Μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα το βόρειο τμήμα της Κυψέλης ήταν ακατοίκητο και αποτελούσε τόπος εκδρομής για τους Αθηναίους. Το ρέμα Λεβίδη (η σημερινή οδός Φωκίωνος Νέγρη) που κατέβαινε από τα Τουρκοβούνια, αποτελούσε τη “διαχωριστική γραμμή” για την Άνω Κυψέλη.

Ads

Οι μοναδικοί που κατείχαν μεγάλες εκτάσεις αλλά και κατοικία στην περιοχή ήταν οι οικογένειε Καλλιφρονά και Λεβίδου. Για πολλά χρόνια τα σπίτια τους λειτούργησαν ως τόπόσημο για την περιοχή. Έτσι μέχρι της μέρες μας έχει διασωθεί η στάση λεωφορείου με την ονομασία «Καλλιφρονά» και το ταχυδρομείο της περιοχής με το προσωνύμιο «Αθήνας 12 – Λεβίδου».

^{Ο Πεζόδρομος της Φωκίωνος Νέγρη στην Κυψέλη}
 

Η πηγή με άφθονο νερό στην περιοχή συγκέντρωνε συχνά πέρα από τους κατοίκους της άνυδρης Αθήνας και της δημοτικές υδροφόρες. Σταδιακά όμως το ρέμα μετατρέπονταν σε έλος που δημιουργούσε επικίνδυνες συνθήκες για την υγεία των κατοίκων. Επί δημαρχίας Κ. Κοτζίας το ρέμα Λεβίδι κλείνει και μ’ ένα σχέδιο του Βασίλη Τσάγκρη δημιουργείται κήπος, με φυτεύσεις στα πλαϊνά μέρη, χώρους παιχνιδιού και ηλεκτρικοί πίδακες επωφελούμενοι τα υπόγεια νερά. Ο στόχος ήταν ο νέος χώρος να αποτελέσει μια πράσινη λεωφόρο για την πόλη με τεχνικά ρυάκια και λίμνες.

Η πρώτη πολυκατοικία χτίζεται το 1938 και ήταν ιδιοκτησία του επιχειρηματία Λαναρά. Το καταφύγιο της έγινε γνωστό κατά τη διάρκεια τηα γερμανικής κατοχής.

Σταδιακά από την δεκαετία του `50 η οδός Φωκίωνος Νέγρη, όπως και όλη η περιοχή της Κυψέλης, βιώνει μια αυξανόμενη οικοδομική δραστηριότητα. Σημαντικά οικοδομήματα, που διατηρούνται ακόμα και σήμερα, συγκεντρώνουν ένα μεγάλο ποσοστό κατοίκων στη περιοχή. Ο πεζόδρομος και ο αποκεντρωμένος χαρακτήρας της συνοικίας βοηθάει πολύ στη δημιουργία νυχτερινών κέντρων γύρω του. Κάτι που σιγά – σιγά τη κάνει το κεντρικό δρόμο της Κυψέλης διάσημο για τη νυχτερινή ζωή του. Τα “ποδοσφαιράκια”, τα εστιατόρια, τα ζαχαροπλαστεία και τα διάφορα νυχτερινά καταστήματα δίνουν έναν ιδιαίτερο τόνο στη συνοικία. Έτσι που μέρα με την μέρα να γίνεται ολοένα και πιο γνωστή αποκτώντας ιδιαίτερη φήμη στις νεαρές ηλικίες.

Το 1965 ο Κ. Καραγιάννης με την ταινία “Το ρεμάλι της Φωκίωνος Νέγρη” προσπαθεί να μεταφέρει ένας μέρος από την εικόνα που είχε δημιουργηθεί για την γειτονιά και τους θαμώνες της. Σε πολλά από τα λεγόμενα σφαιριστήρια της εποχής σύχναζαν οι λεγόμενοι «τεντυπώιδες». Δεν είναι τυχαίο εξάλλου πως η περιγραφή τους στην ταινία του Γ. Δαλιανίδη «Νόμος 4000» έγινε εξ ολοκλήρου σε σημεία και στέκια της Κυψέλης.

