Έρχονται σημαντικές εξελίξεις στην Ευρωζώνη, και συνακόλουθα στη κυπριακή οικονομία και θεωρώ υποχρέωση μου να ενημερώσω. Το επιχείρησα και με άλλες παρεμβάσεις μου, αλλά νομίζω σωστό να επιμείνω.

Θυμίζω ότι στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του περασμένου Δεκέμβρη, Γάλλοι και Γερμανοί ανακοίνωσαν την πρόθεση τους να καταθέσουν μέχρι τον Μάρτη κοινή θέση για τη μεταρρύθμιση της ευρωζώνης, πράγμα που θα συζητηθεί στο έκτακτο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του ίδιου μήνα.

Οι προτάσεις Μακρόν (γνωστοποιήθηκαν εδώ και μήνες) συμπεριλαμβάνουν μια σειρά από μέτρα τα οποία συζητιούνται ανοικτά στις Βρυξέλλες τα τελευταία χρόνια, ως αναγκαία για την ενίσχυση της θεσμικής συνοχής και της ανθεκτικότητας της ευρωζώνης απέναντι σε κρίσεις όπως αυτή του 2010-13. Αυτά τα μέτρα στο σύνολο τους θα ενισχύσουν τη δημιουργία μιας ουσιαστικά οικονομικής ομοσπονδίας της Ευρώπης. Το πιο εμβληματικό των μέτρων αυτών είναι η δημιουργία ενός προϋπολογισμού της ευρωζώνης,  πολλαπλάσιου ίσως του προϋπολογισμού της ΕΕ. Ο εν λόγω προϋπολογισμός θα χρηματοδοτεί δημόσιες επενδύσεις στα κράτη μέλη (π.χ. δημόσια έργα υποδομής και κονδύλια για ανώτερη εκπαίδευση, έρευνα και καινοτομία) και θα έχει τον ρόλο σταθεροποιητικού μακροοικονομικού εργαλείου (shock absorber) σε περιόδους κρίσης και μείωσης της ικανότητας των κρατών μελών να αυξάνουν τις δημόσιες δαπάνες. Για να χρηματοδοτηθεί αυτός ο προϋπολογισμός, το γαλλικό υπουργείο Οικονομικών προτείνει την επιβολή πανευρωπαϊκού εταιρικού φόρου και ίσως την μεταφορά ενός μέρους του ΦΠΑ προς αυτή την κατεύθυνση. Τα κράτη μέλη θα συνεχίσουν να επιβάλλουν εταιρικό φόρο αλλά ένας καινούριος/νέος υπουργός Οικονομικών της Ευρωζώνης θα μπορεί να επιβάλλει και αυτός ένα τέτοιο φόρο.

Μια άλλη ιδέα – που χαίρει όμως λιγότερης αποδοχής στην Βόρεια Ευρώπη – είναι η δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού ανεργιακού ταμείου.

Παράλληλα, οι προτάσεις Μακρόν προνοούν – όπως και με το ΦΠΑ – τη θέσπιση κατώτατου εταιρικού φόρου ούτως ώστε να περιοριστεί και με αυτόν τον τρόπο ο φορολογικός ανταγωνισμός.

Σε αυτά τα πλαίσια πρέπει επίσης κάποιος να αντιληφθεί την πρόσφατη πρόταση της Επιτροπής για δημιουργία κοινής ενιαίας φορολογικής βάσης του εταιρικού φόρου. Κοινή βάση σημαίνει θέσπιση κοινών τεχνικών κανόνων υπολογισμού των κερδών και ταυτόχρονα η φορολόγηση να γίνεται εκεί όπου προσφέρονται οι οποιεσδήποτε υπηρεσίες.

Παρά το γεγονός πως αυτά τα μέτρα ισοδυναμούν με μεγέθυνση της διευρωπαϊκής χρηματοπιστωτικής αλληλεγγύης (και γι’ αυτό το λόγο οι πιο ένθερμοι οπαδοί τους προέρχονται από την Νότια Ευρώπη), εν τούτοις η υιοθέτηση τους θα έχει σοβαρές επιπτώσεις στην κυπριακή οικονομία. Η Κυπριακή οικονομία έχει βασίσει την οικονομική της στρατηγική σε μορφές ανταγωνισμού που της επέτρεπαν να ορίζει χαμηλούς φορολογικούς συντελεστές και ρυθμιστικά πρότυπα ούτως ώστε να προσελκύει ξένους επενδυτές και κεφάλαια (αυτό το μοντέλο είναι και η βαθύτερη αιτία (όχι βέβαια η μόνη) της τραπεζικής κρίσης που μας έπληξε το 2011-13 αλλά αυτό είναι άλλη ιστορία).

