Γραμμένη το 1928 αλλά πιο επίκαιρη από ποτέ, η «Αντίστιξη» του Άλντους Χάξλεϋ κυκλοφορεί στα ράφια των βιβλιοπωλείων από τις εκδόσεις Μέδουσα.

Ads

Η Αντίστιξη εκδόθηκε στην Αγγλία το 1928, δέκα χρόνια μετά τη λήξη του πιο αιματηρού και καταστρεπτικού πολέμου που είχε γνωρίσει η ανθρωπότητα μέχρι τότε. Είναι μια εποχή αλματώδους οικονομικής ανάπτυξης, τεχνολογικής προόδου, άνθησης των τεχνών και των γραμμάτων, αλλά και επικράτησης νέων ηθών και αξιών, μακριά από το πουριτανικό βικτοριανό πρότυπο. Η Μεγάλη Βρετανία βρίσκεται στο απόγειο της δύναμής της ως αποικιακής υπερδύναμης και το Λονδίνο είναι το κέντρο του παγκόσμιου πολιτιστικού γίγνεσθαι. Σ’ αυτό το υπόβαθρο, ο Χάξλεϊ, δανειζόμενος ένα μουσικό όρο για τον τίτλο του βιβλίου του, υφαίνει με αριστουργηματικό τρόπο μια πολυεπίπεδη πλοκή βασισμένη στις αντιθέσεις μιας πληθώρας χαρακτήρων, που ανήκουν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο στην ελίτ της διανόησης της εποχής του: η εξωφρενικά πλούσια οικογένεια Τάνταμαουντ, ο  γηραιός διάσημος και ερωτύλος ζωγράφος Τζον Μπίντλεϊκ, τα παιδιά του τελευταίου, Γουόλτερ και Έλινορ και αντίστοιχα οι σύντροφοί τους, Μάρτζορι και Φίλιπ Κουόρλς, ο διαβολικός και αυτοκαταστροφικός Σπάντρελ, ο εκδότης ενός λογοτεχνικού περιοδικού Ντένις Μπέρλαπ, ο επαναστάτης Ίλιτζ και ο Μαρκ Ράμπιον που έχει ένα ρόλο κριτή στο μυθιστόρημα (στο πρόσωπο του πολλοί σύγχρονοί του αναγνώρισαν τον Ντ. Χ. Λόρενς) είναι μερικοί μόνο από τους ήρωες, οι οποίοι συνθέτουν ένα εξαιρετικά σύνθετο παζλ, που με τόση δεξιοτεχνία ξεδιπλώνει ο Χάξλεϊ. Πολλοί αναλυτές του έργου του Χάξλεϊ θεωρούν ότι οι δύο συγγραφείς-ήρωες του βιβλίου, ο Γουόλτερ Μπίντλεϊκ και ο Φίλιπ Κουόρλς, είναι ο ίδιος ο Χάξλεϊ, σε διαφορετικές ηλικίες.

Η Αντίστιξη έχει χαρακτηριστεί ως ένα από τα πιο σημαντικά μυθιστορήματα ιδεών του εικοστού αιώνα και το πιο ολοκληρωμένο έργο του Χάξλεϊ. Τα θέματά του αναρίθμητα και διαχρονικά: ο έρωτας, η σεξουαλικότητα, η απιστία, η απώλεια, η εξαπάτηση κυριαρχούν στη βασική πλοκή για να αποτελέσουν τη βάση του προβληματισμού του συγγραφέα, σ’ ένα δεύτερο επίπεδο, πάνω στην τέχνη, την τεχνολογική εξέλιξη, τον πόλεμο, την πάλη των τάξεων, τις σχέσεις των δύο φύλων, ακόμα και την οικολογία και την εξάντληση των φυσικών πόρων, ή την άνοδο του φασισμού, στο πρόσωπο του χαρισματικού αρχηγού ενός εθνικιστικού κόμματος, του Έβεραρντ Γουέμπλι.

Το 1928, όταν εκδόθηκε, το μυθιστόρημα του Χάξλεϊ σόκαρε τους συγχρόνους του, και ακόμα και στις μέρες μας συνεχίζει να σοκάρει. Η Μάρτζορι εγκαταλείπει τον σύζυγό της για να συζήσει με τον νεαρό εραστή της, Γουόλτερ Μπίντλεϊκ, που την αφήνει έγκυο, ενώ συγχρόνως την απατά με τη Λούσι Τάνταμαουντ, μια γοητευτική, χειραφετημένη, «μοιραία» γυναίκα, που ενδιαφέρεται μόνο για τη διασκέδασή της και πολύ λιγότερο για τα αισθήματα των άλλων. Η Έλινορ σκέφτεται να εγκαταλείψει τον διανοούμενο άντρα της Φίλιπ για χάρη του αρρενωπού Έβεραρντ Γουέμπλι, ενώ ο πεθερός της, με το πρόσχημα μια επιστημονικής έρευνας, ταξιδεύει συχνά-πυκνά στο Λονδίνο για να συναντά τις νεαρές ερωμένες του.

