Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη, στον Ιανό, η υπογραφή του νέου βιβλίου του συγγραφέα και καθηγητή στο ΑΠΘ Δημήτρη Μάρδα, «2015 Το Ημερολόγιο του Τρόμου», εκδ. Καστανιώτη. Στο πλαίσιο της υπογραφής ο συγγραφέας είχε μια μικρή μεν περιεκτική δε συζήτηση με τον υπεύθυνο Επικοινωνίας του Ιανού, Σταμάτη Νικηταρά.

2015. Τι δεν πήγε καλά στην διαπραγμάτευση;

Το 2015 άρχισε μια διαπραγμάτευση με στόχο την αλλαγή του μείγματος της οικονομικής πολιτικής, που όφειλε να ακολουθήσει η Ελλάδα. Αυτή η στρατηγική επιλογή ήταν ορθότατη. Επιβεβαιώθηκε λίγο αργότερα το 2017 από έκθεση του ΅Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου σύμφωνα με την οποία τα δυο πρώτα Μνημόνια θεωρήθηκαν ακατάλληλα. Από τη στιγμή λοιπόν που ένα θεσμικό όργανο της ΕΕ, το πέμπτο ιεραρχικά, υποστηρίζει την ακαταλληλότητα των δυο πρώτων Μνημονίων, αυτή η θέση στηρίζει ακόμη περισσότερο την αλλαγή πλεύσης της οικονομικής πολιτικής. Το δεδομένο εκείνο που δεν πήγε καλά ήταν η μέθοδος του πολέμου του επέλεξε ο Γιάνης. Αυτή εκ του αποτελέσματος φαίνεται ότι δεν ήταν η καταλληλότερη. Λεπτομέρειες, που δεν έχουν ακουστεί,  για τα λεπτά σημεία κάποιων χειρισμών του Γιάνη εκείνης της περιόδου δίνονται στο βιβλίο μου  
      
Ποιό φυσικό πρόσωπο και ποια άποψη ήταν οι αδύναμοι κρίκοι της διαπραγμάτευσης;

Ο αδύναμος κρίκος της διαπραγμάτευσης ήταν τα ταμείο του κράτους. Παραλάβαμε ταμείο με 1,6 δις ευρώ και γύρω στα 3 δις ευρώ καταθέσεις στις εμπορικές τράπεζες των Ταμείων, Οργανισμών κ.λπ και παραδώσαμε ταμείο με 30 δις ευρώ και 7 δις ευρώ καταθέσεις των Ταμείων , Οργανισμών κ.λπ στις εμπορικές τράπεζες. Όταν υπάρχει έλλειψη ρευστότητας τότε απαιτούνται υψηλές ταχύτητες με σκοπό την ολοκλήρωση της όποιας διαπραγμάτευσης. Τα περιθώρια μας ήταν στενά και ότι τεχνικές εύρεσης χρημάτων που μπορούσαμε να αναπτύξουμε οδηγούσαν σε ένα αποτέλεσμα: Ως τα τέλη Απριλίου έπρεπε να λήξουν οι διαπραγματεύσεις. Αυτός ήταν ο αδύναμος κρίκος που ο Γιάνης δεν τον έλαβε σοβαρά υπόψιν.
      
Πείτε μας τρείς (3) απόψεις του Σουν Τσου που κατά τη γνώμη σας ταιριάζουν με το 2015.

Μια είναι η κυρίαρχη. Όταν ο εχθρός είναι ισχυρός, τότε δεν κάνεις κατά μέτωπο επίθεση αλλά επιλέγεις τον κλεφτοπόλεμο και τέλος δεν πρέπει να τον υποτιμάς γιατί τελικά θα γίνεις θύμα του.
      
Τι σας έκανε να θέλετε να μοιραστείτε με το αναγνωστικό κοινό εκείνη την περίοδο;

Θέλαμε ο κόσμος να δει την λεγόμενη αθέατη πλευρά του φεγγαριού μέσα από τις άγνωστες πτυχές της διαπραγμάτευσης και να μάθει από κοντά πια τι πράγματι έγινε, αλλά με άλλη οπτική γωνιά. Αυτή του κρατικού ταμείου.  Ίσως έτσι εκτιμήσει με διαφορετικό τρόπο τα όσα έγιναν εκείνη τη δύσκολη περίοδο.

Γιατί κάποιος να διαβάσει το βιβλίο;

Για να αντλήσει πληροφορίες άγνωστες και να βιώσει καταστάσεις που ζήσαμε, τις οποίες δεν τις δημοσιοποιούσαμε τότε στο όνομα της ηρεμίας των πολιτών και της όσο το δυνατόν εύρυθμης λειτουργίας της αγοράς. Θα έχει , όπως προαναφέρθηκε, μια άλλη οπτική της διαπραγμάτευσης χρήσιμη, ακόμη και για το μέλλον, αν και ευχόμαστε μην ξαναζήσουμε μια όμοια του 2015 εποχή.
   
