Η παρουσία του Αντώνη Σκιαθά στα ελληνικά γράμματα κρατά τρεις δεκαετίες πια και πλέον. Ποιητής της γενιάς του ‘80 διατηρεί μία ιδιότυπη επαφή με το “ιδιωτικό όραμα” και την ενδοσκόπηση, καθώς η ποιητική του δεν περιορίζεται στον κλειστό χώρο του ιδιωτικού. Αντίθετα, ξεφεύγει από τον περιορισμό του στενά ατομικού και εισέρχεται σε έναν διάλογο με το συλλογικό μέσα από το συναίσθημα.

Ads

Χαρακτηριστική ήταν η συλλογή “Ευγενία” που αποτελούσε ένα ποιητικό ταξίδι στην ιστορική γεωγραφία του ελληνικού πολιτισμού. Διατηρεί έναν ιδιαίτερο “κοσμοπολιτισμό” στην ποιητική του ταξιδεύοντας μακριά από το ατομικό. Και σε τούτο τον ελληνοκεντρικό “κοσμοπολιτισμό” του, εικόνες γεμάτες φως αλληλεπιδρούν με το μωσαϊκό των συναισθημάτων και των αισθήσεων που αρμολογεί η στιχουργική του.

Στην ίδια κατεύθυνση και η νέα του ιδιαίτερη συλλογή «ο μόνος πιστός ένοικος» (Πικραμένος, 2017) η οποία κοιτά το ατομικό μέσα από την οπτική του κοινού. Ώριμη πια η γραφή του Σκιαθά ταξιδεύει τον ακροατή/αναγνώστη στις θαλασσινές οδούς του ελληνικού πολιτισμού μέσα από το ατομικό.

Με ένα αφηγηματικό ύφος που θεμελιώνεται στον προφορικό λόγο, εμπλουτισμένο με λίγες φροντισμένα τοποθετημένες μετωνυμίες, γοητεύει με την απλότητά του. Το εικαστικό στοιχείο της στιχουργικής του μεταφέρει τον δέκτη σε μέρη περικυκλωμένα από θάλασσα. Πλούσια χρώματα και κίνηση μέσα στην απλότητα της γραφής του προκαλούν τις αισθήσεις του ακροατή/αναγνώστη.

Ads

Μία διαρκής διαύγεια ορίζει το ποιητικό του κάδρο. Φως καλοκαιρινό (μονοσύλλαβο ημερολόγιο, η έμπιστος συκιά, πλανόδιος μουσικός, Ανάφη) και το μπλε της θάλασσας γραφιάς (πλανόδιος μουσικός, της αγάπης, το μαύρο περιδέραιο, το μοιρολόι της Σαπφούς, ο πνιγμένος φαροφύλακας) εμποτίζουν τις συνθέσεις του∙ χώροι ανοιχτοί που ισορροπούν συναισθηματικά με τον προβληματισμό του ποιητή για τη ζωή και τις δυσκολίες της τον έρωτα και τον θάνατο. Μα τούτη η αυγουστιάτικη φωταύγεια αισθητοποιεί μία αισιόδοξη πίστη του Σκιαθά στην ανθρώπινη δύναμη κόντρα στις αναποδιές της ζωής.

Δεν είναι αισιόδοξος όμως, απέχοντας από τα μελανά σημεία των καιρών. Αντίθετα, αφουγκράζεται και ενσωματώνει συνυποδηλωτικά τούτες τις ανησυχίες (μονοσύλλαβο ημερολόγιο, πλανόδιος μουσικός, ο πνιγμένος φαροφύλακας, το μοιρολόι της Σαπφούς), ορώντας τις μέσα στο πέρασμα του χρόνου. Ωστόσο, διατηρεί ζωντανή την ελπίδα για τη ζωή.
Η συνειρμικότητα διαποτίζει όλες τις συνθέσεις με την ήπια και τρυφερή χρήση του μεταφορικού λόγου, της αμφισημίας και των προσωποποιήσεων. Έτσι, ο προβληματισμός για τις διαψεύσεις των ελπίδων και της ζωής αφήνει μία γλύκα από το ξάφνιασμα της ανοικείωσης. Διαμορφώνει το δικό του ψηφιδωτό συναισθημάτων και σκέψεων με επίκεντρο μία ιστορία και πολύ μπλε.