Η αρκετά προχωρημένη και προκλητική για τα ήθη του `60 ταινία είχε δημιουργήσει αίσθηση και πολλά σχόλια. Κάποιοι από τους αστούς Κυψελιώτες θεώρησαν ότι τα πράγματα διογκώνονταν και έβγαινε προς τον υπόλοιπο κόσμο μια εικόνα ανομίας για την γειτονία τους. Είναι ενδεικτικό το σχόλιο στην εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ: “…Οι “Φωκιωνεγρικοι” δεν έχουν περάσει ακόμα στην αντεπίθεση. Περιορίζονται να αγριοκοιτάνε τις αφίσες για το…”ρεμάλι”, ενώ κρυφό μένει πάντα το παράπονο της κατακαημένης της οδού που συχνάζουν: – Γιατί, τέλος πάντων, τόσο μένος εναντίον μου; Ουδεμία οδός…αναμάρτητος!”.

Με το πέρασμα του χρόνου η Κυψέλη αλλάζει. Το 1985 στο πλαίσιο παρεμβάσεων του τότε ΥΧΟΠ για ανάπτυξη πεζοδρόμων στην Αθήνα, γίνονται οι τελευταίες μεγάλες βελτιώσεις στην οδό Φωκιώνος Νέγρη. Το αρνητικό εκείνων το χρόνων ήταν το κλείσιμο της Δημοτικής Αγοράς Κυψέλης. Η ύπαρξή της έδινε ζωή στο κέντρο της Κυψέλης αποτελώντας σημείο αναφοράς για τους κατοίκους της. Μετά από χρόνιες παρεμβάσεις Κυψελιωτών για την επαναλειτουργία της, πρόσφατα ανακαινίσθηκε και στεγάζει διοικητικές υπηρεσίες του Δήμου Αθηναίων.

Η Φωκιώνος Νέγρη μπορεί σήμερα να μην διαθέτει την κινητικότητα και τις δόξες του παρελθόντος. Μπορεί τα καταστήματα πλέον σε αυτήν να είναι λιγότερα από παλιά. Ωστόσο, αποτελεί μια όαση και έναν σημαντικό δημόσιο χώρο πρασίνου μέσα στην πολύβουη συνοικία της Κυψέλης.

^{Το άγαλμα του σκύλου στο παρτέρι του πεζόδρομου στη Φωκίωνος Νέγρη}
 

Σήμερα, στον πεζόδρομο της Φωκίωνος Νέγρη, εκτός από τα μεγάλα παρτέρια πρασίνου υπάρχει η προτομή του Δημάρχου Κ. Κοτζιά (έργο του Λ. Γεωργαντή), του Δημάρχου Σπ. Μερκούρη (έργο του Β. Φαληρέα), και το άγαλμα «Κόρη σε έκσταση», του Μ. Τόμπρου που βρίσκεται μέσα σε σιντριβάνι. Το περίτεχνο άγαλμα του σκύλου, έργο του Ε. Βαβούρη τοποθετήθηκε το 1940. Αν και δεν υπάρχει επίσημη καταγραφή για τον σκοπό τοποθέτησής του στο σημείο οι διηγήσεις παλαιών Κυψελιωτών αναφέρουν για κάποιον πιστό σκύλο που όταν πέθανε ο ιδιοκτήτης του μαραζωμένος έμεινε στο σημείο να τον περιμένει για πάντα. Υπάρχει όμως και η άποψη για κάποιον ηρωισμό του τετράποδου όταν ένα κοριτσάκι πετάχτηκε στο δρόμο και κινδύνευσε να τραυματιστεί θανάσιμο από αυτοκίνητο. Όπως και να έχει ο μαρμάρινος σκύλος της Φωκίωνος Νέγρη είναι εμβληματικός για τον δρόμο. Με τα περισσότερα μικρά παιδιά να σκαρφαλώνουν ακόμα και σήμερα πάνω του για μια ακίνητη βόλτα στο πάρκο.

Όσο για τον τιμώμενο Φωκίων Νέγρη (1846-1928) ήταν μεταλλειολόγος που διατέλεσε δημοτικός σύμβουλος Αθηναίων. Ασχολήθηκε με την πολιτική υποστηρίζοντας το κόμμα των Φιλελευθέρων.

Στην πολιτική του παρακαταθήκη ως υπουργός καταγράφεται η σιδηροδρομική σύνδεση της Ελλάδας με το εξωτερικό, η καθιέρωση του εκλογικού βιβλιαρίου και η κοινωνική ασφάλιση των εργαζομένων.

ΑΣΤΥρίες