Στην Καλογρέζα σαν περνάς
Ξέγνοιαστε εσύ διαβάτη,
Με ευλάβεια πρέπει να πατάς,
Γιατί σε τούτα τα ληθάρια
Έπεσαν για τη λευτεριά
22 παλικάρια

To επίγραμμα του Γιάννη Ρίτσου που βρίσκεται στην αναθηματική πλάκα της γλύπτριας Αφροδίτης Λιτή, προϊδεάζει τον επισκέπτη για το τί συνέβη στο συγκεκριμένο σημείο.

Ήταν 15 Μάρτη του 1944 όταν 21 Έλληνες και ένας Ιταλός εκτελέστηκαν από τους ναζί στην Καλογρέζα. Πέρασαν 73 χρόνια από τότε, ενώ το 1982 με προσπάθειες των οικογενειών των νεκρών και της τότε δημοτικής αρχής, αναρτήθηκε η πλάκα που προαναφέραμε και το 1983 το Δημοτικό Συμβούλιο της Νέας Ιωνίας, θέλοντας να προσδώσει στη γενναία αυτή αντιστασιακή πράξη ξεχωριστή σημασία, καθιέρωσε ομόφωνα τη συγκεκριμένη ημέρα ως Εθνική Τοπική Εορτή.

Κάθε χρόνο με πολυήμερες εκδηλώσεις και το μνημόσυνο στον τόπο της θυσίας (γίνεται πάντα Κυριακή – φέτος γίνεται σήμερα Κυριακή 12 Μαρτίου 2017), η ιστορική μνήμη δεν αφήνεται να ξεθωριάσει.

Πάντα πρέπει να θυμίζουμε τους Εφιάλτες, δηλαδή τους συνεργάτες των γερμανών, που και σε αυτό το Μπλόκο, έπαιξαν τον βρώμικο ρόλο τους με τη συμμετοχή τους.

Η ιστορία του Μπλόκου

Στις 15 Μαρτίου 1944 πραγματοποιήθηκε στην Καλογρέζα ενα μεγάλο μπλόκο, με τη συμμετοχή δυνάμεων της Χωροφυλακής, της Ειδικής Ασφάλειας και των Ταγμάτων Ασφαλείας. Πριν ακόμη ξημερώσει, άνδρες των Ταγμάτων Ασφαλείας περικύκλωσαν την περιοχή.

Στη συνέχεια συγκέντρωσαν τους άρρενες κάτοικους άνω των 16 ετών σε ένα οικόπεδο. Άνδρες της Ειδικής Ασφάλειας και των Ταγμάτων Ασφαλείας επέλεξαν και στη συνέχεια εκτέλεσαν 22 ατόμα (στην πλειονότητα τους, εργάτες), μεταξύ αυτών και ένα Ιταλό αντιφασίστα.

Επί της ουσίας ήταν αντίποινα των ναζί για το ισχυρό αντιστασιακό κίνημα της περιοχής, που μεταξύ άλλων, είχε εκφραστεί και με μεγάλες απεργίες στα λιγνιτωρυχεία της περιοχής, που είχαν τη συμβολή τους στα ενεργειακά προβλήματα των κατοχικών δυνάμεων.

Παράλληλα, ήταν «μήνυμα», αφού ήδη ο πόλεμος φαινόταν ότι είχε χαθεί για το Γ΄ Ράιχ, προς τα ποια κατεύθυνση επιθυμούσαν να κινηθεί η μεταπολεμική Ελλάδα. Γι’ αυτό επεδίωξαν την ενεργοποίηση των ταγματασφαλιτών σε βάρος του αντιστασιακού κινήματος και κεντρικά και τοπικά στην Καλογρέζα.

ΕΡΤ