Η επική τριλογία, «Μνήμη της φωτιάς Ι – ΙΙΙ», κορυφαίο έργο του μεγάλου Ουρουγουανού συγγραφέα, Εδουάρδο Γκαλεάνο, κυκλοφορεί για πρώτη φορά ολοκληρωμένη στην ελληνική γλώσσα από τις Εκδόσεις Πάπυρος, σε μετάφραση Ισμήνης Κανσή. Το tvxs και οι εκδόσεις Πάπυρος προτείνουν επίσης το έργο «Καθρέφτες» του ίδιου συγγραφέα και προσφέρουν τρία αντίτυπα από κάθε τίτλο στους πρώτους αναγνώστες που θα στείλουν mail με το ονοματεπώνυμό τους από τις 11:00 πμ στο [email protected].

Ads

«Η επίσημη ιστορία της Λατινικής Αμερικής συρρικνώνεται σε μια στρατιωτική παρέλαση δικτατόρων με κολαριστές στολές. Εγώ δεν είμαι ιστορικός. Είμαι ένας συγγραφέας που θα ήθελε να συμβάλει στη διάσωση της λεηλατημένης μνήμης ολόκληρης της Αμερικής, αλλά κυρίως της Λατινικής Αμερικής, γης αγαπημένης και περιφρονημένης. Θα ήθελα να συνομιλήσω μαζί της, να μοιραστώ τα μυστικά της, να μάθω πώς φτιάχτηκε, από ποιες πράξεις αγάπης και βιασμού προέρχεται». Ε. Γκαλεάνο

Η αρχή (Ι) – Τα πρόσωπα και οι μάσκες (ΙΙ) – Ο αιώνας του ανέμου (ΙΙΙ): τρία βιβλία, τρία μέρη μιας συγκλονιστικής τριλογίας που ιχνηλατούν την ιστορία της λατινικής Αμερικής από την προκολομβιανή εποχή ώς τα τέλη του 20ού αιώνα, ένα εγχείρημα που «ξεθάβει την ιστορία κάτω από τα μπρούντζινα αγάλματα και τα μαρμάρινα μνημεία» και φέρνει στο προσκήνιο τον ίδιο τον άνθρωπο, τον αγώνα του για την ελευθερία, για το ίδιο το δικαίωμά του να υπάρχει.

Ο Γκαλεάνο διυλίζει με τον μοναδικό του τρόπο τα ιστορικά γεγονότα για να αποσπάσει την ουσία τους, γι’ αυτό και ο αναγνώστης, ανεξάρτητα από τις καταβολές του, έχει την αίσθηση ότι διαβάζει τη δική του ιστορία. Η ιστορία του Γκαλεάνο είναι σε τελική ανάλυση η ιστορία της κοινής ανθρώπινης μοίρας. Είναι η ιστορία του αγώνα για την επιβίωση, του αγώνα ενάντια στον κάθε είδους κατακτητή, της αντίστασης στους κάθε είδους εσωτερικούς και εξωτερικούς δυνάστες, του αγώνα να αρθεί το ανθρώπινο πρόσωπο πάνω από την κάθε είδους εξουσία που το συνθλίβει.

Ο Γκαλεάνο, ένας συγγραφέας που, όπως ο ίδιος εξομολογείται, «αναζητά να ακούσει τις άλλες φωνές, αυτές που δεν ακούγονται, να δει τις αδιόρατες αποχρώσεις, την αλήθεια», δεν μιλά μόνο για τους πρωταγωνιστές της ιστορίας, αλλά και για τους αφανείς ήρωες και τις ηρωίδες της ιστορίας, για όλα αυτά που αποσιωπούνται ή παραβλέπονται από τις μονοσήμαντες, «εξουσιαστικές» αναγνώσεις του παρελθόντος.

