Δέκα συν ένα – νέα – βιβλία για το φθινόπωρο, από δέκα εκδοτικούς οίκους. 

Ορισμένα εξ αυτών με ένα κάποιο ειδικό βάρος – όπως το κύκνειο άσμα του Μένη Κουμανταρέα- ή το τελευταίο μυθιστόρημα του Μισέλ Ουελμπέκ, που κυκλοφορεί στα ελληνικά το πρώτο δεκαήμερο του Νοεμβρίου. 

Αλλά και η νέα Καρυστιάνη, ο νέος Νόλλας, το Booker του 2014, Ρίτσαρντ Φλάναγκαν. 

Μισέλ Ουελμπέκ «Υποταγή» (εκδόσεις Εστία)
(μυθιστόρημα, μετάφραση Λίνα Σιπητάνου)
  
«Είναι η υποταγή», είπε απαλά ο Ρεντιζέ. «Η ανατρεπτική και απλή ιδέα, που ως τότε δεν είχε ποτέ εκφραστεί με τόση δύναμη, ότι το απόγειο της ανθρώπινης ευτυχίας έγκειται στην απόλυτη υποταγή».

Το νέο πολυσυζητημένο μυθιστόρημα του αιρετικού (κατά άλλους, προφητικού) Ουελμπέκ, που σήκωσε θύελλα στη Γαλλία – πέραν όλων των άλλων, εξαιτίας και της σοκαριστικής σύμπτωσης ότι 24 ώρες μετά την κυκλοφορία του στη Γαλλά έγινε η επίθεση στο Charlie Hebdo- κυκλοφορεί στην Ελλάδα το πρώτο δεκαήμερο του Νοεμβρίου. 
 
Γαλλία, 2022.

Στην εξουσία έρχεται ένας μουσουλμάνος Πρόεδρος.

Οι συντηρητικοί και οι σοσιαλιστές υποστήριξαν το κόμμα του για να αποτρέψουν την άνοδο της ακροδεξιάς Μαρίν Λε Πεν στην προεδρία.

Ο μουσουλμάνος Πρόεδρος ωστόσο, καταργεί τη θρησκευτική ελευθερία και επιβάλλει την μαντήλα ως υποχρεωτική, όπως και την πολυγαμία.

Ένας άντρας ακολουθεί πανεπιστημιακή καριέρα.

Η διδασκαλία τον ενδιαφέρει ελάχιστα, προσδοκά μια βαρετή αλλά ήρεμη ζωή, μακριά από τα μεγάλα ιστορικά δρώμενα.

Ωστόσο, οι δυνάμεις που δρουν στη χώρα έχουν διασπάσει το πολιτικό σύστημα, επιφέροντας τελικά την κατάρρευσή του.

Αυτή η εσωτερική ρήξη χωρίς αναταράξεις, χωρίς αληθινή επανάσταση, εξελίσσεται σαν εφιάλτης.

Μένης Κουμανταρέας «H Σειρήνα της ερήμου» (εκδόσεις Πατάκη) 



Μια ιστορία μέσα σε μια άλλη ιστορία κι ένα βιβλίο μέσα σε ένα άλλο βιβλίο.

Το κύκνειο άσμα του Κουμανταρέα – που βρέθηκε στο αρχείο του έτοιμο προς έκδοση – είναι μία νουβέλα ή αλλιώς, ένα σύντομο μυθιστόρημα, που με άξονα τη γραφή και τη συγγραφική ιδιότητα αναπτύσσει μια ευρηματική αφήγηση γεμάτη απρόοπτα και εκπλήξεις, με έντονο το εξωτικό στοιχείο της Ανατολής, τη λεπτή ειρωνεία και το εκλεπτυσμένο χιούμορ.

