Η ρίζα του κακού βρίσκεται στο ότι οι άνθρωποι πιστεύουν πως υπάρχουν περιστάσεις που επιτρέπεται να μεταχειρίζονται τους άλλους χωρίς αγάπη, όμως στην πραγματικότητα, δεν υπάρχουν τέτοιες περιστάσεις.

Ads

Με τ’ άψυχα μπορούμε να φερθούμε σκληρά κι ανελέητα: μπορούμε να πελεκήσουμε τα δέντρα, να ψήσουμε τούβλα, να σφυροκοπήσουμε αλύπητα το σίδερο στ’ αμόνι.

Όμως στους ανθρώπους δεν μπορούμε να φερόμαστε άκαρδα, χωρίς αγάπη, όπως δεν μπορεί ν’ αντιμετωπίσουμε το μελίσσι χωρίς μέτρα προφύλαξης.

Αυτή είναι η φύση της μέλισσας εξ ορισμού: αν της συμπεριφερθούμε χωρίς προσοχή τότε και σ’ αυτή θα κάνουμε κακό και τον εαυτό μας θα βλάψουμε.

Ads

Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με τους ανθρώπους. Κι αλλιώς δεν μπορεί να είναι, γιατί η αμοιβαία αγάπη των ανθρώπων είναι ο βασικός νόμος της ανθρώπινης ζωής.

Είναι αλήθεια βέβαια πως ο άνθρωπος δεν μπορεί να εξαναγκαστεί ν’ αγαπήσει τον άλλον, όπως μπορεί να εξαναγκαστεί να εργαστεί, όμως απ’ αυτό δεν συνάγεται πως μπορεί να συμπεριφέρεται στους συνανθρώπους του χωρίς αγάπη, και μάλιστα όταν τους ζητάει κάτι.

Αν δεν είσαι ικανός να νιώσεις αγάπη για τους άλλους, τότε κάθισε στη γωνιά σου ασχολήσου με τον εαυτό σου, με πράγματα που θέλεις εσύ ο ίδιος ή μ’ ό,τι άλλο επιθυμείς, εκτός απ’ τους ανθρώπους.

Όπως δεν μπορείς χωρίς βλαβερές επιπτώσεις να τρως παρά μόνο όταν νιώθεις την επιθυμία να φας, έτσι και στους ανθρώπους μπορείς να φέρεσαι χωρίς δυσάρεστες συνέπειες μονάχα όταν τους αγαπάς.

– Απόσπασμα από το μυθιστόρημα Η ανάσταση, του Λέοντα Τολστόι. Μετάφραση: Ελένη Μπακοπούλου,  Εκδόσεις Κέδρος – 2015

image

Ρωσία, τέλη του δέκατου ένατου αιώνα. Μια πόρνη, η Κατερίνα Μάσλοβα, κατηγορείται για φόνο. Στη δίκη της παρίσταται ως ένορκος ο πρίγκιπας Ντμίτρι Ιβάνοβιτς Νεχλιούντοφ. Ήταν αυτός που, νεαρή ακόμη, την είχε αποπλανήσει και την είχε εγκαταλείψει έγκυο στο παιδί τους, τον μικρό Μίτιενκα. Η κατηγορούμενη καταδικάζεται σε τέσσερα χρόνια καταναγκαστικά έργα στη Σιβηρία. Ο Νεχλιούντοφ, κατατρεγμένος από τις Ερινύες, ακολουθεί την Κατερνίνα στην εξορία και στο μαρτύριό της.

Η τραγική ιστορία της Κατερίνας Μάσλοβα δίνει την ευκαιρία στον Τολστόι να εξαπολύσει τα φαρμακερά βέλη του με στόχο τους θλιβερά παρηκμασμένους θεσμούς – από την οικογένεια έως τη δικαιοσύνη – μιας Ρωσίας που καταρρέει στο λυκόφως του 19ου αιώνα. 

Στην “Ανάσταση” κορυφώνονται και εκφράζονται οι ηθικοί στοχασμοί, οι πνευματικές ανησυχίες και οι πολιτικές ιδέες που καλλιέργησε ο Τολστόι προς το τέλος της ζωής του, όταν άρχισε να αναθεωρεί τη σχέση του με το κράτος, καταδίκασε το δεσποτισμό, την εξαθλίωση των φτωχών αγροτών και το φεουδαλισμό ως πυρήνα του τσαρικού καθεστώτος. Και παρότι εξακολουθούσε να θεωρεί τον εαυτό του χριστιανό, δε φοβήθηκε να στηλιτεύσει την υποκρισία της επίσημης Εκκλησίας. 

Η Ανάσταση είναι ένα κλασικό μυθιστόρημα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Ένα αριστουργηματικό βιβλίο που στην εποχή του (1899) ξεπέρασε σε πωλήσεις το “Πόλεμος και ειρήνη” και την “Άννα Καρένινα”. Το τελευταίο σπουδαίο έργο του Λέοντα Τολστόι.