ΜΝΗΜΗ ΤΗΣ ΦΩΤΙΑΣ – I. Η ΑΡΧΗ
^{Μια ξεχασμένη σελίδα της επίσημης ιστορίας}

Με τη Μνήμη της Φωτιάς, ο Εδουάρδο Γκαλεάνο «ξαναγράφει» την ιστορία της Λατινικής Αμερικής, βασιζόμενος σε μύθους, προφητείες και πραγματικά γεγονότα. Στην «Αρχή», τον πρώτο τόμο της τριλογίας, καταγράφεται η ιστορία της Λατινικής Αμερικής από την προκολομβιανή εποχή ώς τις αρχές του 18ου αιώνα. Το ταξίδι του Κολόμβου οδήγησε στον βάναυσο αποικισμό της Νέας Γης με «πρωταγωνιστές» τους κατακτητές, τους εκτελεστές της Ιεράς Εξέτασης, τους Πορτογάλους, Ισπανούς, Άγγλους και Ολλανδούς δουλέμπορους, και «κομπάρσους» τον ντόπιο πληθυσμό, τους Ινδιάνους, τα θύματα των εμπόρων λευκής σαρκός και τους Αφρικανούς σκλάβους σε ένα ταξίδι προς την κόλαση της Νέας Γης.

Ο πυρετός του μαύρου χρυσού, η επανάσταση των καταπιεσμένων πληθυσμών, οι χαμένοι πολιτισμοί των Αζτέκων, των Ίνκα και των Μάγια και ο αφανισμός χιλιάδων ανθρώπων αποτελούν μια ξεχασμένη σελίδα στα βιβλία της επίσημης ιστορίας. Μέσα από χίλιες αλληγορικές ιστορίες, ο Εδουάρδο Γκαλεάνο περιγράφει την καθημερινότητα των απλών ανθρώπων, ανασύρει σύμβολα και μνήμες και αναμειγνύει το παρελθόν με το παρόν αναζητώντας ένα πιο δίκαιο μέλλον. Στην πρόζα του Γκαλεάνο συνυπάρχουν η δημοσιογραφία, το δοκίμιο και η διήγηση, συνθέτοντας μια ιδιαίτερη τέχνη, η οποία είναι ίσως και η μοναδική που θα μπορούσε να βοηθήσει το συγγραφέα «να ξεθάψει την ιστορία κάτω από τα μπρούντζινα αγάλματα και τα μαρμάρινα μνημεία».

Απόσπασμα:
«Οι έμποροι λευκής σαρκός ονομάζουν Πνεύματα τις ιερόδουλες και τους αλήτες που απήγαγαν από τις φτωχογειτονιές του Λονδίνου, τους νεαρούς καθολικούς που παγίδεψαν στην Ιρλανδία και τη Σκωτία, καθώς και τους βαρυποινίτες που περίμεναν την κρεμάλα στις φυλακές του Μπρίστολ, επειδή σκότωσαν ένα λαγό σε ξένα χωράφια. Εξαφανίζουν ταχυδακτυλουργικά τους ανθρώπους και τους στέλνουν στις Αντίλες. Στοιβαγμένοι και κλειδαμπαρωμένοι στο αμπάρι, ξυπνούν τώρα όσοι βρέθηκαν μεθυσμένοι στις αποβάθρες, καθώς και τα παιδιά που ξεγελάστηκαν με ζαχαρωτά, ή πολλοί τυχοδιώκτες που ξεγελάστηκαν με την υπόσχεση του εύκολου πλούτου. Θα τους ξεζουμίσουν στις φυτείες του Μπαρμπάντος, της Τζαμάικα και της Βιρτζίνια, μέχρι να ξεχρεώσουν την αξία τους και την αξία του ναύλου (…) Στο Μπαρμπάντος υπάρχουν σαράντα χιλιάδες Αφρικανοί σκλάβοι. Οι γεννήσεις καταγράφονται στα λογιστικά βιβλία των φυτειών. Ο νεογέννητος μαύρος αξίζει μισή λίρα».

ΚΡΙΤΙΚΕΣ

«Η Μνήμη της Φωτιάς θα σας αποκαλύψει το νόημα του Νέου Κόσμου όπως ακριβώς ήταν, και του κόσμου όπως είναι τώρα». Boston Globe

«Από την προκολομβιανή δημιουργία μύθων και τα πρώτα ευρωπαϊκά ταξίδια της ανακάλυψης και της κατάκτησης μέχρι την εποχή του Ρήγκαν, σ’ αυτό το βιβλίο δεν υπάρχει τίποτα λιγότερο από μια ενοποιημένη ιστορία του δυτικού ημισφαιρίου (…) γραμμένη σε ζωντανή πρόζα». The New Yorker

«Ένα βιβλίο τόσο συναρπαστικό όσο η ιστορία που αφηγείται… Ο Γκαλεάνο είναι ένας ευθυμογράφος, ρε αλιστής και ιστορικός, και το όνομά του αξίζει να αναφέρεται πλάι σε αυτά των John Dos Passos, Bernard de Voto και Gabriel García Márquez». Los Angeles Times