Βλέπουμε στο βιογραφικό σας ότι είστε από την Κωνσταντινούπολη, πως κρίνετε τη στρατηγική της τωρινής κυβέρνησης απέναντι στην Τουρκία;

Η κυβέρνηση οφείλει καταρχάς να αξιοποιήσει ό,τι προβλέπεται σε επίπεδο ΕΕ, στο πλαίσιο της Άμυνας και Ασφάλειας, ξαναδιαβάζοντας προσεκτικά τη Συνθήκη της Λισσαβόνας. Από την άλλη να ισχυροποιήσει τις συμμαχίες που άρχισαν να κτίζονται κατά την περίοδο μετά το 2016. Η Τουρκία έχει κάνει ιδιαίτερα σημαντικές δαπάνες στο χώρο των εξοπλισμών. Αυτό δεν είναι τυχαία επιλογή. Οι δαπάνες αυτές πρέπει να αποδώσουν, σύμφωνα με το σκεπτικό της Τουρκίας. Η απόδοση συνδέεται με την επέκταση του χώρου επιρροής της Τουρκίας σε γη και θάλασσα και την εκμετάλλευση πρόσθετων πόρων που προέρχονται από εκεί. Αυτό έρχεται σε ρήξη με τις δικές μας επιλογές. Οπότε οφείλουμε να αποτρέψουμε την παραπάνω λογική της Τουρκίας σε μια περίοδο όπου η τουρκική οικονομία είναι ιδιαίτερα κλονισμένη και διαρκώς αιμορραγεί από τα μέτωπα που ανοίγει. Παρόλα αυτά συνεχίζει γιατί δεν έχει άλλη επιλογή…  

Κλείνοντας πως ήταν η εμπειρία υπογραφής του νέου σας βιβλίο στον ΙΑΝΟ;

Ήρθε αρκετός κόσμος που είχα να δω καιρό και αυτό είναι ευχάριστο. Μείναμε σχεδόν τρεις ώρες αντί για τις δυο προβλεπόμενες, συζητώντας και μιλώντας με τον κόσμο. Αρκετοί μου τηλεφώνησαν ή έστειλαν μηνύματα στο fb, άλλοι λόγω της πρωινής ώρας που επιλέξαμε δεν μπόρεσαν αν έρθουν… Στο μέλλον όταν οργανώσουμε μια παρουσίαση σε βραδινή ώρα εκτιμώ ότι θα έρθει περισσότερος κόσμος.

Ακολουθεί ένα απόσπασμα από το βιβλίο στο οποίο ο συγγραφέας αναφέρεται στον Χαρίλαο Τρικούπη και στο «Δυστυχώς επτωχεύσαμεν»

