Καθώς βρισκόμαστε στα πρόθυρα των Ευρωπαϊκών εκλογών αλλά και της δεύτερης φάσης των αυτοδιοκητικών εκλογώνέ χουμε ήδη – ο καθένας από τη δική του οπτική γωνιά – αρχίσει να αναλύουμε και να αντιλαμβανόμαστε κάποιες από τις επιπτώσεις των εκλογών της 18ης Μαίου. Όμως εγώ θα παραμείνω με το βλέμμα στραμμένο εμμονικά στην Ευρώπη αυτήν την εβδομάδα καθώς θεωρώ ότι το ευρωπαϊκό μέλλον αποτελεί ένα ιδιαίτερα σημαντικό διακύβευμα, γιατί, αν δεν αλλάξει η Ευρώπη, αν δεν στραφεί μακριά από τον καταστροφικό δρόμο που έχει πάρει, η χώρα μας δεν θα μπορέσει ποτέ να ανακάμψει ή να σηκώσει κεφάλι.

Και ενώ οι ευρωεκλογές αποτελούν ένα μόνο κομμάτι του πολυπλοκου ευρωπαϊκού παζλ, τα αποτελέσματά τους έχουν, παρόλα αυτά, σημαντικό πολιτικό αντίκτυπο τόσο εντός συνόρων όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Όταν ο Gustav von Aschenbach στο «Θάνατος στη Βενετία» του Thomas Mann φτάνει στον μοιραίο του προορισμό είναι ήδη προδιαγεγραμμένο ότι εκεί θα παιχτεί η τελευταία πράξη της ζωής του. Ο συγγραφέας μέσα από την εικόνα της παρακμής και της κατάπτωσης προϊδεάζει τον αναγνώστη ότι ο τραγικός ήρωας του, ψάχνοντας για συγγραφική εμπνευση – το αιώνιο ζητούμενο όλων των δημιουργών –και παρασυρμένος από την απίστευτη έλξη που του προκαλεί ένας νεαρός Πολωνός έφηβοςπου μένει στο ίδιο ξενοδοχείο με αυτόν, θα οδηγηθεί νομοτελειακά στην καταστροφή. Και παρόλο που αυτός μπορεί να είναι ο κύριος αφηγηματικός ιστός αυτής της διάσημης νοβέλλας του Νομπελίστα συγγραφέα, δεν είναι ο μοναδικός. Θα μπορούσε μάλιστα κανείς να ισχυριστεί ότι ο θαυμασμός, ο «έρωτας», της νεότητας και της ομορφιάς, το «τίμιο δισκοπότηρο» των ποιητών από αρχαιοτάτων χρόνων, δεν είναι καν το κυρίαρχο θέμα που απασχολεί τον Thomas Mann.

Σε αυτό του το έργο, όπως και σε πολλά άλλα που ακολούθησαν, όπως το «Μαγικό Βουνό», «Ο Φάουστ» και «Ο Μάριος και ο Μάγος» ο συγγραφέαςχρησιμοποιεί την αφήγηση για να εξετάσει και την πολιτική κατάσταση της Ευρώπης, που αποτελεί το «σκηνικό» που περιβάλλει τα μυθιστορήματα του και τα προσδιορίζει, είτε πρόκειται για το βαρύ και ασταθέςπολιτικό κλίμα πριν τον Α’ Πόλεμο είτε πρόκειται για τη Δημοκρατία της Βαϊμάρης και την άνοδο του ναζισμού.Παρόλο που αρχικά ο συγγραφέας ήταν αμφιλεγόμενος σε ότι αφορά τις πολιτικές του θέσεις απέναντι στην μοναρχία και τον εθνικοσοσιαλισμό, εκείνος εγκατέλειψε την Γερμανία όταν ανέβηκε ο Χίτλερ στην εξουσία και δεν επέστρεψε ποτέ, προειδοποιώντας έντονα για τον εθνικο-σοσιαλιστικό κίνδυνο – εξιλεώνοντας συγχρόνως εαυτόν και για τυχόν πρότερες ιδεολογικές «αμαρτίες».

Ο μεσήλικας συγγραφέας στον «Θάνατο στη Βενετία» λοιπόν, υποδουλομένος στην μονομανία του για τον νεαρό Πολωνό, αποφεύγει να αντιμετωπίσει την τρομερή αλήθεια που αντιλαμβάνεται ότι τον περιβάλει. Στην Βενετία έχει ξεσπάσει μια επιδημία χολέρας, αισθητή από την αποτρόπαια δυσωσμία που εξαπλώνεται στην υγρή πόλη και οι Αρχές το κρύβουν από τον κόσμο για να μην επηρεασθεί ο τουρισμός ενώ οι άνθρωποι πεθαίνουν με αύξοντα αριθμό καθημερινά. Ο Von Aschenbach, όμως, έχει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες στη διάθεσή του για τον κίνδυνο που διατρέχει και ενώ πρέπει άμεσα να εγκαταλείψει την Βενετία, εκείνος αρνείται να το κάνει. Φέρεται σαν να μην υπάρχει η φονική επιδημεία, σαν να μην βλέπει τις κηδείες που περνάνε από μπροστά του, εθελοτυφλεί απόλυτα μπροστά στο να αναγκαστεί να εγκαταλείψει το αντικείμενο του «πλατωνικού» του πόθου. Έτσι οδηγείται στον αναπόφευκτο θάνατό του.

Παρόλο που η νοβέλλα αυτή είχε γραφτεί πολλά χρόνια πριν την εποχή της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, και άρα δεν αναφέρεται στον εθνικο-σοσιαλισμό και τον ναζισμό αλλά στα γκρίζα σύννεφα που κάλυπταν την Ευρώπη πριν τον Α’ Πόλεμο, την έχω φέρει συχνά στο μυαλό μου τελευταία και έχω αναλογισθεί πόσο επίκαιρη θα μπορούσε να είναι. Ενώ κοιτάμε αλλού, κυνηγώντας την έμπνευση, τον έρωτα και το ιδανικό κάλλος, οι ακροδεξιές, φασιστικές και νεο-ναζιστικές οργανώσεις, σιωπηλά και ύπουλα, σαν την επιδημία της χολέρας που ξέσπασε στη Βενετία, αυξάνουν τη δύναμή τους επικίνδυνα, στην Ελλάδα με την εγκληματική Χρυσή Αυγή αλλά και σε πολλά άλλα Ευρωπαϊκά κράτη. Και την αυξάνουν με την δική μας ψήφο, ακριβώς όπως και ο Χίτλερ, με την συνενοχή και την αδιαφορία των κυβερνώντων και μιας μερίδας του λαού που έχει πέσει θύμα της επικίνδυνης προπαγάνδας τους. Και αυτό πληρώνεται ακριβά, ακόμα και με θάνατο.

Απλά ας θυμούνται οι ψηφοφόροι και οι υποστηρικτές, άμεσοι και έμεσοι, της Χρυσής Αυγής ότι πολλοί από εκείνους που ανέβασαν τον Χίτλερ με την ψήφο τους και την στήριξη τους,οδηγήθηκαν μετά – από αυτόν που εκείνοι είχαν φέρει στην εξουσία – στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και στους θαλάμους αερίων. Και εμείς οι υπόλοιποι, ας αναλογισθούμε τον «Θάνατο στην Βενετία» κι ας μην εθελοτυφλούμε άλλο ως προς την θανατηφόρα εξάπλωση της επιδημείας ούτε εδώ ούτε στην υπόλοιπη Ευρώπη.