Ο Στάθης Ιντζές αποτελεί μία από τις δυνατές ποιητικές φωνές της – βιολογικής – γενιάς του. Με τα μάτια στραμμένα στην κοινωνία ο νεαρός σπίτι συμμετέχει στο συλλογικό άλγος της εποχής με ευαισθησία και κριτική διάθεση. Σε μία τέτοια κοινωνική διάσταση κινείται και η τελευταία του αλληγορική ποιητική συλλογή, «gadium» (θράκα, 2017). Στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα ενιαίο ποίημα θρυμματισμένο σε «ποιητικές πράξεις», γραμμένο το 2012-13.

Ο ποιητής αξιοποιεί την ιστορία για να μιλήσει για το πολιτικό και κοινωνικό παρόν εκφεύγοντας κάθε πολιτική ρητορεία ή άμεση αναφορά. Θα αποφύγουμε όμως να μιλήσουμε για καβαφικές επιρροές. Ο σύγχρονος δημιουργός αξιοποιεί μόνο τη βασική σύλληψη της ιστορικής αλληγορίας που ενώ συναντάμε στον Αλεξανδρινό, αργότερα μεταχειρίστηκαν πολλοί καλλιτέχνες. 

Άλλωστε στα ποιητικά της στοιχεία η σύνθεσή του δεν έχει κοινές αναφορές με την καβαφική παράδοση. Ο θρυμματισμένος στίχος, με τη δική του εσωτερική αρμονία και μία αίσθηση μετεωρισμού που αισθητοποιεί η τυπογραφική στοίχιση, απέχει από την καβαφική ειρωνεία. Η αλληγορία λαμβάνει διαστάσεις μέσω του συναισθηματικού συγκρητισμού του παρελθόντος και του παρόντος. Ο ποιητής ανασκάψει από το ιστορικό γίγνεσθαι πολιτικές αναφορές (κατακτήσεις, πραξικοπήματα κλπ) που συναισθηματικά μεταφέρονται στο σήμερα, καθιστώντας το παρελθόν επίκαιρο ξανά.

Η ποίησή του Ιντζέ τέρπει, μα την ίδια στιγμή φέρνει στο φως πτυχές του παρελθόντος ξεχασμένες. Είτε σαν φάρσα είτε σαν τιμωρία, η ιστορία επαναλαμβάνεται στη στιχουργική του και στον συλλογικό βίο. Μαγεύει με τον δραματικό του τόνο και με έναν λόγο λιτό και αφηγηματικό που διατηρεί θεατρική ζωντάνια. Οι διάλογοι και το επιστολικό ύφος με τη συνύπαρξη των α’ και β’ ενικών προσώπων διαμορφώνουν μία σπάνια σκηνική διάσταση.

Έτσι ο ποιητής αυτονομείται από το παρελθόν μέσα από την αλληγορική έκφραση που άλλοτε τείνει στην κρυπτικότητα και άλλες φορές κινείται πιο ελεύθερα, όπως ένας περιηγητής του χρόνου, που αναζητά μία απάντηση για το παρόν στο λαβύρινθο των αιώνων που πέρασαν. Ταυτόχρονα, με την ποιητική του ευαισθησία αντιστρέφει την οπτική που έχουμε για το περασμένο.

Με τη δύναμη της σιωπής του πολιτικού συμβολισμού και την ομιλητικότητα της ιστορικής αλληγορίας, ο Ιντζές αναζητά τη χειραφέτηση μιας κοινωνίας που οδηγείται στην παρακμή και την απώλεια των ονείρων. Και η ανατροπη ίσως είναι καιη μόνη λύση, η επανάσταση.

Αξίζει όμως να δούμε την ποιητική σύνθεση του Ιντζέ και από μία άλλη οπτική. Σε μία εποχή που τα τέρατα του παρελθόντος βρυχώνται και πασχίζουν να αναθεωρήσουν την ιστορία, ο ποιητής υπογραμμίζει τις επαναλήψεις της ιστορίας. Και ας μην ξεχνάμε πως η τέχνη είναι η μόνη που τους επιτρέπεται να μεταχειριστεί εργαλεία κα το παρελθόν. Και η έγερση των τεράτων αποτελεί μία τέτοια σπειροειδής ιστορική επανάληψη.

Μολονότι δεν ήταν – πιθανώς – σκοπός ετούτο το μήνυμα, σήμερα που εκδίδεται το έργο οι συνειρμοί είναι αναπόφευκτοι. Μα τούτο ακριβώς αποδεικνύει και τη διαχρονική δύναμη της σύνθεσης, κάτι που ορίζει και την ποιητική ποιότητα και αξία του έργου του Ιντζέ.