Στην Ελλάδα του 2012 τα πάντα φαίνεται να περιστρέφονται γύρω από την οικονομική κρίση. Η οικονομική κρίση έφερε αναπόφευκτα και κρίση πολιτική. Αποτελέσματα; Αιτίες; Διέξοδοι; Το tvxs, μέσα από το αφιέρωμα: «Βιβλίο και οικονομική κρίση», παρουσιάζει σειρά βιβλίων που στοχεύουν να απαντήσουν σε αυτά τα ερωτήματα, έργα συγγραφέων που φωτίζουν τις οικονομικές, πολιτικές και κοινωνικές πτυχές μιας κρίσης. Σήμερα, οι προτάσεις του tvxs από τις εκδόσεις Πατάκη.

Ads

«Από την κλεπτοκρατία στη χρεοκοπία» του Σταύρου Λυγερού, «Η Ελλάδα των δανείων και των χρεοκοπιών» του Γιώργου Ρωμαίου, «Κομματοκρατία και δυναστικό κράτος» του Γιώργου Κοντογιώργη, «Από τον ατελή εκσυγχρονισμό στην κρίση» του Πάνου Καζάκου.

Οι εκδόσεις Πατάκη και το tvxs, προσφέρουν τρία αντίτυπα από κάθε τίτλο στους πρώτους αναγνώστες που θα στείλουν mail με το ονοματεπώνυμό τους απο τις 11:00 πμ στο [email protected].

«Από την κλεπτοκρατία στη χρεοκοπία» – Σταύρος Λυγερός
Η ακτινογραφία της κρίσης & τα σενάρια για το αύριο

Ads

image

Η κρίση χρέους σηµατοδοτεί την κατάρρευση ενός µοντέλου πλασµατικής ανάπτυξης, το οποίο, όπως εξελίχθηκε, είχε ως χαρακτηριστικά του την κλεπτοκρατία, τη σπατάλη, τον ανορθολογισµό, τον παρασιτισµό, την αυθαιρεσία και την ατιµωρησία. Μαζί µ’ αυτό το µοντέλο καταρρέει και το ανοµολόγητο κοινωνικό συµβόλαιο ανάµεσα στην άρχουσα τάξη και στα µικροµεσαία στρώµατα, το οποίο αποτέλεσε το υπόβαθρο αυτού του µοντέλου. Εκτός από την ιθαγενή πτυχή της κρίσης, όµως, υπάρχει και η ευρωπαϊκή. Η Ελλάδα δεν είναι το µαύρο πρόβατο της Ευρωζώνης, όπως ισχυριζόταν το ευρωπαϊκό ιερατείο. Είναι ο πιο αδύναµος κρίκος µιας όχι και τόσο στέρεας αλυσίδας. Το ευρώ απειλείται από τη συστηµική κρίση του. Η Ελλάδα έχει σήµερα µετατραπεί σε πειραµατόζωο. Είναι η πρώτη χώρα-µέλος της ΕΕ όπου εφαρµόζεται η θεραπεία-σοκ και επιχειρείται η αποδόµηση του ευρωπαϊκού κοινωνικού κεκτηµένου. Από την έκβαση του πειράµατος θα κριθεί το µέλλον όχι µόνο των κοινωνιών της ευρωπαϊκής περιφέρειας, αλλά και των κοινωνιών του ευρωπαϊκού πυρήνα.
 
Το βιβλίο έχει αρθρωθεί στα εξής επτά µέρη:
 

  • Ο κύκλος της µεταπολίτευσης
  • Η βαριά σκιά της κλεπτοκρατίας
  • Το ανοµολόγητο κοινωνικό συµβόλαιο
  • Ο πρόδροµος ∆εκέµβρης
  • Το πορτρέτο του καπετάνιου
  • Το µετέωρο βήµα της Ευρώπης
  • Μνηµόνιο και χρεοκοπία

 
Σ’ αυτά, µεταξύ άλλων, ο συγγραφέας ανιχνεύει τις ρίζες της κρίσης, αναλύει τα χαρακτηριστικά και τις πτυχές της, απαντά σε καίρια ερωτήµατα (π.χ. εάν υπήρχε άλλος δρόµος το 2009), αποδοµεί το δίληµµα «Μνηµόνιο ή χρεοκοπία», αξιολογεί µε αριθµούς τη θεραπεία-σοκ, δίνει απαντήσεις για το «κούρεµα» του χρέους και εκτιµά τις επιπτώσεις από την απονοµιµοποίηση της εξουσίας. Τέλος, διερευνά τα σενάρια για τη συντεταγµένη ή ανεξέλεγκτη χρεοκοπία, για την παραµονή ή έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη.

