Ένας Αμερικανός θεωρητικός, επίτιμος καθηγητής Ανθρωπολογίας στο City University of New York και ο επιστημονικός συνεργάτης του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης και καθηγητής στο πανεπιστήμιο Κρήτης Γιώργος Σμπώκος είναι οι συγγραφείς που σας προτείνουμε αυτή την εβδομάδα.

Ο πρώτος επιδιώκει την καλύτερη κατανόηση των αντιφάσεων του κεφαλαίου και όχι του καπιταλισμού και εξηγεί πως οι  17 αντιφάσεις του καπιταλισμού προδιαγράφουν το τέλος του. «Το έργο του David Harvey προκάλεσε επανάσταση στον τομέα του και ενέπνευσε μια γενιά ριζοσπαστών διανοουμένων» έχει πει γι’ αυτόν η Naomi Klein.   

Ο δεύτερος αμφισβητεί το σύγχρονο αναπτυξιακό δόγμα, που επιδιώκει να μας πείσει ότι η οικονομική μεγέθυνση είναι αναπόφευκτη, η περιβαλλοντική διαχείριση, ικανοποιητική και ο τρόπος ζωής μας, διατηρήσιμος. Αντλώντας παραδείγματα από την πρόσφατη ιστορία, τη λογοτεχνία, την ειδησιογραφία και τη νομοπαραγωγή, αποκαλύπτει τα εργαλεία της πολιτικής και τις αυταπάτες της κοινωνίας.

Δεκαεφτά αντιφάσεις και το τέλος του καπιταλισμού

^{David Harvey (Εκδόσεις Μεταίχμιο)}

«Σε αυτό το βιβλίο επιδιώκω την καλύτερη κατανόηση των αντιφάσεων του κεφαλαίου και όχι του καπιταλισμού» εξηγεί ο συγγραφέας. «Θέλω να ξέρω πώς λειτουργεί η οικονομική μηχανή του καπιταλισμού και γιατί μπορεί να αγκομαχά και να μπλοκάρει και μερικές φορές να φαίνεται ότι είναι στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Θέλω επίσης να δείξω γιατί αυτή η οικονομική μηχανή θα πρέπει να αντικατασταθεί και ποια μηχανή θα πρέπει να την αντικαταστήσει». 

Είναι φανερό πως η οικονομική μηχανή του καπιταλισμού γνωρίζει μεγάλα προβλήματα. Λειτουργεί με δυσκολία και κινδυνεύει να μπλοκαριστεί ή εκρήγνυται κατά διαστήματα σε διάφορα μέρη χωρίς προειδοποίηση. Τα σημάδια κινδύνου αφθονούν σε κάθε στροφή του δρόμου εν μέσω προοπτικών για μια ζωή αφθονίας για τους πάντες κάπου μακρύτερα.

Κανείς δεν μοιάζει να έχει μια συνεκτική άποψη για το πώς λειτουργεί ο καπιταλισμός με τόσα προβλήματα, πόσο μάλλον το γιατί. Όμως αυτό συνέβαινε πάντα. Οι παγκόσμιες κρίσεις ήταν πάντα, όπως το έθεσε ο Μαρξ, «η πραγματική συνένωση και βίαιη εξομάλυνση όλων των αντιφάσεων της αστικής οικονομίας». Αν διασαφηνίσουμε αυτές τις αντιφάσεις, θα αποκαλύψουμε πολλά για τα οικονομικά προβλήματα που μας ταλανίζουν όλους τόσο πολύ. 

ΕΓΡΑΨΕ Ο ΤΥΠΟΣ

Ο Harvey είναι ένας ριζοσπάστης διανοούμενος· ο λόγος του στηρίζεται στη δύναμη των γεγονότων, τις διεξοδικά επεξεργασμένες ιδέες και την απουσία δημοσιογραφικών κλισέ. Richard Sennett, συγγραφέας

Το έργο του David Harvey προκάλεσε επανάσταση στον τομέα του και ενέπνευσε μια γενιά ριζοσπαστών διανοουμένων. Naomi Klein, συγγραφέας 

Μια συγκροτημένη και ξεκάθαρη φωνή από τ’ αριστερά. Financial Times

Η Επινόηση της Αειφορίας

^{Πώς επικράτησε το δόγμα της αέναης προόδου – Γιώργος Σμπώκος (Εκδόσεις Οκτώ)}

Ο συγγραφέας μας ωθεί να στοχαστούμε εκ νέου τα όρια της ανάπτυξης και τον τρόπο συνύπαρξης ανθρωπογενών συστημάτων και οικοσυστημάτων. Η αειφόρος ανάπτυξη επινοήθηκε προκειμένου να δώσει διέξοδο στο παρωχημένο καπιταλιστικό μοντέλο. Αποκαθαρμένη από αρνητικές συνδηλώσεις, υποσχέθηκε έλεγχο της ασύδοτης οικονομίας και προστασία του περιβάλλοντος. 

Στην πραγματικότητα, όμως, υποστήριξε μια άτυπη διαιτησία υπέρ της οικονομίας και εις βάρος του περιβάλλοντος. Διατήρησε την οικονομία του άνθρακα, επένδυσε μέσω του χρέους στη χειραγώγηση των αδύναμων κρατών και ενίσχυσε την κοινωνία της κατανάλωσης. Σε αυτό τον αγώνα στρατεύτηκαν ακόμα και όργανα του διεθνούς δικαίου όπως ο ΟΗΕ, ο ΟΟΣΑ και το ΔΝΤ και εφαρμόστηκαν διεθνείς συνθήκες, όπως η Συνθήκη Πλαίσιο για την κλιματική αλλαγή και η Συνθήκη του Κιότο.

Το βιβλίο αρχικά περιγράφει το πλαίσιο διαμόρφωσης του πρoτύπου για την ανάπτυξη και την περιβαλλοντική προστασία. Κατόπιν εξετάζει τον τρόπο διείσδυσης της αειφόρου ανάπτυξης στην ατζέντα της πολιτικής, καθώς και το φαινόμενο της εκχώρησης εξουσίας από εθνικά κράτη προς υπερκρατικούς οργανισμούς ενώ εντοπίζει συνδέσεις των προγραμμάτων διαρθρωτικής προσαρμογής της νότιας Αμερικής με τα μνημόνια της Ελλάδας. Τέλος, αναγνωρίζει στη διεθνοποίηση των περιβαλλοντικών ζητημάτων μια εξαιρετική αφετηρία αναθεώρησης της αξιακής ιεράρχησης του κόσμου μας.

Πώς μπορούμε όμως να αντισταθούμε σε ένα σύστημα που επιδιώκει να μας πείσει να απομακρυνθούμε από την αυτάρκειά μας; Κατανοώντας τη βαθύτερη δομή του σύγχρονου οικονομικού δόγματος, ο συγγραφέας πιστεύει πως θα βρεθούμε σε θέση να συλλάβουμε τον τρόπο ανάκτησης της εθνικής μας κυριαρχίας. Με το εθνικό μας Σύνταγμα, που συνιστά το πλέον κατάλληλο μέσο για το μετασχηματισμό των θεσμών της κοινωνίας, θα ανασχεθεί η ιδιωτική οικονομική πρωτοβουλία που αναπτύσσεται εις βάρος μας.

Η πολιτική δύναμη, όσο και αν οι δημόσιες σχέσεις της αειφόρου ανάπτυξης προσπαθούν να μας πείσουν για το αντίθετο, βρίσκεται ακόμη στα χέρια του ενεργού, καλά πληροφορημένου πολίτη.