«Νεότερος είχα προγραμματίσει ένα ταξίδι στη Βόρεια Αφρική με συναδέλφους και φίλους. Επρόκειτο ν’ αρχίσουμε από το Μαρόκο πηγαίνοντας προς ανατολάς, Αλγερία, Τυνησία, Λιβύη, καταλήγοντας στην Αίγυπτο. Κάθε χώρα είχε τη μυθολογία της, από τον Πολ Μπόουλς, τον Αλμπέρ Καμύ ως τους Καβάφη, Ντάρρελ και Τσίρκα. […] Ένας μηνίσκος στο αριστερό μου γόνατο έγινε η αιτία να ακυρώσω το ταξίδι. Κυκλοφορούσα με μπαστούνι, την ίδια στιγμή που οι άλλοι ταξίδευαν. Περίμενα με ανυπομονησία τους παρ’ ολίγο συνταξιδιώτες μου για ν’ ακούσω από το στόμα τους τα όσα είχα χάσει ο ίδιος. Οποία απογοήτευση! Πόσο χλωμές και ανούσιες οι περιγραφές τους, τυπικές και συμβατικές. Μου φαίνονταν έτσι εμένα που είχα στερηθεί την εμπειρία ή ήταν στ’ αλήθεια
τουριστικές; Ό,τι και να συνέβαινε, τότε κατάλαβα πόσο ανίκανοι είναι πολλοί άνθρωποι να αφηγηθούν. Και πολύ φοβάμαι, δεν ξέρω αν συμφωνείτε και εσείς, ότι αυτό οφείλεται στο ότι είναι ανίκανοι και να αισθανθούν».


Δημήτρης Νόλλας «Μάρμαρα στη μέση» (εκδόσεις Ίκαρος)

Μετά το Ταξίδι στην Ελλάδα (Κρατικό βραβείο Μυθιστορήματος 2014), το βιβλίο αυτό αποτελεί το δεύτερο μέρος της τριλογίας Δύσκολοι καιροί.

Στις ιστορίες παραδίδονται συνήθως όλα όσα διαδραματίστηκαν στο παρελθόν, εκείνα που έγιναν προτού ακόμη ειπωθεί ή γραφτεί η πρώτη λέξη της ιστορίας, όπως ιεροτελεστίες, αινίγματα, οράματα, σχέδια και ενύπνια, όχι μόνον του συγγραφέα αλλά και των συγγενών και φίλων του, και κυρίως εκείνου που αφηγήθηκε στον συγγραφέα όλα αυτά τα άδηλα και τα κρύφια αλλά και τα ακατάληπτα των ανθρώπων, που έρχονται να βρουν τη θέση τους στο κείμενο.

Αρκεί η ανάγνωση όλων όσα συνθέτουν την ιστορία να γίνεται με μια στοιχειώδη επιφύλαξη, όπως ακριβώς κάνει κι ένας σώφρων άνθρωπος μπροστά σε μια σακούλα ξέχειλη συνταγογραφημένα φάρμακα.

Όταν δε υπεισέρχεται η μυθοπλασία, στο συγκεκριμένο μάλιστα παράδειγμα, όταν μετά από ικεσίες και κλάματα αλλά και 2-3 βιαστικά τσαλακωμένα χαρτονομίσματα, το εξεταστικό βλέμμα του πελάτη έλκεται και αγάλλεται από δυο κουτιά HIPNOSEDON ικανά να ξαποστείλουν έναν γάιδαρο, τα οποία έχει στριμώξει ο φαρμακοποιός επιδέξια και με ένοχες ματιές ανάμεσα στα άλλα φάρμακα, το παρελθόν γίνεται ακόμη πιο δύσκολο, επειδή πρέπει να το επιλέξεις, και ασφαλώς είναι καλό να κρατάει κανείς μια απόσταση από τα αφηγούμενα κι απ’ αυτόν που τα αφηγείται.

Το ιστορικό γεγονός δεν αποτυπώνεται όπως ένα γαλάζιο βουνό σε μια πολαρόιντ, γι’ αυτό και δεν υπάρχει εκτός της επιλογής του αναγνώστη.

Το παρελθόν ιστορείται και ξαναϊστορείται.