ΜΝΗΜΗ ΤΗΣ ΦΩΤΙΑΣ – ΙΙ. ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΚΑΙ ΟΙ ΜΑΣΚΕΣ

Στην Αρχή, τον πρώτο τόμο της τριλογίας (κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πάπυρος το 2009), καταγράφεται η ιστορία της Λατινικής Αμερικής από την προκολομβιανή εποχή ώς τις αρχές του 18ου αιώνα. Στον δεύτερο τόμο, Τα πρόσωπα και οι μάσκες, μέσα από τετρακόσιες και πλέον αφηγήσεις που αναπτύσσονται χρονολογικά, επισκοπείται ο 18ος και ο 19ος αιώνας, εποχή επώδυνη μα και γόνιμη, κατά την οποία οι λαοί της αμερικανικής ηπείρου αναζητούν την πραγματική τους ταυτότητα, πίσω από τις μάσκες που τους επέβαλαν οι αποικιοκράτες, για να κατακτήσουν εντέλει την αυτοδιάθεσή τους και τα δικαιώματά τους.

Είναι η εποχή που γίνεται αισθητός ο απόηχος του Διαφωτισμού, της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης, η Αϊτή γίνεται η πρώτη χώρα στην οποία καταργείται η δουλεία, είναι η εποχή του Σιμόν Μπολίβαρ, του Χοσέ Μαρτί, του Χοσέ Αρτίγκας, αλλά και του Φραγκλίνου Ρούσβελτ, του Λίνκολν, του Τζερόνιμο. Οι Ευρωπαίοι απομυζούν τον ορυκτό πλούτο της Λατινικής Αμερικής, η Αγγλία επιβάλλει, μέσω των δανείων, τον οικονομικό της έλεγχο στα λατινοαμερικανικά κράτη και οι Ηνωμένες Πολιτείες, ανεξάρτητες πλέον, εκκαθαρίζουν τους Ινδιάνους στα εδάφη τους και εκδηλώνουν τον επεκτατισμό τους. Και η ιδιαίτερη γραφή του Γκαλεάνο αναπλάθει την ιστορία, την κάνει να μιλά σε πρώτο πρόσωπο, «την ξεθάβει κάτω από τα μπρούντζινα αγάλματα και τα μαρμάρινα μνημεία».

ΜΝΗΜΗ ΤΗΣ ΦΩΤΙΑΣ – ΙΙΙ. Ο ΑΙΩΝΑΣ ΤΟΥ ΑΝΕΜΟΥ
^{Ο αγώνας των λαών για ελευθερία και αξιοπρέπεια: αγώνας χωρίς τέλος}

«1986 / Μοντεβιδέο. Προς τον Αρνάλδο Ορφίλα Ρεϊνάλ, Εκδοτικός Οίκος Εικοστός Πρώτος Αιώνας. Αγαπητέ Αρνάλδο: Σου στέλνω τον τελευταίο τόμο της «Μνήμης της Φωτιάς». Όπως βλέπεις, τελειώνει το 1984. Γιατί όχι πριν, ή μετά, δεν ξέρω. Ίσως επειδή αυτή ήταν η τελευταία χρονιά της εξορίας μου, το τέλος ενός κύκλου, το τέλος ενός αιώνα. Ή μπορεί επειδή έτσι το ’θελε το ίδιο το βιβλίο. Πάντως το βιβλίο κι εγώ ξέρουμε πως η τελευταία σελίδα είναι επίσης και η πρώτη. Συχώρεσέ με αν βγήκε κάπως μεγάλο. Το γράψιμό του ήταν σκέτη χαρά για το χέρι μου. Και τώρα νιώθω περισσότερο από ποτέ άλλοτε υπερήφανος που γεννήθηκα στην Αμερική, σε αυτά τα σκατά, σε αυτή τη μαγική γη, την εποχή του αιώνα του ανέμου. Δεν λέω περισσότερα, τα επιπλέον θα ήταν βέβηλα. Σε φιλώ, Εδουάρδο».

