Το tvxs.gr προτείνει 12  βιβλία του 16 που θα μας ακολουθούν στο νέο έτος.

Η σκούπα και το σύστημα David Foster Wallace (Εκδόσεις Κριτική)

Ο Wallace, στο πρώτο του μυθιστόρημα, δείχνει το δυναμικό ταλέντο και την πολύπτυχη ευρυμάθειά του. Ένας συναρπαστικός συνδυασμός υψηλής φιλοσοφίας και ποπ κουλτούρας. Μια τρελή ιστορία βιομηχανικής κατασκοπείας και παθιασμένων ερωτικών σχέσεων. Το ντεμπούτο μιας λαμπρής λογοτεχνικής σταδιοδρομίας.

Μετάφραση: Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης

Η μυστηριώδης εξαφάνιση της προγιαγιάς της από το γηροκομείο του Σέικερ Χάιτς φέρνει τη Λινόρ Μπίντσμαν σε πλήρη συναισθηματική σύγχυση. Αυτό είναι ένα μονάχα από τα προβλήματα της άτυχης τηλεφωνήτριας: ο δεσμός της με το αφεντικό της, Ρικ Βίγκορους, γίνεται ολοένα και πιο περίπλοκος, ο παπαγάλος της, Βλαντ ο Παλουκωτής, εμφανίζεται στο Χριστιανικό Ραδιοτηλεοπτικό Δίκτυο, ενώ πολλές άλλες μικρές καταστροφές σαμποτάρουν την προσπάθεια της Λινόρ για αγάπη και αυτοπραγμάτωση.

1000 ερωτικές στιγμές στο έργο του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα (Εκδόσεις Πατάκη)

Μια πρωτότυπη ανθολογία µε άξονα τον έρωτα στο έργο του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα, µια µικρή ξενάγηση σ’ ένα τεράστιο έργο που εν πολλοίς παραµένει άγνωστο στο ελληνικό κοινό. Χίλιες ερωτικές στιγµές µοιρασµένες σε τριάντα ενότητες µε µότο µικρά ισοδύναµα από την ελληνική γραµµατεία, όπου κάθε ενότητα µπορεί είτε να διαβαστεί σαν µια ποιητική σουίτα ή σαν ένας αντιστικτικός διάλογος είτε να παρασταθεί σαν θεατρικός µονόλογος ή σαν δρώµενο διονυσιακού χορού. Αβυσσαλέο το ερωτικό πάθος στο έργο του Ισπανού ποιητή, µε την υπερθυµία στο χείλος και τον σπαραγµό στο βάθος της αβύσσου ταυτόχρονα, από τα τέσσερα στοιχεία της φύσης –φωτιά, αέρα, νερό, γη– παράγει το κράµα του φεγγαριού και την άλλη του όψη, το µαχαίρι. Κυρίαρχος ο αισθησιασµός, και καθαρός από οποιαδήποτε χυδαιότητα ή ποταπή λαγνεία, περιφρουρεί το δικαίωµα της σάρκας να ποθεί και να ποθείται, παράλληλα µε το δικαίωµα της ψυχής να αγαπά και να αγαπιέται, αλλά και να παρηγορεί τον ανέφικτο έρωτα. Χίλιες ποιητικές στιγµές που θα κάνουν πολλές φορές τον αναγνώστη να σκεφτεί για τον Φεδερίκο µας: «Τι αηδονάκι ήταν αυτό στα ξόβεργα του κόσµου;».

Τα ποιήματα: Φρίντα Λιάππα (Εκδόσεις Πάμισος)

«Δε θέλω να μ’ ερωτευτείς, να με γλιτώσεις απ’ τον εαυτό μου ζητάω».

Aυτό τον εαυτό της Λιάππα προσπαθεί να περιγράψει και να αναλύσει στο βιβλίο «Φρίντα Λιάππα: Τα ποιήματα – Αφιέρωμα στο έργο της», που κυκλοφορεί τον Σεπτέμβριο όπως διευκρινίζουν στον πρόλογο τα μέλη του  του Συλλόγου «Πάμισος» των συμπατριωτών της Φρίντας. Η Μεσσήνη εξάλλου έχει αποτυπωθεί στο έργο της έντονα, όπως αποτυπώνονται οι πρώτοι έρωτες και άλλοτε αιφνίδια όπως ξεπηδούν στο έργο των σημαντικών δημιουργών τα βιώματα από τις μνήμες του πατρικού σπιτιού. Οι ήχοι του τόπου της όπως γράφει ο Κυριάκος Αγγελάκος «αποτέλεσαν την ηχητική μπάντα των ταινιών και της ζωής της».