Συντίθεται από επιστρώσεις αφηγηματικές επάλληλες, εκδοχή πάνω στην εκδοχή, όπως παλίμψηστο που γράφτηκε και ξαναγράφτηκε ή κύμα που πήγε κι ήρθε αθόρυβα πάνω σε κροκάλες λειαίνοντάς τες, έως ότου επανεμφανιστεί το ίδιο γεγονός και πάλι.



Αρχές της τελευταίας δεκαετίας του περασμένου αιώνα και το σημαντικότερο που διαδραματίζεται στην ανά χείρας ιστορία – μυθιστορηματική συνέχεια του Ταξιδιού στην Ελλάδα – είναι πως εκείνο το μαγικό, το αστραφτερό καράβι «Ω, υπερωκεάνειο τραγουδάς και πλέχεις/οι αύρες μας εγνώρισαν και λύνουν τα μαλλιά τους» συνεχίζει πάντα να πλέχει μέσα στη νύχτα.

Γεμίζοντας με φως τριγύρω του τα πάντα. (Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου).

Ναθάνιελ Φίλμπρικ «Στην καρδιά της θάλασσας» (εκδόσεις Ωκεανίδα)

Η αληθινή επική ιστορία που ενέπνευσε στον Χέρμαν Μέλβιλ τον Μόμπι – Ντικ.

Η τραγωδία του φαλαινοθηρικού Έσσεξ ήταν τόσο γνωστή στην εποχή της όσο είναι σήμερα η ιστορία του Τιτανικού.

Το 1819 το Έσσεξ ξεκίνησε από το νησί Ναντάκετ της Μασαχουσέτης, στον Ατλαντικό, για ένα συνηθισμένο ταξίδι, να κυνηγήσει φάλαινες.

Δεκαπέντε μήνες αργότερα, βαθιά στο Νότιο Ειρηνικό, μια εξαγριωμένη φάλαινα εμβόλισε και βύθισε το πλοίο.

Οι είκοσι άντρες του πληρώματος, φοβούμενοι τους κανίβαλους στα νησιά προς τα δυτικά, μπήκαν σε τρεις μικρές βάρκες και ξεκίνησαν για τη Νότια Αμερική, 3.000 μίλια μακριά.

Μετά από μια οδύσσεια τριών μηνών, μόνο οκτώ είχαν μείνει ζωντανοί…

Ένα αφήγημα (544 σελίδων) που κέρδισε το μεγάλο αμερικανικό βραβείο National Book Award.

Γυρίστηκε ταινία από τον Ρον Χάουαρντ και στις ελληνικές αίθουσες βγαίνει στις 31 Δεκέμβριου. 

Φίλιπ Κ. Ντικ «Το ηλεκτρικό πρόβατο» (εκδόσεις Κέδρος)

(Μετάφραση Δημήτρης Αρβανίτης) 

Ο πιο πρόσφατος παγκόσμιος πόλεμος έχει αφήσει τη Γη διαλυμένη.

Από τα συντρίμμια ενός κόσμου πλημμυρισμένου από ραδιενεργή σκόνη αναδύεται ο Ρικ Ντέκαρντ, κυνηγός επικηρυγμένων ανθρωποειδών.

Ονειρεύεται να αποκτήσει ένα ζώο, πανάκριβο σύμβολο κοινωνικής καταξίωσης στην καινούργια εποχή.

Το ηλεκτρικό πρόβατο που έχει στην κατοχή του, μια σχεδόν τέλεια απομίμηση πραγματικού, τον καταθλίβει.

Ώσπου ο Ρικ καλείται να σκοτώσει έξι εξελιγμένα ανθρωποειδή Nexus – 6 ένα μεγάλης αμοιβής…

Το καλειδοσκοπικό αυτό μυθιστόρημα ενέπνευσε την ταινία Blade Runner.

Ιωάννα Καρυστιάνη «Το Φαράγγι» (εκδόσεις Καστανιώτη)

Το 2011 ήταν «Ο καιρός σκεφτικός», τα διηγήματα.