Με την επιστολή αυτή κλείνει Ο αιώνας του ανέμου, το τελευταίο μέρος της εμβληματικής τριλογίας του Εδουάρδο Γκαλεάνο Μνήμη της φωτιάς, μιας επικής προσπάθειας, με όπλο την ιστορία και τη λογοτεχνία, να ανακτηθεί και να αποκατασταθεί η κατακερματισμένη μνήμη της Λατινικής Αμερικής αλλά και της αμερικανικής ηπείρου γενικότερα. Ο αιώνας του ανέμου είναι ο 20ός αιώνας, που στο βιβλίο αρχίζει το έτος 1900 στο άσημο χωριουδάκι Σαν Χοσέ ντε Γκράσια του Μεξικού, όπου οι κάτοικοί του προετοιμάζονται για το τέλος του κόσμου. Το τέλος όμως δεν θα ’ρθει· η ζωή συνεχίζεται… Ο 20ός αιώνας είναι εποχή παράφορη, θυελλώδης για τους λαούς της Λατινικής Αμερικής, όπως άλλωστε ήταν και όλοι οι άλλοι αιώνες της ιστορίας τους. Ο Γκαλεάνο, αποτυπώνει σε κάθε αφήγημα-βινιέτα και μια ψηφίδα από τη μνήμη του 20ού αιώνα. Κάθε ψηφίδα είναι είναι ένα κομμάτι ιστορίας, μύθου ή βιώματος σε χρόνο ενεστώτα: το ιστορικό γεγονός κατά κάποιον τρόπο εκδραματίζεται και αποκτά μια διάσταση που ξεπερνά τα όρια που θέτουν οι χρονολογίες.

Η ιστορία του 20ού αιώνα είναι κι αυτή η ιστορία του αέναου αγώνα για την επιβίωση, για την αξιοπρέπεια, για την ελευθερία. Στο παλίμψηστο της μνήμης του αιώνα εμφανίζονται μορφές όπως ο Εμιλιάνο Σαπάτα, ο Πάντσο Βίγια, ο Τσάρλι Τσάπλιν και ο Μπάστερ Κίτον, ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, ο Όσκαρ Νιμάγερ, η Φρίντα Κάλο, ο Κάρλος Γκαρδέλ, ο Τρότσκι, ο Πελέ και ο Γκαρίντσα, ο Κένεντι, ο Φιντέλ Κάστρο και ο Τσε Γκεβάρα, η Εύα Περόν, ο Ρόναλντ Ρέιγκαν, ο Σαντίνο, ο Χούλιο Κορτάσαρ, ο Σαλβαδόρ Αλιέντε, ο Πινοτσέτ και οι Μητέρες της Πλατείας Μαΐου, και κυρίως η εμβληματική μορφή του Μιγκέλ Μάρμολ, προσώπου- σύμβολο, που όλη του η ζωή ήταν ένα παιχνίδι με τον θάνατο· εμφανίζονται σύμβολα του αμερικανικού 20ού αιώνα όπως ο καφές, η τζαζ, το ποδόσφαιρο, η κόκα κόλα, οι ποιητές της παρακμής στο Μοντεβιδέο, το ταγκό· παρουσιάζεται ο αγώνας των λαών του Μεξικού, της Νικαράγουας ή της Γουατεμάλας ενάντια στην υποτέλεια, παρουσιάζεται η θλιβερή χορεία των δικτατόρων που απομύζησαν τον πλούτο και το αίμα των λαών τους ως ενεργούμενα του μεγάλου τους προστάτη, των Ηνωμένων Πολιτειών. Το παλίμψηστο έχει εκατοντάδες όψεις-ψηφίδες, που όλες συναποτελούν την ανακτημένη μνήμη. Η ιστορία όμως δεν τελειώνει: «Πάντως το βιβλίο κι εγώ ξέρουμε πως η τελευταία σελίδα είναι επίσης και η πρώτη».

«Ο κόσμος κατευθύνεται από υποτιθέμενους διεθνείς οργανισμούς, οι οποίοι ασκούν τη διεθνή δικτατορία τους και κάθε φορά γίνονται όλο και λιγότερο ορατοί. Να ξέρετε όμως, πως η ελευθερία τού να υπακούς δεν είναι ελευθερία. Το έθνος που υπακούει δεν είναι πια έθνος: είναι η ηχώ ξένων φωνών, είναι η σκιά άλλων σωμάτων». Ε. Γκαλεάνο

