Βιώνουμε  μια πρωτόγνωρη κρίση αξιών σε όλα τα επίπεδα : κοινωνικό, πολιτικό οικονομικό , ιδεολογικό  εθνικό .Η Ευρώπη του Διαφωτισμού των μεγάλων καθολικών ιδεών που κινητοποίησαν την ιστορία και συγκλόνισαν τους λαούς είναι πια παρελθόν. 

Λεηλατημένη από την αδηφαγία των κερδοσκόπων ,φοβική και εσωστρεφής ,η σημερινή Ευρώπη το μόνο που παράγει είναι μηχανισμοί υποδούλωσης και εξαθλίωσης ,διαιρώντας την ανθρώπινη φύση σε εκλεκτούς –νόμιμους Ευρωπαίους από τη μια  και  σε ανθρώπινα απόβλητα από την άλλη , όπως ακριβώς επιτάσσει ο πλανητικός καπιταλισμός.  

Μπροστά στην δραματική αλλαγή του ευρωπαϊκού πολιτικού τοπίου  η ανάγκη μιας καθοριστικής παρουσίας της Αριστεράς κρίνεται επιτακτική  γα να μπορέσουμε να κυβερνήσουμε το μέλλον μας  σε αρμονία με το λόγο ύπαρξής μας  κι όχι απλά  να το υποστούμε.

Για να κυβερνήσει λοιπόν η Αριστερά  αποτελεσματικά ,έχει ανάγκη από ένα όραμα όπου η Δημοκρατία η Πολιτική δεν θα είναι ένα αυστηρά κρατικό γεγονός  αλλα ένα σύστημα επικοινωνίας ,ανταλλαγής ιδεών κι ελέγχου μεταξύ εξουσίας και κοινωνίας .

Οι κυβερνητικές πράξεις που υλοποιούνται με ανύπαρκτα ποσοστά συμμετοχής  δεν φέρνουν αλλαγές ,δεν ικανοποιούν τις κοινωνικές ανάγκες .

Βεβαίως  έχουμε ανάγκη και της κρατικής εξουσίας αφού το κράτος πέρα από μηχανισμοί εξουσίας  είναι πολλά πράγματα μαζί ∙ άϋλα  και υλικά. Είναι θεσμοί ,είναι ιδέες και πεποιθήσεις  Είναι  το Σχολείο  που φοιτούν τα παιδιά μας  η διδακτέα ύλη , η  συστηματοποιημένη αφήγηση  του παρελθόντος .

Κράτος  όμως είναι και  το φανάρι που σταματά   το όχημα για να περάσεις με ασφάλεια . Η ίδια η κυβέρνηση  είναι κράτος.

Αφήνοντας   λοιπόν το κράτος  στα χέρια των άλλων παραιτούμενοι από τη μάχη , σημαίνει ότι αφήνουμε τους άλλους να κάνουν παιχνίδι εις βάρος μας, όπως σοφά  υπογραμμίζει ο μεγάλος επαναστάτης Αλβάρο Λινέρα.

Πολύ περισσότερο  έχουμε σήμερα ανάγκη από την Ευρώπη. Η  Ευρώπη  έχει ανάγκη  από τον οικουμενικό ανθρωπισμό του ελληνικού πολιτισμού , για να ξανασταθεί στα πόδια της.

Φανταστείτε έναν κόσμο χωρίς Ευρώπη με δυο πόλους .Την Αμερική από τη μια, που αγωνίζεται  παντοιοτρόπως να αυτοπροβληθεί ως ο μοναδικός  παγκόσμιος πολιτισμός ,ο μεγαλύτερος εχθρός του οποίου είναι ο πλούτος και η ποικιλομορφία των εθνικών πολιτισμών κι από την άλλη , ο θεοκρατικός φονταμενταλισμός .Θα χανόταν τότε το σημαντικότερο κομμάτι της ευρωπαϊκής  κληρονομιάς των καθολικών αξιών  όπου πάνω τους θεμελιώθηκαν τα Δικαιώματα του Ανθρώπου ,η Δημοκρατία η Πολιτική.

Άραγε   μπορεί η Ευρώπη σήμερα να προταχθεί ως φάρος πολιτισμού , ως εγγυητής των δικαιωμάτων του ανθρώπου, αν συνεχιστεί το απάνθρωπο οικονομικο-πολιτικό  καθεστώς που της έχει επιβληθεί, που από μόνο του μετατρέπει τους λαούς σε οφειλέτες και δανειστές ;

Επιτακτική ανάγκη λοιπόν να διορθώσουμε το μόνιμο προσανατολισμό  της Ευρώπης προς τα συμφέροντα  του γερμανοκεντρικού άξονα ,όταν μάλιστα σήμερα , γεωπολιτικά γεγονότα και ιδίως το προσφυγικό ζήτημα , απαιτούν τη προσοχή μας στο χώρο της Μεσογείου  .