Είχαν προηγηθεί τα μυθιστορηματικά «Σακιά» (2010).

Τώρα έρχονται επτά αδέλφια – όσα και τα παιδιά στην πατρική οικογένεια της Καρυστιάνη – που σχεδιάζουν,  σήμερα, σε χρόνο παρόντα, να διαβούν το φαράγγι, να κάνουν την καθαρτήρια κατάβαση.

Πρόσωπα «αληθινά», από εκείνα που με τόση μαεστρία ξέρει να «γεννάει» η Καρυστιάνη.

Κυριακή, 11 Μαΐου 2014.

Βαρδής, Γεράσιμος, Ευδοκία, Ινώ, Ελισαίος, Θεώνη και Αργύρης ξοδεύουν μαζί την ανοιξιάτικη μέρα.

Ποια η σχέση των επτά;

Ποιος ο λόγος της συνάντησης;

Γιατί σε μέρος απόμακρο και ασύχναστο;

Η ημερομηνία εντάσσει αναπόφευκτα στο μυθιστόρημα τη στενοχώρια της εποχής, χωρίς όμως να επισκιάζει ή να κουκουλώνει τα ανθεκτικά βάρη που σέρνονται στη σκιά. Η απέριττη, αδρή και τραχιά φύση, δίχως ευκαιρίες για ρεμβασμούς και προσχήματα για περισπασμούς, τα φέρνει στο επίκεντρο.

Ποιο το βάρος της αποκάλυψης και ποιο της αποσιώπησης ενός μυστικού;

Οι επτά θα μιλήσουν μεταξύ τους ανοιχτά ή όχι;

Το φαράγγι είναι τα σωθικά τους, τα σωθικά μας.

Ο Αργύρης Λιόδης ούτε στη μέση του πουθενά, δίχως ξένα αφτιά παρόντα, μπορούσε να φωνάξει τα ονόματα των έξι, να τους σιμώσει μαζεμένους, να τους κοιτάξει επιτέλους κατάματα, για να λάβει τη δύναμη και να τολμήσει έστω δυο λόγια για τα ξερά γεγονότα.

Δυο λόγια για τα ξερά γεγονότα δεν επιχείρησε ούτε σε αργοπορημένες επιστολές, γιατί στο παρελθόν όποτε λιποψυχούσε και ήθελε να τους τα γράψει, τελικά λιποψυχούσε και στην ιδέα του γραμμένου χαρτιού.

Θα του έλειπαν και τα βλέμματά τους μόλις μάθαιναν, κι αυτός είχε την ελπίδα και την ανάγκη να κουρνιάσει στα μάτια τους.

Αλλά επί είκοσι εννιά χρόνια έξι άλλα ζευγάρια μάτια τον εμπόδιζαν, όλα σκοτεινές κόπιες του συμβολαίου με τις εφτά, μαζί με τη δική του, υπογραφές, να μην πατηθεί ο όρκος σιωπής εκείνης της νύχτας.

Μπρις Ντ’ Τζ. Πάνκεϊκ «Τριλοβίτες» (εκδόσεις Μεταίχμιο)
Μετάφραση Γιάννης Παλαβός

Τα δώδεκα – σκληρά – διηγήματα του Μπρις Ντ’ Τζ. Πάνκεϊκ αποτυπώνουν το αφιλόξενο φυσικό περιβάλλον και τις αντιξοότητες της ζωής στη γενέτειρά του, τη Δυτική Βιρτζίνια.

Οι ήρωές του είναι αγρότες, ανθρακωρύχοι, ξεπεσμένοι πυγμάχοι, μέθυσοι, νέοι που ασφυκτιούν στην ύπαιθρο, άνθρωποι εγκλωβισμένοι που ξεσπούν σε πράξεις τυφλής βίας. 

Το Ροκ Καμπ μοιάζει με πόλη – φάντασμα.