Κεφάλαιο 9
Σελίδες 315-318
Πριν 122 χρόνια…

Το γραφείο νέκρωσε από κόσμο. Οι κυρίες της γραμματείας έφυγαν για το σπίτι τους κατά τις δέκα  το βράδυ. Έμεινα μόνος στη σιωπή της νύχτας. Μια απαλή μουσική ακουγόταν από τον διπλανό πεζόδρομο της Κοραή, ενώ η κίνηση επί της λεωφόρου  Πανεπιστημίου, αραιή, δεν ενοχλούσε πια. Σηκώθηκα, ξεκλείδωσα το απέναντι σκοτεινό γραφείο με τα παμπάλαια έπιπλα του Χαρίλαου Τρικούπη, κλείνοντας πίσω μου την πόρτα. Κάθισα αναπαυτικά στην άκρη του δερμάτινου καναπέ, διαγωνίως απέναντι από το γραφείο του μοιραίου πολιτικού. Το ημίφως ενός και μόνο λαμπατέρ γέμιζε με σκιές όλο τον επιβλητικό χώρο. Μέσα στη νεκρική σιγή έφτιαχνα σκηνές και πλάνα στο μυαλό, από εκείνη την εποχή του «δυστυχώς  επτωχεύσαμεν». Φανταζόμουν τους ανήσυχους υπηρεσιακούς και συμβούλους του πρωθυπουργού σε κατάσταση υπερδιέγερσης, αλλά καλοντυμένους, με ατσαλάκωτα ριγέ ή μονόχρωμα παντελόνια, με γιλέκα, σκουρόχρωμα σακάκια, άσπρα πουκάμισα και με γραβάτες σφιχτοδεμένες στον σπαστό τους γιακά. Όλοι, γύρω από το γραφείο του Τρικούπη ή στο τραπέζι των συνεδριάσεων δυο βήματα μπροστά μου, μ’ ένα πάκο χαρτιά στα χέρια, το υποκατάστατο του σημερινού «c-table». Από την άλλη, ο πρωθυπουργός, πρώην υπουργός Εξωτερικών, σκεπτικός, έδινε οδηγίες για την ανέλπιστη σωτηρία της χώρας. Άλλοι όρθιοι, άλλοι καθιστοί, μπαινόβγαιναν μετρώντας τα χρήματα που απέμεναν. Ο αρχηγός της κυβέρνησης, λεπτοκαμωμένος και με περιποιημένο παχύ μουστάκι, συνοφρυωμένος, αν και ψύχραιμος, έψαχνε για φως γδέρνοντας πια τα ήδη φαγωμένα τοιχώματα του τσίγκινου βαρελιού των χρημάτων.
Χαμογέλασα, καθώς η διαφορά του τότε από το τώρα εντοπιζόταν μόνο στο… βαρέλι κι εν μέρει στον τρόπο επικοινωνίας. Τότε οι επιστολές απελπισίας, γραμμένες με το μελάνι της πένας, έφευγαν με  την ένδειξη «Εμπιστευτικόν» προς κάθε κατεύθυνση με τους κλητήρες της εποχής. Τώρα το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο μετέφερε γρηγορότερα την εν δυνάμει καταστροφή, χωρίς πάλι να εκλείψει η ένδειξη «Εμπιστευτικό» σε φακέλους. Αυτοί έφθαναν στον προορισμό τους μ’ άλλους κλητήρες, όταν ο φόβος υποκλοπής ηλεκτρονικών μηνυμάτων οδηγούσε το σύστημα επικοινωνίας στις παλιές αξιόπιστες  μεθόδους.

Απόλυτη η ησυχία του δωματίου, αν και νόμιζα ότι φωνές θυμού, αγανάκτησης κι οργής ηχούσαν δυνατές γύρω μου. Ολομόναχος φανταζόμουν τις συζητήσεις, τους καβγάδες, τις διαφωνίες, τις χωρίς νόημα προ του οδυνηρού τέλους εντολές, τον ιδρώτα στα πρόσωπα και στους σφιχτούς στο λαιμό γιακάδες των διευθυντών του Υπουργείου Οικονομικών, όπως και των συνεργατών του πρωθυπουργού. Και το παμπάλαιο χρηματοκιβώτιο εκεί δίπλα, με μισάνοιχτη την πόρτα, αδειανό από χρήματα και γεμάτο χαρτιά, άχρηστα πια λόγω της προαναγγελθείσας χρεοκοπίας. Όλες οι εικόνες της εποχής έτρεχαν σ΄ ένα δωμάτιο με έπιπλα φτιαγμένα ενάμιση περίπου αιώνα πριν, μιας άλλης  εποχής! Λίγο ήθελε, με τ’ άπλωμα του χεριού, ν’ αγγίξω τους πρωταγωνιστές εκείνου του δράματος, που αγωνιούσαν ν’ αποφύγουν το πεπρωμένο.

Σηκώθηκα, χάιδεψα το κρυστάλλινο μελανοδοχείο, την πένα, το ημικυλιδρικό ξύλινο εργαλείο με το στυπόχαρτο και τα σκονισμένα δερματόδετα βιβλία της βιβλιοθήκης, γυροφέρνοντας το χώρο. Αφού τέλος, ψηλάφισα την πολυθρόνα του πρώην πρωθυπουργού, έσβησα το φως, κλείδωσα την πόρτα και μεταφέρθηκα στο όλο φως δικό μου υπερσύγχρονο γραφείο, με έπιπλα μιας λιτής γραμμής και με βελούδινη στόφα στον τριθέσιο καναπέ. Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής, οι έγχρωμοι πίνακες των «c-tables», το λαμπατέρ με φωτισμό αλογόνου, δεν άλλαζαν το παραμικρό σε σχέση με το απώτερο παρελθόν. Το «δυστυχώς επτωχεύσαμεν» ολοζώντανο στο μυαλό μου, το ’βλεπα ante portas, όπως τότε παλιά, απαράλλαχτο, με μια μόνο μικρή ασήμαντη διαφορά. Από το «δυστυχώς επτωχεύσαμεν», αν ποτέ ανακοινωνόταν στις ημέρες μας, θα έλειπε το τελευταίο γράμμα, το «ν», λόγω της… δημοτικής γλώσσας!

Περισσότερες πληροφορίες για το βιβλίο μπορείτε να βρείτε εδώ