«Καθρέφτες» – Εδουάρδο Γκαλεάνο
^{Μια σχεδόν παγκόσμια ιστορία}

Μετάφραση: Ισμήνη Κανσή

Οι Καθρέφτες «θέλουν να αναδείξουν την πολυμορφία του κόσμου, πολυμορφία την οποία αρνείται η ματιά της εξουσίας, γιατί η ματιά της εξουσίας ακρωτηριάζει το ουράνιο τόξο του κόσμου. Αυτό έχει πολύ περισσότερα χρώματα απ’ ό,τι λένε ότι έχει». Με τη φράση αυτή ο μεγάλος Ουρουγουανός συγγραφέας και διανοοούμενος Εδουάρδο Γκαλεάνο συνοψίζει παραστατικά το περιεχόμενο και το στόχο του τελευταίου του βιβλίου, αλλά και του συνόλου της συγγραφικής του πορείας. Ο Γκαλεάνο προσφέρει στους αναγνώστες του ένα έργο ιστορίας και πολιτικού στοχασμού επιδιώκοντας να φέρει στο φως την άλλη όψη του κόσμου, να αναδείξει τις πτυχές του ιστορικού βιώματος του ανθρώπου τις οποίες αποκρύπτει η επίσημη αφήγηση του ιστορικού παρελθόντος, την οποία υπαγορεύει η εξουσία. Η ιστορία γράφεται από τους νικητές, λέει η γνωστή ρήση, όμως ο Γκαλεάνο φαίνεται πως έχει θέσει προγραμματικό στόχο της συγγραφικής του πορείας να γράψει την ιστορία που δεν πρόλαβαν να γράψουν οι ηττημένοι, οι αφανείς, οι αδύναμοι, οι «ελάσσονες» αλλά και αυτοί που τόλμησαν στο πέρασμα των αιώνων να ορθώσουν το ανάστημά τους σε κάθε μορφής εξουσία, να δώσει φωνή σ’ αυτούς που δεν μπόρεσαν να μιλήσουν.

Με την τριλογία του Μνήμη της φωτιάς, η οποία τον καθιέρωσε ως έναν από τους κορυφαίους συγγραφείς της ισπανόφωνης λογοτεχνίας, στόχος του ήταν «να συμβάλει στη διάσωση της λεηλατημένης μνήμης … κυρίως της Λατινικής Αμερικής, γης αγαπημένης και περιφρονημένης». Με τους Καθρέφτες –έργο στο οποίο το στοιχείο του μύθου είναι λιγότερο έντονο, καθώς το βάρος πέφτει κυρίως στην Ιστορία– ο στόχος αυτός δεν αφορά πλέον τον αμερικανικό περίγυρο αλλά αποκτά οικουμενική διάσταση: ο Γκαλεάνο γράφει μια «σχεδόν παγκόσμια ιστορία», που ξεκινά από τους κοσμογονικούς μύθους και την εμφάνιση του ανθρώπου στη γη και φτάνει μέχρι την αυγή του 21ου αιώνα. Ο συγγραφέας εφαρμόζει την αφηγηματική τεχνική που αποτελεί πλέον «σήμα κατατεθέν» του έργου του: το βιβλίο αποτελείται από εξακόσια μικρά αφηγήματα-βινιέτες που αναπτύσσονται με χρονολογική τάξη και, συχνά, αποτελούν σύντομες θεματικές ενότητες.

Το εύρος του περιεχομένου είναι τεράστιο, και ο αναγνώστης που δεν γνωρίζει το έργο του Γκαλεάνο θα μπορούσε να αναρωτηθεί πριν πάρει το βιβλίο στα χέρια του: Ποια συνοχή μπορεί να έχει ένα βιβλίο που από τις σελίδες του περνούν μορφές τόσο ανόμοιες όπως ο Αδάμ και η Εύα, η Χατσεπσούτ, ο Λάο Τσε, ο Αριστοτέλης και ο Θαλής, ο Μωάμεθ, ο Δον Κιχώτης, ο Μαρκ Τουέιν και ο Χριστόφορος Κολόμβος, ο Όσκαρ Ουάιλντ και ο Τζορτζ Μπους, ο Μαρκήσιος ντε Σαντ, ο Γκαουντί, ο Πατρίς Λουμούμπα και ο Πελέ; Πώς συσχετίζονται θέματα όπως η γέννηση της φωτιάς και οι πρώτες βραχογραφίες με την εμφάνιση των κοινωνικών τάξεων, τη φαλλοκρατία, τη ρύπανση, τη μετανάστευση, την Εκκλησία, την αποικιοκρατία, το αυτοκίνητο, τα βασανιστήρια, την ελεύθερη αγορά, το ποδόσφαιρο, το πετρέλαιο και τόσα άλλα θέματα;

