Είναι παράξενο τ΄ονομά και η γραφή του. Μοιάζει με τα κυμματοειδή σχέδια που διασώζουν για πάντα την κίνηση. Ένα εγχείρημα που συμπληρώνεται εξαίσια απ΄τη μετάφραση του Γιώργου Παπαγιαννάκη.

Ads

Το έργο του Ντόντο Γκομπάρ με τίτλο “Θεατρικά”περιλαμβάνει μερικά απ΄τα πιο ξεχωριστά, θεατρικά κείμενα του Σλοβάκου συγγραφέα που εμφανίζεται με τον πλέον αντιπροσωπευτικό τρόπο στα ελληνικά γράμματα από τις εκδόσεις Βακχικόν. Λεφτά, Ανάμεσα στον Παράδειο και Σ΄εκείνη και Euroroom οι τίτλοι των κειμένων  που μεταφράζονται με την υποστήριξη του SLOLA του Κέντρου Πληροφοριών για τη Λογοτεχνία στην Μπρατισλάβα.

Ο Ντόντο Γκομπάρ, που αντλεί απ΄τις δεξαμενές της επικαιρότητας και φιλοδοξεί να μεσολαβήσει ανάμεσα στην αίσθηση μιας εποχής και το συναίσθημά της, πυκνός και λαϊκότροπος, μαζί με το ρεύμα της γλώσσας και το ακραία λιτό διασκομητικό στοιχείο που επιφυλάσσουμε για τις πράξεις μας. Ηλεκτρισμένοι ήρωες βγαλμένοι απ΄τις συνοικίες της κεντρικής Ευρώπης καίγονται επί σκηνής. Το θέατρό του είναι μυθιστόρημα, σπονδυλωτό απ΄τον καιρό του ανατέλοντος, ηλεκτρονικού κόσμου. Ένα παράξενο όσο και σπάνιο είδος απ΄αυτά που μπορούν να γκρεμίσουν τα θέατρα, να σκορπίσουν αυτό το βεστιάριο που με κόπο αποκτήσαμε και τώρα μάταια συντηρούμε σ΄ευρωπαϊκά ατελιέ. Η κάθαρσή του Γκομπάρ έρχεται γεμάτη ενέργεια και εφιάλτη στα Λεφτά που αριστοτεχνικά γλιστρούν γύρω απ΄το οικείο μιας στοάς ως τα βάθη της πολιτείας μας.

Στην τράπεζα, σύγχρονο ναό μιας καινούριας θρησκείας που τώρα θεμελιώνεται, σμίγουν όλοι οι ξεχωριστοί δρόμοι που χαράζει ο Γκομπάρ. Εκεί, στην καρδιά της πολιτείας, ο Μίκα θα δείξει τα χέρια του στην Μαμά και ο Ντάνο θ΄αγαπήσει όσο ποτέ την Έρικα. Στον κόσμο που κυκλώνει την τελευταία στοά ζουν απατηλά πρόσωπα, ξεχωριστές μυθολογίες, διάττοντες αλήτες όπως ο Γιόικο και άλλες απρόσιτες ιδέες. Όλα περνούν απ΄τον φακό του ευφάνταστου συγγραφέα. Και ο καιρός της κάθε φορά, πρωτοφανούς, οικονομικής κρίσης και τραγούδια φτιαγμένα για σουξέ, πυροτεχνήματα να πούμε του ωραίαου και του υψηλού. Οσμή παλιού στην Ευρώπη που καθρεφτίζουν τα έργα του Σλοβάκου δημιουργού, πάντα εμπρός από μια σκληρή σκηνογραφία που απονέει φτήνια και θαυμασμό.

Ads

Το θέατρο δεν περιγράφεται. Οι περιλήψεις αφορούν μονάχα τις βιογραφίες. Ο λόγος χρειάζεται απεγνωσμένα το μυστήριο της σκηνής προτού ανοίξει όλα τα μυστικά παράθυρά του. Το θέατρο είναι εμπειρία, όπως ο έρωτας και οι κατακλυσμοί που μας επιφυλάσσει η ζωή απάνω στις στροφές της. Όμως στη μετάφραση του Γιώργου Παπαγιαννάκη σώζεται ατόφιο σαν σε κιβωτό το αίσθημα, για την τιμή εκείνων των μικρών αδιόρατων ζωών που σπάνε. Μ΄άλλα λόγια είναι σπάνιο να νιώθεται ένα κείμενο και για του λόγου το αληθές ανατρέξτε στο φινάλε των Λεφτών και στο παραλήρημα του κατεστραμένου Μίκα.

Για όσους λοιπόν αγαπούν το θέατρο οι εκδόσεις Βακχικόν φέρνουν στα βιβλιοπωλεία την υπέροχη τριλογία του Ντόντο Γκομπάρ. Ο συγγραφέας που ίσως ανήκει σε κάποια απ΄τις περσόνες των έργων του αναβλύζει το γράμμα και το νόμο της ζωής στην υπέργηρη πια, ευρωπαϊκή ήπειρο. Γράφει μέσα απ΄την καρδιά της και αρκεί το χάρισμα του Γιώργου Παπαγιαννάκη για να ξεχωρίσει ένας λυρικός δημιουργός που μειώνει την απόσταση ανάμεσα στη σκηνή και την πραγματικότητα.

Αυτό το σημείωμα φθάνει στο τέλος του. Ο Γιόικο και ο Μίρο θα συνεχίσουν να ζουν μες σε ατμόσφαιρα Reservoir Dogs και ο Μίκα με κάθε ευκαιρία θα κάνει κομμάτια τα χέρια του. Όλοι τους ζουν κάπου δίπλα μας, όλων οι φωνές μοιάζουν στις γραμμές που πυκνώνουν μες στην άπειρη πολιτεία μας. Ανάμεσά τους χωρούν μόνο οι ζωγραφιές, αλλά και τα ποιήματα που δια χειρός Γκομπάρ, ο Γ. Παπαγιαννάκης φέρνει στο φως του δικού μας σύμπαντος.