Ο νέος αιώνας προκαλεί την Αριστερά να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων ν΄αναχθεί  σε ηθική δύναμη στο χώρο της Μεσόγειου . Η σημερινή κρίσιμη στιγμή απαιτεί αναστοχασμό  απ΄όλους αφού η ίδια η υπεράσπιση των δικαιωμάτων του κόσμου της εργασίας, δεν είναι εφικτή  χωρίς μια μεγάλη ιδέα που να καθιστά δυνατή  τη συνύπαρξη των ευρωπαϊκών λαών.

Όλο αυτό   μας επιβάλλει να χαράξουμε ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης που απαιτεί ευρύτερες πολιτικές συμμαχίες  ,που ενθαρρύνει τη συμμετοχή του πολίτη στη διαχείριση των κοινών αγαθών ∙στην παιδεία στην υγεία , τον πολιτισμό επιδιώκοντας τον μετασχηματισμό του κράτους  σε   μια νέα , πιο αλληλέγγυα κοινωνία , βασισμένη στην κυρίαρχη ανθρωπιστική σκέψη  που θέλει  τον άνθρωπο πάνω από τα κέρδη .

Η  απάντησή μας στην μεταεθνική “σούπα” της παγκοσμιοποίησης ,είναι μια εμπνευσμένη πολιτική πολιτισμού βάθους και προοπτικής    που σημαίνει   γενναίες επενδύσεις στο “ανθρώπινο  κεφάλαιο”  με υπέρτατο κριτήριο τη ποιοτική δημιουργία του λαού μας ,χωρίς την οποία , δεν ανοίγουν  οι πόρτες  του   μέλλοντος   .

Στην απληστία των “Δυνατών “της Εσπερίας   στο δόγμα του απόλυτου  προορισμού της δυτικής θεολογίας  , στον φετιχισμό του εμπορεύματος  , ο  ορθός λόγος   , η γνώση ως ηθική και αισθητική αξία , ο άνθρωπος ως πρόσωπο  εναρμονισμένος  με τη φύση ,η ευδαιμονία ως  πληρότητα  έναντι της υλικής  συσσώρευσης  , είναι  οι  συντεταγμένες πολιτισμού   ,η πυξίδα  για να ξαναβρούμε  το  ανθρώπινο πρόσωπο της Ευρώπης .

Βρισκόμαστε  για μια ακόμη φορά σε μια κρίσιμη στιγμή    της ιστορίας μας και   όπως κάθε φορά  το έθνος  έχει την ανάγκη να μελετήσει ξανά τον εαυτό του για ένα νέο ξεκίνημα. Τέτοια ήταν η στιγμή  του ΄21 τέτοια η ώρα του  1900, του ΄1920 .

Ο πόλεμος του ΄40 ανάγκασε  τους Έλληνες να για πρώτη φορά να ν΄αναμετρηθούν με ολόκληρο τον” πολιτισμένο” κόσμο είτε σαν σύμμαχοι  είτε σαν αντίπαλοι  και στο αναμέτρημα αυτό  οι αρετές του λαού μας τονίστηκαν πιο καθαρά Η  αντίσταση του ενάντια στους κατακτητές ,τους έδωσε για πρώτη φορά στη νεοελληνική ιστορία μια τέτοια αυτοπεποίθηση.

Έτσι και σήμερα στην εποχή  της μνημονιακής  εκτροπής , ξαναπαρουσιάζεται η  ανάγκη αυτοανάλυσης  και αυτογνωσίας  Μα αυτή τη φορά  περισσότερο  βαθιά και ριζική.

Ούτε αισιόδοξοι ούτε απαισιόδοξοι λοιπόν , αλλά ριζοσπάστες με τη λογική και τη πίστη ότι ο άνθρωπος θα θριαμβεύσει στις δυνάμεις του νιχιλισμού ,θα καταφέρει  τελικά  υποτάξει τους οικονομικούς μηχανισμούς ,στους σκοπούς της ελευθερίας και της ζωής.

* Γιούλη  Ιεραπετριτάκη, ιστορικός – αρχαιολόγος