Η εξέλιξη στο διήγημα είναι μία επίπονη -και συχνά αργή- διαδικασία. Ωστόσο, η όλο και μεγαλύτερη στροφή συγγραφέων σε αυτό (με την όποια μορφή του), αφήνει ελπίδες για ταχύτερη εξέλιξη και εισαγωγή περισσότερων νεωτερισμών. Η ίδια η φόρμα, άλλωστε,  κινούμενη πλησίον του μυθιστορήματος αλλά με σύντομη έκταση, επιτρέπει πειραματισμούς στη γλώσσα ή την πλοκή.

Έτσι και ο Απόστολος Παλιεράκης αποζητά το διηγηματογραφικό νεωτερισμό. Η πρώτη του ανθολογία πεζών κειμένων «Υδάτινος ταξιδιώτης» (Μανδραγόρας, 2013) είναι μία καλαίσθητη έκδοση που περιλαμβάνει διηγήματά του, με σπαρτά αποσπάσματα από το «ημερολόγιο στρατοπέδου» και κολάζ του Απόστολου Ζώτου.

Μικροί συμβολισμοί (Ξένιος και Ξανθή, τα μυτερά κλωνάρια, η τελετή των σταγόνων) αναδύουν μία ξεχωριστή ρευστότητα μέσα από το διηγηματογραφική του προσέγγιση που στον πυρήνα της έχει μία υπερρεαλιστική δυναμική, ριζωμένη στην συνειρμικότητα, κι ας μην είναι συχνά τόσο εμφανής στην ίδια την αφήγηση/περιγραφή. Η συλλογή απαρτίζεται από σύντομα διηγήματα τα οποία εστιάζουν σε συγκεκριμένα επεισόδια ξεκινώντας κατά βάση in media res· ορισμένα μάλιστα είναι διηγήματα της μίας παραγράφου (αν κι απέχουν από τα flash stories).

Η συνεχής εναλλαγή εικόνων (το εβένινο κομπολόι ή η λιτότητα μιας ασύδοτης νύχτας) και η αφηγηματική ταχύτητα με τους μικρούς εσωτερικούς συμβολισμούς ή τις σύντομες ιστορίες σχηματίζουν μία πλούσια συλλογή. Ο μακροπερίοδος λόγος με το ασύνδετο σχήμα υποστηρίζει μία διηγηματογραφική κινητικότητα. Το ίδιο και η ποικιλία των αφηγηματικών υποκειμένων με τις μεταπτώσεις των γραμματικών προσώπων.

Ενώ με το γ΄ πρόσωπο προσδίδει μία αφηγηματική απόσταση από τον κεντρικό μύθο, ο συγγραφέας αξιοποιεί την πρωτοενική έκφραση άλλες φορές για την καταγραφή μίας μνημονευόμενης εμπειρίας (μικρός πρίγκιπας 2000, πηγαίο υπόγειο, ο κωφάλαλος άγγελος του έκπτωτου παραδείσου, η τελετή των σταγόνων) κι άλλοτε για να προχωρήσει σε έναν ψευτοδιάλογο με τον αναγνώστη (το εβένινο κομπολόι ή η λιτότητα μιας ασύδοτης νύχτας, ο ασπρομάλλης χρόνος). Το ψευδοδιαλογικό όμως στοιχείο στη συλλογή συντηρεί και το β΄ ενικό γραμματικό πρόσωπο που μεταχειρίζεται (υδάτινος ταξιδιώτης).

Στην νεώτερη συλλογή του «Φύλλα Δάφνης» (Μανδραγόρας, 2016) είναι εμφανής τόσο η εξέλιξη του συγγραφέα όσο και η πειραματική του διάθεση. Σε τούτη όμως δεν ανθολογούνται διηγήματα -με τη στενή έννοια του όρου, καθώς δεν υπάρχει ένας μύθος που να εξελίσσεται σε όλο το κείμενο με έναν κεντρικό ήρωα· αντίθετα, έχουν επιλεχθεί πεζογραφήματα.

Η συλλογή στην ουσία αποτελεί ένα οδοιπορικό του δημιουργού στο δάσος των υπαρξιακών αγωνιών με το μαγικό όχημα των λέξεων και των συναισθημάτων. Είναι η καταγραφή σκέψεων με διάφορες αφορμές, όπως τις εισπράττει από το κοινωνικό περιβάλλον ή όπως αναδύονται από τη μνήμη του.

Μέσα από ένα δημιουργικό συνδυασμό ποιητικής προσέγγισης, ο Παλιεράκης συνομιλεί με το κείμενο. Τροφοδοτεί τον πεζό λόγο με την ελευθερία του ποιητικού και τον ενισχύει με τα δυναμικά στοιχεία του υπερρεαλισμού. Μνήμες και βιώματα συμπλέκονται με μία εξπρεσιονιστική γραφή ισορροπώντας μεταξύ συνειρμών και ρεαλισμού, σαν ένα πεζογραφικό όνειρο.

Ο συγγραφέας συνδιαλέγεται με το κείμενο και τον αναγνώστη (αναρτημένος κόσμος, υπό την σκέπην, η ημερίδα του Ιωάννη, το καλύβι στο χωριό) προσδίδοντας μία θεατρικότητα στα πεζογραφήματά του. Η πρωτοενική έκφραση φέρνει τον αναγνώστη σε κοντινή απόσταση από το δημιουργό που με ειλικρίνεια εκθέτει βιώματα, σκέψεις ή σχόλια. Οι δε διάλογοι υποστηρίζουν τη δραματικότητα μέσα από την αναπαραστατική τους ισχύ (μια λευκή σελίδα διαλόγου, πάσχει από άνοια η Πανδώρα;, ανάγκη)

Η ρευστότητα του χώρου και του χρόνου, των προσώπων και των καταστάσεων εντείνουν το αίσθημα του ονείρου. Κοινωνικές αναπαραστάσεις εναγκαλίζονται με το φανταστικό και το παράλογο. Εύληπτοι συμβολισμοί διαπνέουν όλα τα αφηγήματα ενισχύοντας την σουρεαλιστική μεταβλητότητα και προσδίδοντας μία συνεχή συναισθηματική κινητικότητα (πάσχει από άνοια η Πανδώρα;, το εργαλείο στον αυτόματο, ο κήπος και η πόρτα).
Χαρακτηριστική είναι δε η εικονοπλασία στα πεζογραφήματα της συλλογής. Ένας καταιγισμός εικόνων χρωματίζουν και γεμίζουν κίνηση και ήχους τον αφηγηματικό χώρο δράσης στον οποίο κυριαρχεί σταθερά το φως. Η ταχύτητα εναλλαγής τους μέσα από το ασύνδετο σχήμα και την μακροπερίοδη γραφή διευθύνουν την ενορχηστρωμένη εκφραστική κίνηση.

Το διήγημα με την εξέλιξη και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της πεζογραφικής συντομίας, επιτρέπει εκ της φύσης του τους πειραματισμούς. Ο συγγραφέας έχει την ευκαιρία να αναζητήσει νεωτερισμούς ή να προσεγγίσει πλήθος παλαιότερων ρευμάτων μέσα από την προσωπική οπτική του συνδυάζοντας το παρελθόν με τις αναζητήσεις (υπαρξιακές ή κοινωνικές) του παρόντος.

τοβιβλίο