Σε μία εποχή ανατροπών και κυριαρχίας ενός αισθήματος ανασφάλειας για το παρόν ή το μέλλον και απραγματοποίητων ονείρων, η ποίηση δεν μπορεί παρά να εκφράζει την απογοήτευση από την απρόσμενη κατάρρευση. Εξάλλου, ο ποιητής δεν ζει απομονωμένος, αλλά αποτελεί μέλος μιας δομημένης κοινότητας που πάσχει. Μεταφέρει, λοιπόν, τα συναισθήματα και τα βιώματα μέσα από το προσωπικό ποιητικό πρίσμα. Και ακριβώς σε μία τέτοια περίοδο η άρνηση εκφράζεται ως συναίσθημα.

Στο κλίμα αυτό εντάσσεται και η πρώτη ποιητική συλλογή της Μαρίας Αρχιμανδρίτη «η μοναξιά της καμπύλης» (Κέδρος, 2015). Με μία γραφή χαμηλών τόνων και μία ευδιάκριτη εκφραστική τόλμη, που διατηρεί αποστάσεις μεταξύ της λυρικότητας και του δραματικού τόνου, οδηγείται σε μία ποίηση αυτογνωσίας.

Ξεχωρίζουν οι δύο πρώτες ενότητες όπου η δημιουργός εντάσσει τα γεωμετρικά σχήματα και τα σημεία στίξης στη δική της υπαρξιακή προσέγγιση. Η μοναξιά και η μνήμη επαναπροσδιορίζονται στιχουργικά μέσα από την πρωτότυπη αναλογία προς τα σχήματα (οξεία μνήμη, αξιώματα). Με γλωσσοκεντρική έκφραση (αποστροφή) η ποιήτρια προσωποποιεί τη στίξη και τις αποδίδει συνειρμικά ανθρώπινες αγωνίες (τελεία και παύλα), εκπλήσσοντας με τις αλληγορικές ιδιότητες (θαυμαστικά) και τη γεωμετρία των συναισθημάτων (η μοναξιά της καμπύλης).

Η μέση ή μικρή έκταση των συνθέσεων της επιτρέπει να ελέγχει εύκολα τη συναισθηματική ένταση και κλιμάκωση. Παύσεις “απότομες” και σημεία στίξης (τελείες) ορίζουν το στιχουργικό ρυθμό. Σύντομες προτάσεις και θρυμματισμένοι στίχοι επαυξημένων περιόδων λόγου διαμορφώνουν την εσωτερική κίνηση του στίχου.

Η έκφρασή της δομείται σε έναν πλούτο μεταφορών με υπερρεαλιστική καταγωγή (στρατιωτάκια ακούνητα, το φως των κραυγών, έμβρυο, νυχτερινό παζάρι). Η ανοικείωση από την απόδοση συγκεκριμένων ιδιοτήτων σε άλλα αντικείμενα ξαφνιάζει τον ακροατή/αναγνώστη. Τον μαγεύει μέσα στο μελαγχολικό κλίμα της υπαρξιακής αναζήτησης. Άλλωστε, η απελπισία αποτελεί το βασικό συναίσθημα της συλλογής είτε ως απόρροια του σύγχρονου μοναχικού βίου (το θέρος των κραυγών, φαρ ουέστ, plan b, ξημέρωμα στο ξημέρωμα) είτε από τις κοινωνικές εξελίξεις που ματώνουν την ποιήτρια (κάτω από τις βλεφαρίδες, εκδίωξη, σε τρεις πράξεις) και το ρόλο της ποίησης (ζύμωση).

Από τη στιχουργική της αβίαστα ξεπηδούν εικόνες που ισορροπούν στη συνειρμική κίνηση. Η εικονοποιία της διακρίνεται από ένα πολυάνθρωπο κάδρο (το θέρος των κραυγών, plan b, ζύμωση, φαρ ουέστ, νυχτερινό παζάρι, θαυμαστικά). Και τούτο ενισχύεται από τον εικαστικό πληθυντικό των αντικειμένων (οξεία μνήμη, καθρέφτισμα, αξιώματα, αποστροφή, στρατιωτάκια ακούνητα, ξημέρωμα στο ξημέρωμα, ζύμωση, κάτω από τις βλεφαρίδες, χωρίς αστεία, κοινόχρηστος χώρος) και το α’ πληθυντικό (ατελείς ημιευθείες) ή β’ ενικό πρόσωπο, που κρύβει έναν βουβό υποκριτή (κοινόχρηστος χώρος, χωρίς αστεία, εκδίωξη, plan b, νυχτερινό παζάρι).

Εξάλλου, τα ποιητικά υποκείμενα πλαισιώνονται από εικόνες γεμάτες ήχο (ειρήνη κάτω από τις βλεφαρίδες, σε τρεις πράξεις, το θέρος των κραυγών, φαρ ουέστ, νυχτερινό παζάρι) και κίνηση (ξημέρωμα στο ξημέρωμα, στρατιωτάκια ακούνητα, νυχτερινό παζάρι, μετέωρη ημικρανία).

Η αποκαρδίωση αισθητοποιείται εικαστικά με σκληρές εικόνες (κοινόχρηστος χώρος, το χθεσινό όνειρο) ή σκηνές γεμάτες απογοήτευση (το θέρος των κραυγών, νυχτερινό παζάρι, ζύμωση, στρατιωτάκια ακούνητα, θαυμαστικά). Άλλωστε, η άρνηση αποτελεί κυρίαρχη έκφραση τούτου του συναισθήματος είτε τίθεται με αρνητικά μόρια (η μοναξιά της καμπύλης, ατελείς ημιευθείες, τελεία και παύλα, ξημέρωμα στο ξημέρωμα) είτε περιφραστικά (εκδίωξη, μετέωρη ημικρανία, νυχτερινό παζάρι, έμβρυο φαρ ουέστ).

Οι μικροί και μεγαλύτεροι συμβολισμοί στην ποιητική της Αρχιμανδρίτη προσδίδουν γεωμετρικές ιδιότητες στη στίξη των συναισθημάτων και των αγωνιών μέσα στη λιτότητα μιας σφιχτής εσωτερικής δομής. Ένα πολύ καλά θεμελιωμένο πρώτο βήμα στα ελληνικά γράμματα που μας γεμίζει αισιοδοξία για το μέλλον.