Πριν δύο εβδομάδες συζητούσα με δύο Ευρωπαίους οικονομολόγους, μέλη ξεχωριστών think-tanks, για το πόσο γρήγορα θα έρθουν οι αλλαγές της 4ηςβιομηχανικής Επανάστασης που θα φτωχοποιήσει τον Τρίτο Κόσμο και εάν η Κίνα προλαβαίνει «να ανέβει στο τραίνο των αναπτυγμένων» σε αντίθεση με άλλες περιοχές όπως Ινδία και Αφρική.
Ποιο ήταν το συμπέρασμα της συζήτησης; «Αλίμονο σε όσους καθυστερήσουν».

Ας δούμε όμως τι είναι η 4η Βιομηχανική Επανάσταση, η οποία αναμένεται να φέρει τεράστιες γεωπολιτικές ανακατατάξεις και ανατροπές στην οικονομική ανάπτυξη όλων των χωρών.
Η 4η Βιομηχανική Επανάσταση είναι η ένωση, η σύζευξη όλων των σημερινών τεχνολογιών επικοινωνίας με την παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών. Είναι η πλήρης αυτοματοποίηση, ψηφιοποίηση και ρομποτοποίηση των πάντων με συνεχή αλληλοεπίδραση με τον άνθρωπο (cyber-physical systems, internet of things, cloud computing).

Για παράδειγμα η τρισδιάστατη παραγωγή αντικειμένων και μηχανημάτων, η παραγωγή αυτοκινήτων τα οποία θα κινούνται αυτόνομα χωρίς οδηγό, η παραγωγή αεροπλάνων χωρίς πιλότο (drones), η τεχνητή νοημοσύνη, η τηλεϊατρική με τηλεεπεμβάσεις, τα έξυπνα σπίτια, κλπ.

Για την ιστορία, η 1η Βιομηχανική Επανάσταση που άρχισε στο τέλος του 18ου αιώνα (1770) αφορούσε την εκμηχάνιση της παραγωγής, η 2η Βιομηχανική Επανάσταση στα τέλη του 19ου αιώνα (1870) αφορούσε την μαζική παραγωγή με χρήση του ηλεκτρισμού, η 3η Βιομηχανική Επανάστασηστα τέλη του 20ου αιώνα (1970) αφορούσε την αυτοποιημένη παραγωγή με χρήση υπολογιστών, και η τωρινή 4η Βιομηχανική Επανάσταση, που μόλις άρχισε, αφορά την παραγωγή μέσω της σύνδεσης του φυσικού, του ψηφιακού και του βιολογικού κόσμου.

Η 4η Βιομηχανική Επανάσταση θα αυξήσει κατακόρυφα την αποτελεσματικότητα και την παραγωγικότητα με αποτέλεσμα κυριολεκτικά να διαλύσει τις υπάρχουσες βιομηχανικές δομές.
Μάλιστα ο χρόνος μετάβασης σε αυτές τις πιο παραγωγικές και αποτελεσματικές οικονομικές δομές μπορεί να είναι πολύ μικρότερος από αυτόν που σήμερα εκτιμάται.

Δυστυχώς η τάση των τελευταίων δεκαετιών να μεταφέρεται η παραγωγή αγαθών από τις αναπτυγμένες χώρες στις αναπτυσσόμενες, λόγου του χαμηλού κόστους, δίνοντας έτσι την δυνατότητα ανάπτυξης στις χώρες αυτές μέσω της δημιουργίας θέσεων εργασίας, αντιστρέφεται.

Το τελικό αποτέλεσμα θα είναι η εκ νέου φτωχοποίηση των χωρών του Τρίτου Κόσμου. Η παραγωγή αγαθών θα επιστρέψει στις αναπτυγμένες χώρες εκεί που βρίσκεται η πλειοψηφία των καταναλωτών της μεσαίας τάξης.

Πλέον η νέα παραγωγική διαδικασία δεν απαιτεί φθηνά εργατικά χέρια αλλά εξειδικευμένο προσωπικό προκειμένου να λειτουργήσουν οι προηγμένες μέθοδοι παραγωγής. Η νέα προηγμένη παραγωγή απαιτεί πολύ υψηλό τεχνολογικό περιβάλλον που βρίσκεται μόνο στις αναπτυγμένες δυτικές χώρες.

Έτσι στην νέα εποχή, που έρχεται γρήγορα, τα εργοστάσια παραγωγής των αγαθών θα βρίσκονται δίπλα στους αγοραστές των αγαθών χωρίς να χρειάζεται να μεταφέρονται από ήπειρο σε ήπειρο.

Με απλά λόγια οι οικονομίες με τα νέα εξελιγμένα ρομπότ, τους τρισδιάστατους εκτυπωτές κλπ, θα χρειάζονται όλο και λιγότερους χαμηλής ειδίκευσης εργαζόμενους. Σκεφθείτε τις υπό ανάπτυξη χώρες που δεν θα διαθέτουν τα νέας τεχνολογίας μηχανήματα και σίγουρα όχι την νέας μορφής ανταγωνιστικότητα που θα απαιτείται. Στρατιές ολόκληρες εργαζομένων δεν θα βρουν απασχόληση.

Η επανεγκατάσταση της βιομηχανίας από τις αναπτυσσόμενες στις αναπτυγμένες χώρες θα μειώσει κάθετα την δυνατότητα των αναπτυσσόμενων χωρών να δώσουν απασχόληση στους εργατικό δυναμικό τους.
Μη μπορώντας έτσι να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας θα δημιουργούν κάθε χρόνο όλο και λιγότερο πλούτο, θα πέφτει το ΑΕΠ τους και θα φτωχοποιείται η χώρα.

Το μοντέλο ανάπτυξης των χωρών του Τρίτου Κόσμου που λειτούργησε τις τελευταίες δεκαετίες ήταν αυτό της μεταφοράς εκατομμυρίων ανθρώπων από τις αγροτικές περιοχές στις πόλεις ώστε να αστικοποιηθούν για να μπορέσουν να δουλέψουν στις βιομηχανίες παραγωγής αγαθών που έρχονταν από τις αναπτυγμένες χώρες για να εκμεταλλευτούν το χαμηλότερο εργατικό κόστος.

Με την φυγή ενός μεγάλου μέρους της παραγωγής θα δημιουργηθούν στρατιές ανέργων «αστικοποιημένων αγροτών» στις μεγάλες πόλεις των αναπτυσσόμενων χωρών οι οποίοι εκτιμάται ότι θα προσπαθήσουν να μεταναστεύσουν στις πλουσιότερες χώρες με αποτέλεσμα να γίνει εκρηκτικό το προσφυγικό πρόβλημα σε παγκόσμιο επίπεδο.

Και επειδή σε διεθνές επίπεδο ουδέποτε έχουν ληφθεί προληπτικά μέτρααποσόβησης μελλοντικών παγκόσμιων κρίσεων, υπάρχει ανησυχία (δυστυχώς σε πολύ λίγους ακόμα) για τις τραγικές επιπτώσεις που θα έχει η «ασυγκράτητη» 4η Βιομηχανική Επανάσταση.

Πηγή: ΕΡΤ