Όπως αναφέρει ο συγγραφέας,  στόχος του ήταν να γράψει μια συνεκτική αφήγηση για τις ρίζες, τα χαρακτηριστικά, τις πτυχές και τις προοπτικές της κρίσης. Μια αφήγηση η οποία να είναι ταυτοχρόνως ακριβής, διεισδυτική και ευκολοδιάβαστη. Μια αφήγηση η οποία να προσφέρει καθαρές και τεκμηριωμένες απαντήσεις στα μεγάλα ερωτήματα για τις αιτίες που ανατρέπουν τις σταθερές του βίου εκατομμυρίων Ελλήνων. Στο σημείο που έχουν φτάσει τα πράγματα, ο μόνος τρόπος για να αμβλυνθεί η οξύτατη κρίση πολιτικής εμπιστοσύνης είναι η υπέρβαση του πολιτικού συστήματος που έφερε την Ελλάδα στον γκρεμό.
 
Ο Σταύρος Λυγερός γεννήθηκε στην Αθήνα το 1953. Πτυχίο Μαθηµατικών από το Πανεπιστήµιο Αθηνών. Μεταπτυχιακές σπουδές ∆ιεθνών Σχέσεων και ∆ιεθνούς Oικονοµίας στην École des Hautes Études (Παρίσι). Μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής στην εξέγερση του Πολυτεχνείου τον Νοέµβριο 1973. Συνιδρυτής και µέλος της συντακτικής οµάδας του περιοδικού Τετράδια πολιτικού διαλόγου, έρευνας και κριτικής (κυκλοφορεί από το 1980). Πολυδιαβασµένος συγγραφέας και αρθρογράφος γύρω από θέµατα διεθνών σχέσεων και ελληνικής εξωτερικής και εσωτερικής πολιτικής. Έχει εργαστεί σε εφηµερίδες, περιοδικά και ραδιοφωνικούς σταθµούς. Σήµερα, εργάζεται στην εφηµερίδα Καθηµερινή και συνεργάζεται µε την εφηµερίδα Κόσµος του Επενδυτή και µε το περιοδικό Επίκαιρα.

«Η Ελλάδα των δανείων και των χρεοκοπιών» –  Γιώργος Ρωμαίος

image

Η κρίση χρέους, που αποτελούσε βραδυφλεγή «βόµβα» στα θεμέλια του ελληνικού κράτους, και η οποία τελικά ξέσπασε το 2009, έχει πλέον μετατραπεί σε µια πολύπλευρη οικονοµική, κοινωνική και πολιτική κρίση. Μέσα σε αυτή την αγωνιώδη περιδίνηση, η Ελλάδα βρίσκεται αντιµέτωπη µε απειλές και ζητήµατα που µοιάζουν να επιστρέφουν από το παρελθόν: χρεοκοπία, στάση πληρωµών, εξωτερική βοήθεια, διεθνή οικονοµικό έλεγχο, οικονοµική κηδεµονία. Το βιβλίο αποτελεί ένα ιστορικό οδοιπορικό στην Ελλάδα των οικονοµικών κρίσεων και των µεγάλων οικονοµικών ζητηµάτων. Χρεοκοπίες, αγωνιώδεις προσπάθειες για τη σύναψη εξωτερικών δανείων, διεθνείς οικονοµικοί έλεγχοι, έντονες κοµµατικές συγκρούσεις, εξωτερικές παρεµβάσεις και µια µεγάλη, σχεδόν διαχρονική διαλεκτική περί «οικονοµικής κηδεµονίας» συνθέτουν αυτό το οδοιπορικό, που ξεκινάει από τα πρώτα δάνεια της «Ανεξαρτησίας» (1824), για να φτάσει µέχρι σήµερα, στην εποχή του ΔΝΤ και της «διάψευσης των προσδοκιών».