Ads

Η ανάλυση των χαρακτήρων και των κινήτρων τους από τον συγγραφέα είναι ιδιοφυής. Όπως υποστηρίζει ο ίδιος ο Χάξλεϊ σ’ ένα δοκίμιό του το 1928, «η ανθρώπινη φύση δεν αλλάζει, ή σε κάθε περίπτωση, η (ανθρώπινη) ιστορία είναι πολύ σύντομη για να γίνουν ορατές οι αλλαγές. Ακόμα και τα πιο πρώιμα δείγματα της τέχνης και της λογοτεχνίας μάς είναι ακόμη κατανοητά. Το γεγονός ότι μπορούμε να καταλάβουμε την αξία τους και να αναγνωρίσουμε ορισμένα από αυτά ως αξεπέραστα αριστουργήματα είναι απόδειξη ότι όχι μόνο τα συναισθήματα και τα ένστικτα, αλλά και οι διανοητικές ικανότητες του ανθρώπου ήταν εκείνες τις μακρινές εποχές αυτό που είναι και σήμερα. Ό,τι ισχύει για τη ζωή ισχύει και για τις καλές τέχνες: συμβάσεις και παραδόσεις, προκαταλήψεις, ιδανικά και θρησκευτικές πεποιθήσεις, συστήματα ηθικής και κώδικες καλής συμπεριφοράς, που ποικίλλουν ανάλογα με τις γεωγραφικές και τις ιστορικές συνθήκες, διαπλάθουν σε διαφορετικές φόρμες το αναλλοίωτο υλικό των ενστίκτων, των παθών και των επιθυμιών. Σε κάθε δεδομένη στιγμή η ανθρώπινη συμπεριφορά είναι ένας συμβιβασμός (επιβεβλημένος εξωτερικά από τον νόμο και τα έθιμα και εσωτερικά από φιλοσοφικούς και θρησκευτικούς μύθους) ανάμεσα στο ωμό ένστικτο από τη μία και το ανέφικτο ιδεώδες από την άλλη.

Υπόθεση:

Η Μάρτζορι εγκαταλείπει τον σύζυγό της για να συζήσει με τον νεαρό εραστή της, Γουόλτερ, που την αφήνει έγκυο, ενώ συγχρόνως την απατά με την πάμπλουτη Λούσι Τάνταμαουντ, μια νέα, γοητευτική και χειραφετημένη γυναίκα, που ενδιαφέρεται μόνο για τη διασκέδασή της και πολύ λιγότερο για τα αισθήματα των άλλων. Η Έλινορ σκέφτεται να εγκαταλείψει τον διανοούμενο άντρα της Φίλιπ για χάρη του αρρενωπού ηγέτη του φασιστικού κόμματος, Έβεραρντ Γουέμπλι, ενώ ο πεθερός της, με το πρόσχημα μια επιστημονικής έρευνας, ταξιδεύει συχνά­πυκνά στο Λονδίνο για να συναντά τις νεαρές ερωμένες του.

Δανειζόμενος ένα μουσικό όρο για τον τίτλο του βιβλίου του, ο Χάξλεϊ υφαίνει με αριστουργηματικό τρόπο μια πολυεπίπεδη πλοκή βασισμένη στις αντιθέσεις μιας πληθώρας χαρακτήρων, που ανήκουν στην άρχουσα τάξη και στην ελίτ της διανόησης της εποχής του. Μέσα από τις επιμέρους ιστορίες, εμβαθύνει σε θέματα διαχρονικά όπως ο έρωτας, η σεξουαλικότητα, η απιστία, οι κοινωνικές διακρίσεις. Ο μόνιμος προβληματισμός του Χάξλεϊ για το διχασμό ανάμεσα στο πάθος και τη λογική βρίσκει την πληρέστερη έκφρασή του σ’ αυτό το μυθιστόρημα ιδεών, που ακόμα και σήμερα προκαλεί αίσθηση στον αναγνώστη με  την τόλμη των περιγραφών του.

Έγραψαν:

«Ένα από τα εκατό κορυφαία μυθιστορήματα όλων των εποχών».
Modern Library

Ως σατιρικό έργο, ευφυέστατο και συχνά γεμάτο σοφία, η Αντίστιξη είναι ένα τεράστιο ξεμπρόστιασμα μιας κοινωνίας, που συγχέει την ηδονή με την ευτυχία, τον αισθησιασμό με την ευαισθησία, τη διάθεση με την  άποψη, την άποψη με τη βεβαιότητα και τον εαυτό με τον θεό.
The Guardian

Ανάμεσα στους σοβαρούς πεζογράφους ο Χάξλεϊ είναι αναμφίβολα ο πιο πνευματώδης και ο πιο ασεβής. Το όνομά του είναι συνώνυμο με ένα ιδιαίτερο είδος κοινωνικής σάτιρας. Ουσιαστικά, απαθανατίζει μια ολόκληρη εποχή κι έναν τρόπο ζωής.
The Paris Review.

Ένα αδυσώπητο και καυστικό κατηγορητήριο για τον κόσμο της διανόησης.
Τhe Times

Το στυλ του Χάξλεϊ είναι ταυτόχρονα λιτό και πλούσιο, πνευματώδες και αισθησιακό, λόγιο και ρομαντικό. Ένα μυθιστόρημα εξαιρετικά αστείο με στοιχεία πλούσιας και απολαυστικής φάρσας.
The Observer

Aldous Leonard Huxley

Ο Aldous Leonard Huxley γεννήθηκε στις 26 Ιουλίου 1984 στη νότια Αγγλία. Συνέγραψε συνολικά σαράντα  επτά βιβλία, μυθιστορήματα, δοκίμια και ποιητικές συλλογές∙ επίσης δεκάδες άρθρα, κριτικές, θεατρικά έργα και σενάρια για τον κινηματογράφο. Έζησε μεγάλο μέρος της ζωής του στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου και πέθανε (Λος Άντζελες 22 Νοεμβρίου 1963, τη μέρα της δολοφονίας του Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι).

Ανθρωπιστής και ειρηνιστής, με έντονες ανησυχίες για την τεχνολογική εξέλιξη και την επίδραση των μμε στην υποδούλωση του ανθρώπου, θεωρείται σήμερα από τους πιο σημαντικούς διανοούμενους του εικοστού αιώνα.