Ο μελαγχολικός κόσμος του αποδίδεται με γλώσσα λιτή, κοφτή, σαρκαστική. 

Ο Πάνκεϊκ γεννήθηκε το 1952 και αυτοκτόνησε το 1979, σε ηλικία είκοσι επτά ετών.

Η αυτοκτονία του ανέκοψε πρόωρα μια πολλά υποσχόμενη συγγραφική πορεία.

Ωστόσο, και μόνο τα δώδεκα διηγήματα που πρόλαβε να ολοκληρώσει αρκούν ώστε σήμερα να θεωρείται «ένας από τους πέντε καλύτερους διηγηματογράφους των τελευταίων πενήντα ετών» (Guardian).

Ρίτσαρντ Φλάναγκαν «Το μονοπάτι για τα βάθη του Βορρά» (εκδόσεις Ψυχογιός)
Μετάφραση Γιώργος Μπλάνας 

Βραβευμένο με το Man Booker το 2014, το μυθιστόρημα Φλάναγκαν  εκκινεί από ένα πραγματικό επεισόδιο του Β Παγκοσμίου Πολέμου, την κατασκευή του «σιδηροδρόμου θανάτου» μεταξύ Ταϊλάνδης και Βιρμανίας από τους αιχμαλώτους πολέμου που κρατούνται σ’ ένα ιαπωνικό στρατόπεδο, και μεταβαίνει από εκεί στην σύγχρονη Αυστραλία, και από τις εμπειρίες του χειρουργού Ντορίγκο Έβανς και των συγκρατουμένων του σε εκείνες των φρουρών τους – πάντοτε, όμως, υπό την σκιά μιας παθιασμένης και αδιέξοδης ερωτικής σχέσης.

Ένα μυθιστόρημα για τις πολλές μορφές του έρωτα και του θανάτου, του πολέμου και της αλήθειας, ένα μυθιστόρημα για έναν άντρα που επιβιώνει, ωριμάζει, ευημερεί, μόνο και μόνο για να ανακαλύψει ότι στη ρίζα της ύπαρξής του βρίσκεται η απώλεια.

Αύγουστος 1943.

Ο Αυστραλός χειρουργός Ντορίγκο Έβανς νιώθει να τον στοιχειώνει ακόμη, ύστερα από δύο χρόνια, η παθιασμένη σχέση του με τη γυναίκα του θείου του.

Η ζωή του σ’ ένα ιαπωνικό στρατόπεδο αιχμαλώτων πολέμου στον Σιδηρόδρομο του Θανάτου που συνδέει την Ταϊλάνδη με τη Βιρμανία δεν είναι παρά ένας καθημερινός αγώνας να προστατεύσει τους άντρες του από το ξύλο, την πείνα και τη χολέρα.

Μέχρι την ημέρα που λαμβάνει ένα γράμμα που θα τον αλλάξει για πάντα.

François Taillandier «H γραφή του κόσμου» (εκδόσεις Πόλις)

Μετάφραση Αλεξάνδρα Κωσταράκου

Έκτος αιώνας μετά Χριστόν.

Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία της Δύσης έχει καταρρεύσει, δίνοντας τη θέση της στα ασταθή «βαρβαρικά» βασίλεια.

Η Κωνσταντινούπολη, ωστόσο, δεν εγκαταλείπει την ελπίδα ανάκτησης των χαμένων εδαφών.

Στην καρδιά αυτής της ταραγμένης εποχής, που σπαράσσεται από θρησκευτικές έριδες, δύο ιστορικά πρόσωπα θα προσπαθήσουν να ανοίξουν τον δρόμο για μια καινούργια κοινωνία.

