Ένας παλαίμαχος Έλληνας διπλωμάτης, που διετέλεσε Μόνιμος Αντιπρόσωπος της χώρας μας στον ΟΗΕ, διηγείτο πριν χρόνια: «Ξέρετε πότε κερδίσαμε τα πιο σαφή ψηφίσματα και αποφάσεις στον ΟΗΕ; Στις πιο μαύρες ημέρες για την Κύπρο! Την πρώτη φορά, αμέσως μετά την τουρκική στρατιωτική επέμβαση το 1974. Και την δεύτερη, την επομένη της ανακήρυξης της αυτοαποκαλούμενης “Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου’’ το 1981». Και συμπλήρωνε με νόημα : «Η Κύπρος μάτωνε κι εμείς …θριαμβεύαμε στα διπλωματικά πεδία !! ».
 
Αυτά έρχονται στο νου, ακούγοντας τα σχόλια για τις αυστηρές δηλώσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, σχετικά με τις απολύτως καταδικαστέες εξαγγελίες του προέδρου της Τουρκίας και του Τουρκοκύπριου ηγέτη για τo άνοιγμα ενός μικρού τμήματος της περίκλειστης Αμμοχώστου. Δεν είναι προς υποτίμηση οι διεθνείς αντιδράσεις. Το αντίθετο. Αλλά οι καταδίκες ισχυρών χωρών και διεθνών οργανισμών αποδίδουν, όταν αξιοποιούνται από την πλευρά μας με τολμηρές αποφάσεις και κινητικότητα στο πρόβλημα. Το να διαλαλούμε τις καταδίκες, μένοντας στις καθυστερήσεις και την αναβλητικότητα, φοβούμενοι το λεγόμενο πολιτικό κόστος, δεν έχει πρακτικό όφελος. 
 
Επιπλέον, είναι λάθος του υπουργού Εξωτερικών της Ελλάδας,       Ν. Δένδια, να ανακατεύει την Αμμόχωστο με τα ελληνοτουρκικά.  Μια πιθανή νέα όξυνση των σχέσεων Ελλάδας – Τουρκίας δεν θα βοηθήσει την Κύπρο. Μόνο όταν Ελλάδα και Τουρκία έχουν ομαλές σχέσεις, μπορεί να υπάρξει ώθηση για επίλυση του Κυπριακού.
 
Πώς φτάσαμε στην Αμμόχωστο

Οι κινήσεις του Ταγίπ Ερντογάν στην Αμμόχωστο διευκολύνθηκαν από το σταμάτημα των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό. Έχουμε δει επί πολλά χρόνια ότι, όταν σταματούν οι συνομιλίες για το Κυπριακό, έχουμε δυσμενείς εξελίξεις. Ο πρόεδρος της Τουρκίας προσπαθεί να αποκτήσει ένα επιπλέον διαπραγματευτικό χαρτί ενόψει μελλοντικών συνομιλιών για το Κυπριακό, αλλά και στο παζάρι για επιρροή στην Ανατολική Μεσόγειο.
 
Εδώ πρέπει να τονιστεί το εξής: κανείς δεν μπορεί να αποτρέψει οποιονδήποτε εκτοπισμένο Ελληνοκύπριο, να διεκδικήσει την περιουσία του στην Αμμόχωστο υπό τουρκοκυπριακή διοίκηση. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα αναγνωρίσει την αυτοαποκαλούμενη “Τουρκική Δημοκρατία Βόρειας Κύπρου”. Οι άνθρωποι δεν μπορούν να αναγνωρίσουν κράτη. Μόνο άλλα κράτη μπορούν να το κάνουν.      Η Επιτροπή Αποζημιώσεων των Τουρκοκυπρίων, στην οποία θα πρέπει να προσφύγουν, είναι αναγνωρισμένη ως ένδικο μέσο της Τουρκίας, από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων
 
Υπάρχουν ευθύνες και της ελληνοκυπριακής πλευράς, τις οποίες χρεώνει και η διεθνής κοινότητα. Δόθηκε δύο φορές ευκαιρία να λυθεί το Κυπριακό, την οποία η ελληνοκυπριακή πλευρά απέρριψε. Η μία το 2004 με το Σχέδιο Ανάν και η άλλη στο Κραν Μοντανά της Ελβετίας το 2017, από την οποία αποχώρησε ουσιαστικά ο πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης.
 
Η ελληνοκυπριακή ηγεσία δεν αξιοποίησε την παρουσία του προοδευτικού ευρωπαϊστή Μουσταφά Ακιντζί στην ηγεσία των Τουρκοκυπρίων, για να συμφωνηθεί λύση στο Κυπριακό. Και τώρα εισπράττουμε τις συνέπειες από την εκλογή του νέου ηγέτη, του εθνικιστή Ερσίν Τατάρ.
 
 
Πλαίσιο Γκουτέρες και προοπτική λύσης

Παρ΄ όλα αυτά, η πρόταση για “λύση δύο κρατών” στην Κύπρο, δεν είναι η τελική πρόταση της Τουρκίας. Η Τουρκία ξέρει πολύ καλά ότι τέτοια πρόταση δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή από την ΕΕ και τον ΟΗΕ.
 
Εξάλλου, η πλειοψηφία των Τουρκοκυπρίων δεν επιθυμούν να ανήκουν σε μια “επαρχία” της Τουρκίας. Θέλουν να ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Και αυτό μπορεί να γίνει μόνο με επίλυση του Κυπριακού στη βάση μιας Διζωνικής-Δικοινοτικής Ομοσπονδίας. Γι’ αυτό και αντέδρασαν στην επίσκεψη του προέδρου της Τουρκίας στη βόρεια Κύπρο, τόσο με διαδηλώσεις, όσο και με αποχή της προοδευτικής αντιπολίτευσης από την συνεδρίαση στην οποία μίλησε ο κ. Ερντογάν.
 
Ο μόνος τρόπος αποτροπής νέων αρνητικών τετελεσμένων στο έδαφος και στην θαλάσσια περιοχή της Κύπρου, είναι η ελληνοκυπριακή ηγεσία να κινηθεί με αίσθηση επείγοντος και να διακηρύξει:
 
α. την πλήρη αποδοχή, ως έχουν, των Έξι Σημείων του Πλαισίου που έχει προτείνει ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, από το 2017
 
β. έμπρακτη αποδοχή, άνευ προϋποθέσεων, της πολιτικής ισότητας μεταξύ ελληνοκυπριακής και τουρκοκυπριακής Κοινότητας, που σημαίνει αποτελεσματική συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων σε όλες τις αποφάσεις μέσα στην μελλοντική Ενωμένη Ομοσπονδιακή Κύπρο.
 
γ. την  ετοιμότητα της για άμεση σύγκληση νέας πενταμερούς Διάσκεψης με στόχο μια γρήγορη συμφωνία στο Κυπριακό.
 
 
Είναι αναγκαίο να κατανοηθεί από όλους ότι, αν υπάρξει λύση στο Κυπριακό, αυτή θα είναι ένας συνεταιρισμόςανάμεσα στις δύο Κοινότητες, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Αυτός ο συνεταιρισμός εξουσίας και ευημερίας περιγράφεται σε όλα τα σχέδια λύσης. Δεν υπάρχει άλλη προοπτική, εκτός μιας: της οριστικής διχοτόμησης.

* Ο Θόδωρος Τσίκας είναι πολιτικός επιστήμονας – διεθνολόγος