Δεν είναι λοιπόν παράξενο πως το εγχώριο πολιτικό και οικονομικό κατεστημένο είναι σε συναγερμό σε σχέση με αυτές τις εξελίξεις. Οι υπεύθυνοι των υπουργείων Οικονομικών και Εξωτερικών προσπαθούν μέσω συμμαχιών με άλλα κράτη μέλη όπως η Ιρλανδία και το Λουξεμβούργο να περιορίσουν αυτές τις εξελίξεις ενώ συνάδελφοι μου στην Ευρωβουλή παίρνουν θέση ανοιχτά εναντίον είτε στις συζητήσεις στις Βρυξέλλες είτε μέσα από τοπική αρθρογραφία.

Αγνοούν όμως ότι αυτές οι προσπάθειες είναι καταδικασμένες να αποτύχουν. Η ιστορική δυναμική  που σπρώχνει προς τα μπρος αυτές τις εξελίξεις είναι πολύ ισχυρή για να μπορέσει η Κυπριακή Δημοκρατία να τις αναχαιτίσει. Όποια λοιπόν κι αν είναι η θέση των μεν και των δε σχετικά με αυτές τις εξελίξεις, καλύτερα είναι όλοι να αντιληφθούμε πως το κυπριακό οικονομικό μοντέλο των τελευταίων δεκαετιών θα δυσκολευτεί να επιβιώσει και πως πρέπει η χώρα να κινηθεί προς άλλες κατευθύνσεις και οικονομική εξειδίκευση. Άμεσα! Χτες! Ας είναι και σήμερα!

Από αυτή τη διεργασία ο πολιτικός χώρος που έχει δικαίωμα και υποχρέωση να είναι ενεργητικά παρών είναι ο ευρύτερος προοδευτικός χώρος και κυρίως η Αριστερά. Η φορολογική και ρυθμιστική εναρμόνιση και η δημιουργία ισχυρού ομοσπονδιακού προϋπολογισμού που θα χρηματοδοτεί δημόσιες επενδύσεις είναι πάγια αιτήματα όλων των τάσεων της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, συμπεριλαμβανομένης της κοινοβουλευτικής ομάδας της οποίας είμαι μέλος τα τελευταία εννέα χρόνια, της Ενιαίας Ευρωπαϊκής Αριστεράς.

Δεν υπάρχει λοιπόν λόγος η Αριστερά ούτε να φοβάται αυτές τις εξελίξεις ούτω να ευθυγραμμιστεί με το εγχώριο κατεστημένο στην υπεράσπιση ενός οικονομικού μοντέλου, που θα κτυπηθεί καίρια, είτε το θέλουμε είτε όχι.

Η Κύπρος πρέπει να κινηθεί με ταχύτατους ρυθμούς σε ανασχεδιασμό της οικονομίας. Μπορούμε να ενισχύσουμε την έρευνα έτσι που να ελκύσουμε όχι μόνο τους νέους επιστήμονες μας, αλλά και ξένα ερευνητικά κέντρα. Να ανανεώσουμε το τουριστικό μας προϊόν στοχεύοντας σε βιώσιμο/αειφόρο/ποιοτικό τουρισμό. Να καταστήσουμε την Κύπρο κόμβο παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές (ηλιακή, αιολική, υδραυλική/υδροηλεκτρική). Επιπρόσθετα μπορούμε να κάνουμε πολλά στον τομέα της γεωργίας και κτηνοτροφίας. Να κάνουμε τον τόπο μας  παραγωγό αποκλειστικά βιολογικών προϊόντων. Να κάνουμε τον κόσμο να λέει “Έγινε στη Κύπρο, είναι  βιολογικό”. Αυτό θα μας βάλει στο χάρτη της ευρωπαϊκής οικονομίας.

Κάθε άλλη αντιμετώπιση των εξελίξεων που περιέγραψα, θα μας πάρει συρόμενους εκεί που μπορούμε να πάμε όρθιοι  και επί στερεού εδάφους.