δύσης.  Υπάρχει, όμως, και ένα φωτεινό παράδειγμα στην Μ. Ανατολή, που είναι η  αυτοδιοικούμενη περιοχή Ροτζάβα στην βόρεια Συρία.  Στην περιοχή αυτή, που έζησε και εξακολουθεί να ζει ανελέητο πόλεμο, οι κουρδικής  – και όχι μόνο – καταγωγής γυναίκες   έχουν κατακτήσει την ισοτιμία,  κατέχοντας κυβερνητικά αξιώματα σε ίσο αριθμό με τους άντρες. Πρόκειται για επίτευγμα κόντρα στην σκοταδιστική επιδρομή του   Ισλαμικού Κράτους, θα έλεγα και του δικτατορικού καθεστώτος Άσαντ. Δίκαια, λοιπόν, οι γυναίκες της περιοχής αυτής έχουν αποσπάσει τον διεθνή θαυμασμό.

* Ο Πάνος Τριγάζης είναι μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