Η μοναξιά και η εγκατάλειψη (πλανόδιος μουσικός, η έμπιστος συκιά, μονοσύλλαβο ημερολόγιο, υπέργηροι δαίμονες, ο πνιγμένος φαροφύλακας) –σταθερά ποιητικά σημεία μαζί με τη θάλασσα– δεν αφήνουν αποτύπωμα μελαγχολίας. Απλά σκιάζουν το θερινό φως μετριάζοντας τον οπτιμισμό του με βάση το μέτρο. Η μουσική και η ποίηση διαποτίζουν ηχητικά το πλούσιο ποιητικό καναβάτσο του Σκιαθά (το μαύρο περιδέραιο, το μοιρολόι της Σαπφούς, ο πνιγμένος φαροφύλακας, πλανόδιος μουσικός).

Στην ποιητική του το θαλασσινό στοιχείο συναντά το θρησκευτικό (το μαύρο περιδέραιο, θνητή προφητεία, ιδρωμένες μέρες, Ανάφη) και το αρχαιοελληνικό (ένοχοι δανεισμοί, πλανόδιος μουσικός, θνητή προφητεία, το μοιρολόι της Σαπφούς) θυμίζοντας τον καταλυτικό ρόλο των θαλάσσιων αρτηριών για την ανάδυση του ελληνικού πολιτισμού, μα και των θανάτων της προσφυγιάς (πλανόδιος μουσικός, ο πνιγμένος φαροφύλακας, το μοιρολόι της Σαπφούς). Έτσι πλάι στα έτοιμα σύμβολα που αντλεί από τη θρησκευτικομυθολογική ποιητική κασέλα, αναδεικνύει τη θάλασσα σε σύμβολο ζωής και χρόνου, σε σύμβολο παθών και αναγέννησης, έρωτα και θανάτου συνάμα. Η δε συκιά μετατρέπεται σε σύμβολο αιώνιας πίστης και προστασίας κόντρα στις δυσμενείς συνθήκες και τη μοναξιά (η έμπιστος συκιά, ξυράφι ο ουρανός).

Επιλογικά, οφείλουμε να υπογραμμίσουμε πως πρόκειται για ένα σπάνιας ποιότητας ποιητικό βιβλίο, ως υλικό αντικείμενο. Άλλωστε, η τρίγλωσση έκδοση με μεταφράσεις στα ισπανικά και τα αγγλικά, το διαχωρίζουν από τη συνήθη βιβλιοπαραγωγή. Ωστόσο, ιδιαίτερη σημασία έχει η ιδιαίτερη σύνδεση με τη ζωγραφική. Το βιβλίο έχει εμπλουτιστεί με υδατογραφίες της Κατερίνας Καρούλια.

Πίνακες γεμάτοι ζωή και ενέργεια φωτός διανθίζουν σελίδες του βιβλίου με κοινό δεσμό τους το μοτίβο του μωσαϊκού. Ένα μωσαϊκό με πολιτισμικές αναφορές και κυρίαρχο το μπλε της θάλασσας ως συνεκτικό δεσμό του πλούσιου ελληνικού πολιτισμού. Τα παιδιά αποτελούν το κυρίαρχο θέμα σε ακουαρέλες γεμάτες κίνηση, αισιοδοξία και παιδικότητα∙ μία παιδικότητα που αποτυπώνεται τόσο με τις αδρές γραμμές όσο και με την εικαστική επιρροή της νωπογραφίας και βυζαντινής τεχνοτροπίας.