Κι όμως, υπάρχει ένα νήμα που συνδέει όλες αυτές τις ιστορίες και τα θέματα. Ο Γκαλεάνο δεν περιπτωσιολογεί, δεν παραθέτει απλώς παραλειπόμενα της ιστορίας. Βασικός άξονας της σκέψης του είναι ότι, για να μπορέσει ο σύχρονος άνθρωπος να συνειδητοποιήσει την πολυμορφία και τις δυνατότητες του κόσμου του πρέπει να ανακτήσει τη συλλογική μνήμη· το σήμερα είναι καθρέφτης του χτες, και για να το συλλάβεις στην ολότητά του πρέπει να αποτινάξεις τα στερεότυπα και τις μονοσήμαντες ερμηνείες τις οποίες έχουν επιβάλει οι εξουσιαστικές αφηγήσεις του παρελθόντος. Γι’ αυτό και συχνά ο συγγραφέας συσχετίζει στις ιστορίες του το παρελθόν με το παρόν, διαφορετικές εποχές, διαφορετικούς πολιτισμούς, προσφέροντας έτσι ερμηνευτικά κλειδιά. Κάθε αφήγημα στους Καθρέφτες, χωρίς εξαίρεση, πέρα από την ιστορική του αφετηρία, μας διδάσκει ότι κάθε ιστορική εμπειρία είναι κοινό κτήμα όλων των ανθρώπων, υπερβαίνει τους χωροχρονικούς συσχετισμούς της και αφορά όλους τους ανθρώπους σε όλες τις εποχές.

Χαρακτηριστικό είναι το αφήγημα του «Ήρωα»: «Πώς θα ήταν ο πόλεμος της Τροίας αν τον εξιστορούσε ένας ανώνυμος στρατιώτης; Ένας απλός Έλληνας στρατιώτης, αγνοημένος από τους θεούς, με μόνο τους γύπες που πετούν πάνω από τις μάχες να τον προσέχουν; Ένας επιστρατευμένος αγρότης, που κανείς δεν τον τραγούδησε και κανείς δεν έκανε το άγαλμά του; Ένας οποιοσδήποτε άνδρας, που ήταν υποχρεωμένος να σκοτώνει και δεν είχε καμιά όρεξη να πεθάνει για τα μάτια της Ωραίας Ελένης; Μήπως εκείνος ο στρατιώτης είχε προαισθανθεί ό,τι αργότερα ο Ευριπίδης θα επιβεβαίωνε; Ότι η Ελένη δεν πήγε ποτέ στην Τροία, ότι μονάχα η σκιά της ήταν εκεί; Ότι δέκα χρόνια σφαγές έγιναν για έναν άδειο χιτώνα;Κι αν ο στρατιώτης είχε επιζήσει, τι θα θυμόταν; Ποιος ξέρει. Ίσως τη μυρωδιά. Τη μυρωδιά του πόνου, απλά και μόνο. Τρεις χιλιάδες χρόνια μετά την πτώση της Τροίας, οι πολεμικοί ανταποκριτές Ρόμπερτ Φισκ και Φραν Σεβίλια μάς λένε πως οι πόλεμοι έχουν μυρωδιά. Ήταν παρόντες σε πολλές μάχες και γνωρίζουν καλά εκείνη τη γλυκερή και ζεστή μυρωδιά σαπίλας, που κολλάει στο σώμα σου και εισχωρεί σε όλους τους πόρους. Πρόκειται για μια εμετική μυρωδιά που δεν σε εγκαταλείπει ποτέ».