Διαβάζοντας το σύνολο των ποιημάτων της κανείς δεν μπορεί παρά να συμφωνήσει με τον Χρήστο Αγγελάκο που σημειώνει μεταξύ άλλων πως: «Το απαρηγόρητο παιδί και η ερωτευμένη γυναίκα είναι τα δύο πρόσωπα με τα οποία η Φρίντα θα περιπλανηθεί στους τόπους της γραφής. Θα αγαπήσει τους επιλόγους, τα αποσπάσματα, τα σπαράγματα και τ’αποφθέγματα».

Γκάσπαρ Ρουίζ: Τζ.Κόνραντ (Εκδόσεις Ερατώ)

Μετάφραση: Σπάρτη Γεροδήμου

Ο Γκασπάρ Ρουίζ, ένας ήρωας βγαλμένος μέσα από την λατινοαμερικανική παράδοση, αντιφατικός πολιτικά και κοινωνικά, όπως ανέκαθεν ήταν και παραμένει ολόκληρη η Λατινική Αμερική είναι ο πρωταγωνιστής της ιστορίας μας και αυτό το πρόσωπο που κερδίζει από κάθε άποψη τον αναγνώστη. Στις αρχές του 19ου αιώνα με ηγέτες τον Σιμόν Μπολιβάρ και τον Χοσέ Μαρτί η Λατινική Αμερική εξεγείρεται ενάντια στην αποικιοκρατική Ισπανία και σταδιακά απελευθερώνεται από τον ισπανικό ζυγό και σχηματίζονται τα κράτη της Κεντρικής και Νοτίου Αμερικής έτσι όπως τα γνωρίζουμε σήμερα. Ο ήρωάς μας, χωρίς να καταλάβει το γιατί, παίρνει μέρος στη σύγκρουση αυτή με όπλα την πρωτόγνωρη δύναμή του και το απίστευτο πάθος του, πότε με το μέρος των Δημοκρατικών και πότε ενάντια σε αυτούς, σε έναν πόλεμο μέχρις εσχάτων και με μόνο οδηγό την απόλυτη «δικαίωση» του.

Η βαρύτητα στο ή: Κώστας Γουρνάς (Εκδόσεις των συναδέλφων)

Η βαρύτητα στο ή είναι ένα σπονδυλωτό μυθιστόρημα, σε τρεις χρόνους. Ο συγγραφέας κινείται με την άνεση του χρονοταξιδιώτη από την Αθήνα του 2010 (λίγο μετά την τραγωδία της ΜΑΡΦΙΝ), στο Βερολίνο του 2034 και στο Βόλγκογκραντ του 2110.

Τρεις πολιτικές ιστορίες, τρεις ερωτικές ιστορίες, φαινομενικά αυτοτελείς, που όσο κυλά η ιστορία αλληλοτροφοδοτούνται. Ο Γενάρης και η Ρόζα, η Μελίνα και ο Οδυσσέας, ο Τσάρλυ, ο Ματίας, η Ίντυ, ο Σων και ο Τσάο Εξ, όλοι τους αναρχικοί ή συμπαθούντες τέμνουν τις ζωές τους σε μια ιστορία που έχει πολλές αναφορές στην έννοια του χρόνου.

Από τη θεωρία των χορδών μέχρι τον θρυλικό παντογνώστη προπονητή ποδοσφαίρου, το βιβλίο κρατάει τον αναγνώστη σε αγωνία με το σπονδυλωτό μοτίβο του και την αλληλουχία καταστάσεων και γεγονότων, που δεν θα μπορούσαν να απέχουν πολύ από τη μέλλουσα πραγματικότητα. Μια πολιτική και κοινωνική ακτινογραφία της κρίσης και όσων αυτή φέρει τον αιώνα που διανύουμε.

Η τέχνη απέναντι στον ναζισμό: Το μουσικό κίνημα στο στρατόπεδο της Τερεζίν 1941-1945: Θωμάς Σλιώμης (Εκδόσεις Πατάκη)