Μέσα από τις σελίδες αυτού του οδοιπορικού αναδύεται, σχεδόν πάντοτε, το σηµαντικότερο ίσως ερώτηµα που παραµένει εδώ και πολλές δεκαετίες αναλλοίωτο: µπορεί άραγε το ελληνικό κράτος να καταστεί οικονοµικά, άρα και πολιτικά, ανεξάρτητο; Το µακρινό 1947, ο Αµερικανός αξιωµατούχος Πολ Πόρτερ έγραψε πως «τα αντιτιθέµενα πολιτικά κόµµατα της Ελλάδος, όσα ενδιαφέρονται διά την διατήρησιν της ελληνικής ανεξαρτησίας, θα πρέπη να προσπαθήσουν να εξοµαλύνουν τας διαφοράς των και να εργασθούν διά το κοινόν συµφέρον της χώρας των. Αν δεν παύση η εσωτερική πολιτική έντασις, η οικονοµία της Ελλάδος είναι αδύνατον να αναρρώση». Σήµερα, το 2012, η παρατήρηση του Πόρτερ ηχεί πιο επίκαιρη από ποτέ.
 
O Γιώργος Ρωµαίος γεννήθηκε στην Κέρκυρα και ζει στην Αθήνα από το 1952. Παράλληλα µε τις σπουδές του στην Ανωτάτη Σχολή Οικονοµικών και Εµπορικών Επιστηµών (ΑΣΟΕΕ) άρχισε να δηµοσιογραφεί στις κερκυραϊκές εφηµερίδες «Εφηµερίδα των Ειδήσεων» και «Ελευθερία». Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας φυλακίστηκε στο ΕΑΤ-ΕΣΑ και στον Κορυδαλλό για τη συµµετοχή του στην αντιστασιακή οργάνωση ΠΑΚ. Από το 1958 µέχρι το 1981 εργάστηκε στην εφηµερίδα «Το Βήµα» ως κοινοβουλευτικός και πολιτικός συντάκτης και ως διευθυντής σύνταξης. Έχει επίσης χρηµατίσει διευθυντής στο «Βήµα της Κυριακής». Έχει διατελέσει Αντιπρόεδρος της Ενώσεως Συντακτών Ηµερησίων Εφηµερίδων Αθηνών (1976-1978), Γενικός Διευθυντής της ΕΡΤ (1981-1984) και Πρόεδρος της πρώτης Διοικούσας Επιτροπής του Ιονίου Πανεπιστηµίου (1984). Η πολιτική του σταδιοδροµία περιλαµβάνει δύο περιόδους: τη θητεία του ως ευρωβουλευτή (1984-1993), κατά την οποία διατέλεσε αντιπρόεδρος της Σοσιαλιστικής Οµάδας (1985-1987) και αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (1987-1993), και την υπουργική του διαδροµή (1993-1998), κατά την οποία ανέλαβε καθήκοντα υφυπουργού και αναπληρωτή υπουργού Εθνικής Οικονοµίας, αναπληρωτή υπουργού Εξωτερικών, καθώς και υπουργού Δηµόσιας Τάξης.  Από το 2000 επανήλθε στη δηµοσιογραφία ως αρθρογράφος στο «Βήµα της Κυριακής». Είναι συγγραφέας του τερά­τοµου έργου «Η περιπέτεια του κοινοβουλευτισµού στην Ελλάδα» (Εκδόσεις Πατάκη, 2010).

«Κομματοκρατία και δυναστικό κράτος» – Γιώργος Κοντογιώργης
Μια ερμηνεία του ελληνικού αδιεξόδου

image

Μια ρηξικέλευθη ερμηνεία της ελληνικής κρίσης από τον συγγραφέα των έργων «Η Δημοκρατία ως ελευθερία» και «Το ελληνικό κοσμοσύστημα». Ο καθηγητής Γιώργος Κοντογιώργης εξηγεί ποια είναι τα πρωτογενή αίτια της ελληνικής κρίσης, που σοβεί επί σχεδόν δύο αιώνες. Πώς η κομματοκρατία ιδιοποιείται το πολιτικό σύστημα και επιτρέπει στην πολιτική τάξη να συμπεριφέρεται ως δυνάστης της κοινωνίας. Τι σημαίνει ατομική ηθική ευθύνη και τι συλλογικό υποκείμενο; Υπό ποίους όρους μπορεί πραγματικά η ελληνική κοινωνία να κάνει πραγματικότητα την απελευθέρωσή της και την έξοδο από την κρίση που την απειλεί ως χώρα.