Αυτό λοιπόν το εγχείρημα ανάκτησης της συλλογικής μνήμης, που υπερβαίνει γεωγραφικά σύνορα, μεμονωμένες προσωπικότητες, επιμέρους πολιτισμούς, μοιράζεται ο Εδουάρδο Γκαλεάνο με τους αναγνώστες του στους Καθρέφτες, με την πένα ενός συγγραφέα που έχει ζυγίσει και έχει μετρήσει κάθε του λέξη, για να μιλήσει για την ουσία των πραγμάτων. Τον Απρίλιο του 2009 ο Εδουάρδο Γκαλεάνο βρέθηκε στο επίκεντρο της διεθνούς δημοσιότητας όταν στη σύνοδο των αμερικανικών κρατών στον Τρινιντάντ ο πρόεδρος της Βενεζουέλας Ούγο Τσάβες, μπροστά στις τηλεοπτικές κάμερες, προσέφερε στον νέο πρόεδρο των ΗΠΑ Μπάρακ Ομπάμα ένα αντίτυπο του Las venas abiertas de America Latina (Οι ανοιχτές πληγές της Λατινικής Αμερικής, 1971). Το βιβλίο έγινε ξαφνικά διεθνές μπεστ-σέλερ, πολλές ωστόσο δυτικές εφημερίδες έσπευσαν να κάνουν λόγο για ένα βιβλίο «κλασικό στους αριστερούς κύκλους» από έναν «στρατευμένο» συγγραφέα. Ο ίδιος ο Γκαλεάνο απορρίπτει τις εύκολες ταξινομήσεις, πολιτικές και λογοτεχνικές, αλλά αρνείται επίσης τη μεταμοντέρνα αντίληψη που θέλει το συγγραφέα ηθικά και πολιτικά αποστασιοποιημένο και αμέτοχο στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Όπως ο ίδιος υποστηρίζει, αισθητική και ηθική είναι στοιχεία αξεχώριστα, υπηρετώντας την ενότητα του ανθρώπινου λόγου. Ο λόγος ύπαρξης του συγγραφέα δεν είναι απλά το παιχνίδι των λέξεων, αλλά το να συμβάλει στη νοηματοδότηση του κατακερματισμένου κόσμου μας.

ΚΡΙΤΙΚΕΣ

«Κάθε νέο βιβλίο του Εδουάρδο Γκαλεάνο είναι πάντα ένα γεγονός, και μια γιορτή του πνεύματος, λόγω της ποιότητας του αμίμητου λογοτεχνικού του ύφους, του δολοφονικού του χιούμορ και του ιδιότυπου λυρισμού του· και λόγω της διεισδυτικής κριτικής του ματιάς, γλυκά αδυσώπητης, απέναντι στους παραλογισμούς ενός ταραγμένου κόσμου».  Le Monde Diplomatique

«Οι Καθρέφτες είναι ένα κατόρθωμα, ένα ιδιοφυές τόλμημα, όπως όλα σχεδόν τα έργα του Γκαλεάνο». Expansión

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

Ο Εδουάρδο Γκαλεάνο γεννήθηκε το 1940 στο Μοντεβιδέο της Ουρουγουάης. Σε ηλικία 13 ετών κάνει τα πρώτα του βήματα στο χώρο των έντυπων μέσων ως γελοιογράφος για το περιοδικό El Sol. Το 1961 γίνεται διευθυντής της καθημερινής εφημερίδας Época και αρχισυντάκτης της εβδομαδιαίας επιθεώρησης Marcha. Το 1973 εξορίζεται εξαιτίας των ιδεών του και καταφεύγει στην Αργετινή, όπου ιδρύει το λογοτεχνικό περιοδικό Crisis. Μετά το πραξικόπημα του 1976 αναγκάζεται να εγκαταλείψει τη χώρα ως ανεπιθύμητος. Το 1985, ύστερα από την πτώση της δικτατορίας, επιστρέφει στην πατρίδα του. Οι ανοιχτές φλέβες της Λατινικής Αμερικής, το Μέρες και νύχτες αγάπης και πολέμου και η Μνήμη της φωτιάς είναι κάποια από τα πιο γνωστά του βιβλία που τον κατέταξαν ανάμεσα στους πιο πολυδιαβασμένους Λατινοαμερικάνους συγγραφείς. Έχει τιμηθεί με το βραβείο Casa de las Americas, το βραβείο Aloa, το American Book Award και με το Βραβείο για την Πολιτισμική Ελευθερία του Ιδρύματος Λάναν. Εκτός όμως από χρονικογράφος, δημοσιογράφος και συγγραφέας, ο Εδουάρδο Γκαλεάνο είναι ένας από τους πιο θερμούς υπερασπιστές των κοινωνικών και πολιτικών ελευθεριών, ενώνοντας τη φωνή του με κορυφαίους συγγραφείς όπως είναι οι Gabriel García Márquez, Marco Benedetti, Mayra Montero.

Δείτε το μεγάλο αφιέρωμα του tvxs: «Βιβλίο και οικονομική κρίση».