H αποκάλυψη και η αφήγηση των παράνοµων ή ηµι-παράνοµων µουσικών-καλλιτεχνικών κινήσεων µέσα στο ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης της Τερεζίν (Τερέζιενσταντ) στην Τσεχία και η εξέλιξή τους σε ένα πελώριο κίνηµα δηµιουργίας αποτελεί το κεντρικό θέµα του βιβλίου. Αντίθετα, το πρώτο µέρος του βιβλίου επιχειρεί να ανιχνεύσει τις ρίζες και την εξέλιξη των πολιτισµικών θέσεων και των πολιτικών του φασισµού και του ναζισµού, των ιστορικών προκειµένων τους στη δυτική σκέψη που, για αιώνες πριν, διαχέονταν στις χώρες της Ευρώπης και στην Αµερική. Ευγονισµός, φυλετικές διακρίσεις, καταναγκαστική εργασία, διώξεις, εγκλεισµός: ιδέες και εφαρµογές oι οποίες αποτέλεσαν την πρώτη ύλη για την ηµι-τελική και την τελική «λύση», που ήταν η συγκρότηση χιλιάδων στρατοπέδων συγκέντρωσης, µεταξύ αυτών και της Τερεζίν. Οι µορφές αυτο-οργάνωσης στην Τερεζίν και η θέληση των µουσικών και των καλλιτεχνών για δηµιουργία, ενώ ζούσαν στις απάνθρωπες συνθήκες του στρατοπέδου, αποτελούν ιστορικό παράδειγµα έσχατης αντίστασης απέναντι στον τρόµο και στη βαρβαρότητα. Όπως και τα έργα που γράφτηκαν µέσα στο στρατόπεδο, αποτελούν ιστορική κληρονοµιά και παράδειγµα για όλους τους πολίτες της Ευρώπης, σε οποιονδήποτε χρόνο, παρόντα ή µέλλοντα.

Ανατολικά της Δύσης: Μιροσλαβ Πένκοφ (Εκδόσεις Αντίποδες)

Μετάφραση: Άκης Παπαντώνης

Όταν ο παππούς έμαθε πως έφευγα για σπουδές στην Αμερική μου έγραψε ένα αποχαιρετιστήριο σημείωμα. “Σάπιο καπιταλιστικό γουρούνι”, έλεγε το σημείωμα, “να ‘χεις καλή πτήση. Με αγάπη, ο παππούς σου”. Ήταν γραμμένο σε ένα τσαλακωμένο κόκκινο ψηφοδέλτιο από τις εκλογές του 1991, το οποίο ήταν η κορωνίδα της συλλογής κομμουνιστικών ψηφοδελτίων του παππού και έφερε τις υπογραφές όλων από το χωριό Λένινγκραντ. Συγκινήθηκα που αξιώθηκα τέτοια τιμή, οπότε κάθισα κάτω, έβγαλα ένα χαρτονόμισμα του ενός δολαρίου και έγραψα στον παππού την ακόλουθη απάντηση: “Κομμουνιστικό κορόιδο, ευχαριστώ για το γράμμα. Φεύγω αύριο και μόλις φτάσω εκεί θα προσπαθήσω να παντρευτώ μια Αμερικάνα το συντομότερο δυνατόν. Θα φροντίσω να κάνω πολλά Αμερικανάκια. Με αγάπη, ο εγγονός σου”. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου),

Το blues της ανεργίας, Παναγιώτης Βλάχος (Εκδόσεις Κέδρος)

Μνημόνια, πολιτικές ανακατατάξεις, κοινωνικές αναταραχές, συγκρούσεις και αδιέξοδα. Ζωές σε δοκιμασία. Από ένα παλιό διαμέρισμα στα Εξάρχεια ο Πέτρος και η Αλεξάνδρα αναμετρώνται με τους γεμάτους υγρασία τοίχους και τους άδειους τραπεζικούς λογαριασμούς. Με έναν κόσμο που φλέγεται σιωπηλά στα σπίτια και στα γραφεία ή, με αμείωτη ένταση, στους δρόμους.

Ρωγμές παντού. Στις φιλίες, στους έρωτες, στις βεβαιότητες. Κοντά στο σημείο μηδέν, η μνήμη αντιστέκεται: το αλμυρό φως του Αρχιπελάγους, ο καυτός ήλιος, ο παχύς ίσκιος της κληματαριάς. Το φιλί στο στόμα από έναν παιχνιδιάρη γάτο. Μια παιδική φανέλα της Ίντερ. Μια φωτογραφία-ενθύμιο πολιτικών κρατουμένων από τις φυλακές της Αίγινας. Τα απρόβλεπτα ακόρντα ενός ερωτευμένου μια παραμονή Πρωτοχρονιάς. Ο χαμένος χρόνος ξαναδιεκδικείται. Όσο μικρές ή μεγάλες κι αν είναι οι απώλειες, η ζωή σε καλεί να επιστρέψεις. Χωρίς χρέη…

Ένα μυθιστόρημα καθρέφτης για την εποχή της κρίσης και της ανθρωποφαγίας. Ένα χρονογράφημα για τα χρόνια που άλλαξαν τη ζωή όλων μας.