Στο έργο του αυτό ο Γ. Κοντογιώργης αναδεικνύει το αδιέξοδο της νεοτερικότητας, η οποία προσχηματικά ορίζει ως δημοκρατικό ένα βαθιά ολιγαρχικό και, καταφανώς, μη αντιπροσωπευτικό πολιτικό σύστημα, προκειμένου η άρχουσα κομματοκρατία και οι συγκατανευσιφάγοι νομείς του κράτους να μονοπωλούν το δημόσιο αγαθό. Για τον ίδιο, η λύση έγκειται στην ανασυγκρότηση της σχέσης μεταξύ της κοινωνίας των πολιτών και πολιτικής, που θα γίνει εφικτή μόνο με τη θεσμική συνεκτίμηση της κοινωνικής βούλησης στις πολιτικές του κράτους.  Η ανατροπή της πολιτικής ηγεμονίας της διεθνούς των αγορών διέρχεται αποκλειστικά από την εγκατάσταση της κοινωνίας των πολιτών μέσα στο πολιτικό σύστημα, δηλαδή από τον μετασχηματισμό του σε   αντιπροσωπευτική πολιτεία.
 
Ο καθηγητής Γιώργος Κοντογιώργης χρημάτισε πρύτανης του Παντείου Πανεπιστημίου, Διευθυντής Ερευνών στο Εθνικό Κέντρο Ερευνών (CNRS) της Γαλλίας, επί πολλά χρόνια επισκέπτης καθηγητής στο Ινστιτούτο Πολιτικών Επιστημών (IEP) του Παρισιού, τιτουλάριος της έδρας Francqui του Ελεύθερου Πανεπιστημίου των Βρυξελλών, µέλος του Ανωτάτου Συμβουλίου και του Συμβουλίου Ερευνών του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου της Φλωρεντίας, εμπειρογνώμονας σε πανεπιστημιακά θέµατα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ιδρυτικό µέλος του Ευρωπαϊκού Δικτύου Πολιτικής Επιστήμης (EPSNET) καθώς και της Ελληνικής Εταιρείας Πολιτικής Επιστήμης. Έχει διδάξει ως επισκέπτης καθηγητής σε πολλά ξένα πανεπιστήμια, ενώ έργα του έχουν δημοσιευθεί σε πολλές χώρες. Είναι µέλος του επιστημονικού συμβουλίου και καθηγητής στο Μάστερ Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Σιένας και αντεπιστέλλον µέλος της Διεθνούς Ακαδημίας του Πολιτισμού της Πορτογαλίας.
 
Ορισµένα από τα έργα του Γ. Κοντογιώργη: La théorie des révolutions chez Aristote (ελλ. µτφρ. Νέα Σύνορα, 1982), LGDJ, Παρίσι, 1978. Η ελληνική λαϊκή ιδεολογία. Κοινωνικο-πολιτική µελέτη του Δηµοτικού Τραγουδιού, Νέα Σύνορα, Αθήνα, 1979. Κοινωνική δυναμική και πολιτική αυτοδιοίκηση. Οι ελληνικές κοινότητες της τουρκοκρατίας, Νέα Σύνορα, Αθήνα, 1982. Histoire de la Grèce, Παρίσι, 1992. Το αυταρχικό φαινόμενο, Παπαζήσης, Αθήνα, 2003. Πολίτης και πόλις. Έννοια και τυπολογία της πολιτειότητας, Παπαζήσης, Αθήνα, 2003. La Grèce du politique, Montpellier, 2003. Το ελληνικό κοσµοσύστηµα, τ. Α´. Η κρατοκεντρική περίοδος της πόλης, Σιδέρης, Αθήνα, 2006. Έθνος και «εκσυγχρονιστική» νεοτερικότητα, Εναλλακτικές Εκδόσεις, Αθήνα, 2006. “Political Science in Greece”, στο H.-D. Klingemann (επιµ.), The State of Political Science in Western Europe, Barbara Budrich, Opladen, 2007. Ελληνικότητα και διανόηση (οµού µε Μίκη Θεοδωράκη), Ιανός, Αθήνα, 2007. Η δημοκρατία ως ελευθερία. Δηµοκρατία και αντιπροσώπευση, Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα, 2007, Η ελληνική δημοκρατία του Ρήγα Βελεστινλή, Παρουσία, Αθήνα, 2008. 12/2008: Οι νέοι, η ελευθερία και το κράτος, Ιανός, Αθήνα, 2009.Οικονοµικά συστήματα και ελευθερία, Σιδέρης, Αθήνα, 2010. Περί έθνους και ελληνικής συνέχειας, Ιανός, Αθήνα, 2011. L’Europe et le Monde, L’Harmattan, Παρίσι, 2011. De l’Europe politique, L’Harmattan, Παρίσι, 2011.