Ο Κασσιόδωρος, Ρωμαίος από παλιά γενιά, διανοούμενος και κρατικός αξιωματούχος που πέρασε στην υπηρεσία του Οστρογότθου Θεοδώριχου, του νέου κυρίαρχου της Ιταλίας, προωθεί μια πολιτική ειρήνης, ανεκτικότητας και ανάμειξης των πληθυσμών. Όταν τα σχέδιά του συντρίβονται από την τυραννική εξουσία και τον πόλεμο, αποσύρεται από τα εγκόσμια και ιδρύει ένα μοναστήρι, το Βιβάριο, αφιερωμένο στη διατήρηση της αρχαίας κουλτούρας, κοσμικής και ιερής.

Η Θεολίνδα, νεαρή Γερμανίδα πριγκίπισσα αρραβωνιασμένη με έναν Φράγκο βασιλιά, το σκάει στα δεκαέξι της χρόνια για τη βόρεια Ιταλία, όπου προσφέρει τον εαυτό της στον βασιλιά των Λογγοβάρδων Αυθάριο. Θα αποδειχθεί βασίλισσα δυναμική, τολμηρή, και θα παίξει αποφασιστικό πολιτικό ρόλο, προσπαθώντας να εδραιώσει τις λογγοβαρδικές κατακτήσεις μέσω μιας μυστικής συμμαχίας με τον πάπα Γρηγόριο τον Μεγάλο.

Αυτή η περίοδος είναι επίσης πολυμήχανη και γεμάτη πλούτο.

Ο Ιουστινιανός στη Κωνσταντινούπολη χτίζει την Αγία Σοφία, ο Χλωδοβίκος ιδρύει στη Γαλατία τη φραγκική δυναστεία, ο Βενέδικτος της Νουρσίας οργανώνει τη μοναστική ζωή στη Δύση.

Ένας μοναχός ονόματι Διονύσιος καταρτίζει ένα ημερολόγιο ξεκινώντας από τη γέννηση του Χριστού…

Στο εξώφυλλο

Zavattari: Η Θεοδελίνδα παρακολουθεί τις πρώτες εργασίες ανέγερσης του καθεδρικού ναού της πόλης Μόντσα· λεπτομέρεια της Θεοδελίνδας και μιας κυρίας της συνοδείας της (τοιχογραφία του καθεδρικού ναού της πόλης Μόντσα, 15ος αιώνας)

Tips

Σβετλάνα Αλεξίεβιτς «Μαγεμένοι από τον θάνατο. Ρωσία, 1989: Η αυτοκτονία ως πολιτικό φαινόμενο» (εκδόσεις Πατάκη)

Μετάφραση Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου 

Το φετινό Νόμπελ Λογοτεχνίας, της Σβετλάνα Αλεξίεβιτς θα κυκλοφορήσει στα ελληνικά περί τα τέλη Νοεμβρίου.

Στο βιβλίο της  η λευκορωσίδα συγγραφέας και δημοσιογράφος δίνει το λόγο στους ανθρώπους που βίωσαν την απόλυτη διάψευση του κομμουνιστικού πειράματος, σε εκείνους που υπήρξαν, συχνά με την ενθουσιώδη συγκατάθεσή τους, πειραματόζωα και θύματα   μιας εγκληματικής ουτοπίας, ενός συστήματος στηριγμένου στο ψεύδος, στις αυταπάτες και στο φόβο.

«Η αυτοκτονία ως ατομικό φαινόμενο πάντα υπήρχε στη Ρωσία. Όμως κατά καιρούς έγινε ένα κοινωνικό φαινόμενο», έγραφε ο φιλόσοφος Νικολάι Μπερντιάεφ. Και η Σβετλάνα Αλεξίεβιτς προσθέτει: «Και πολιτικό φαινόμενο».

Ορχάν Παμούκ «Κάτι παράξενο στο νου μου» (εκδόσεις Ωκεανίδα)

Το νέο βιβλίο του αγαπημένου νομπελίστα τούρκου συγγραφέα Ορχάν Παμούκ θα κυκλοφορήσει στην Ελλάδα τον Δεκέμβριο. Το εξώφυλλο είναι βασισμένο στην Αγγλική έκδοση και σε ένα σχέδιο του ίδιου του συγγραφέα.