«Από τον ατελή εκσυγχρονισμό στην κρίση» – Πάνος Καζάκος
Μεταρρυθμίσεις, χρέη και αδράνειες στην Ελλάδα (1993-2010)

image

Το βιβλίο αυτό επισκοπεί κριτικά τις επιδόσεις του ελληνικού συστήματος διακυβέρνησης (ή, απλούστερα, της πολιτικής) την περίοδο 1993-2010. Αναλύει τις εντάσεις, τα αποτελέσματα και το σκεπτικό των μεγάλων σχεδίων από τον «εκσυγχρονισμό» και την «επανίδρυση του κράτους» ως τη σημερινή κρίση πολλών διαστάσεων. Ο συγγραφέας πηγαίνει πέρα από την απλή ροή των γεγονότων, ξεφεύγει από βολικά ερμηνευτικά σχήματα και ανατέμνει τους μύθους που συνόδευσαν τις εξελίξεις της περιόδου. Υπερβαίνει τη συνήθη διάκριση ανάμεσα σε οικονομική και πολιτική ανάλυση. Υιοθετεί αδογμάτιστα προσεγγίσεις της  νεότερης πολιτικής οικονομίας για να εξηγήσει ιστορικές διεργασίες και αναδεικνύει τη σημασία πολιτικών συμπεριφορών, επικρατουσών ιδεών, οργανωμένων συμφερόντων, γραφειοκρατικών εμπλοκών, κατεστημένων θεσμών και εξωτερικών παραγόντων, αξιοποιώντας τα σχετικά πορίσματα της έρευνας.
 
Το βιβλίο προεκτείνει και επικαιροποιεί προηγούμενη ανάλυση του ίδιου στο Ανάμεσα σε Κράτος και Αγορά – Οικονομία και πολιτική στη μεταπολεμική Ελλάδα 1944-2000 των Εκδόσεων Πατάκη (2001) και συμβάλλει σε μια δημιουργική επεξεργασία της πρόσφατης ιστορίας.

 
Ο Πάνος Καζάκος, (1941- ) είναι διδάκτωρ rer pol του Christan-Albrechts-Universität, Kiel και ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου σήμερα διδάσκει Μεθοδολογία των κοινωνικών επιστημών στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα Ευρωπαϊκών και Διεθνών Σπουδών. Άλλες δημοσιεύσεις (επιλογή): Έτοιμη για το μέλλον; Η Ευρώπη μετά την αναθεώρηση των Συνθηκών, εκδόσεις Παπαζήση, 2008· Εξηγώντας την κοινωνία. Μια εισαγωγή σε μεθόδους και τεχνικές, Εκδόσεις Πατάκη, 2006· «Europeanisation, Public Goals and Group Interests: Convergence Policy in Greece, 1990-2003», West European Politics, vol. 27, No. 5, November 2004· Stabilisierung ohne Reform-Konvergenz und Pfadabhängigkeit im Griechenland der 90er Jahre, ZEI, Bonn 2000.

*Οι νικητές καλούνται να παραλάβουν τα βιβλία τους απο το κεντρικό βιβλιοπωλείο των Εκδόσεων

Δείτε το μεγάλο αφιέρωμα του tvxs: «Βιβλίο και οικονομική κρίση».
Δείτε στο tvxs τις υπόλοιπες προτάσεις από τις εκδόσεις Πατάκη.