Δεν γίνονται αυτά εδώ: Σίνκλερ Λιούις (Εκδόσεις Καστανιώτης)

Μετάφραση: Νίκος Α. Μάντης

Το μυθιστόρημα Δεν γίνονται αυτά εδώ του Σίνκλερ Λιούις είναι μια λογοτεχνική προειδοποίηση για την εύθραυστη φύση της δημοκρατίας. Ο Αμερικανός συγγραφέας, ο πρώτος που τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ, περιγράφει πώς ο ολοκληρωτισμός θα μπορούσε να κυριαρχήσει στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η ματιά του είναι διαπεραστική και διορατική, ικανή να προκαλέσει την αγωνία και στον σημερινό αναγνώστη. Οι βασικοί πρωταγωνιστές είναι ένας μαχητικός δημοσιογράφος, ο Ντορέμους Τζέσαπ, και ο γερουσιαστής Μπαζ Γουίντριπ, ένας δημαγωγός που καταφέρνει να εγκαθιδρύσει στη γη της ελευθερίας ένα φασιστικό καθεστώς, ένα σύστημα εξουσίας που βασίζεται στη βία και την τρομοκρατία. Το βιβλίο είναι μια έξοχη πολιτική σάτιρα που μετεξελίσσεται σε μια εκτεταμένη δυστοπία: ένας εκλεγμένος πρόεδρος μετατρέπεται σε δικτάτορα για να σώσει το έθνος από την απάτη της κοινωνικής πρόνοιας, την εγκληματικότητα, το σεξ και τον φιλελεύθερο Τύπο. Το μυθιστόρημα γράφτηκε στη διάρκεια του Μεσοπολέμου, την περίοδο που οι ΗΠΑ βυθίζονταν στην οικονομική ανασφάλεια και στην Ευρώπη αναδυόταν το ναζιστικό σκότος. Έχοντας χαρακτηριστεί «ένα μήνυμα προς τους σκεπτόμενους Αμερικανούς», όταν εκδόθηκε το 1935, το Δεν γίνονται αυτά εδώ παραμένει ένα έργο ανατριχιαστικά επίκαιρο.

Το 1930 η Σουηδική Ακαδημία απένειμε το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας στον Σίνκλερ Λιούις «για τη σφριγηλή και γλαφυρή τέχνη των περιγραφών του και την ικανότητά του να δημιουργεί, με σύνεση και έξυπνο χιούμορ, νέους τύπους χαρακτήρων».

Της μοναξιάς διπρόσωποι μονόλογοι

Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ (Εκδόσεις Καστανιώτη)

«Ήταν μια μέρα παράξενη. Μια μοναξιά με είχε τυλίξει σαν σύννεφο βαρύ. Στράφηκα στην ποίηση, όπως πάντα όταν δυσκολεύομαι στη ζωή. Αλλά κι εκείνη απουσίαζε. Αυτό το καταλαβαίνω, σκέφτηκα, αφού η νιότη είναι η κύρια πηγή της ποίησης κι ακολουθεί η έμπνευση που γεννιέται από το σμίξιμο πόνου και νιότης. Και τότε μου ήρθε η ιδέα ν’ αποκτήσω έναν καινούργιο συνομιλητή: τον εαυτό μου. Ήταν ξαφνικά πολλά που ήθελα να τον ρωτήσω, πάντα το ’θελα, αλλά όλο κάτι άλλο συνέβαινε, πιο σημαντικό, και τον ξεχνούσα. Τώρα τον βάζω απέναντι στις δύσκολες πληγές της ζωής μου και του λέω να ξαναπαίξει το έργο, που δεν του είχα δώσει ποτέ σημασία, να δω πώς αντιμετωπίζει τον πόνο, τον καθρέφτη με την ανίερη επικαιρότητά του, το άδειο –άδειο ακόμη κι από επιθυμίες–, το χρόνο κ.ά. Έτσι, εγώ κι εγώ συνομιλούμε, καταλαβαίνει ο ένας τον άλλο, κι αν όχι… θα τα ξαναπούμε».

Ανατολικά της Εδέμ: John Steinbeck (Εκδόσεις Παπαδόπουλος)

Απ’ όλα τα έργα του Στάινμπεκ το Ανατολικά της Εδέμ είναι το πιο επικό και το πιο φιλόδοξο. Αφηγείται την ιστορία δύο οικογενειών, των Τρασκ και των Χάμιλτον, στην κοιλάδα Σαλίνας της Καλιφόρνια, αντλώντας έμπνευση και δύναμη από τη βιβλική ιστορία του Κάιν και του ʼβελ. Πατώντας με το ένα πόδι στο ρεαλισμό και με το άλλο σε μια μυθική, αρχετυπική σύλληψη του κόσμου ως κονίστρας όπου το καλό αντιμάχεται το κακό, ο Στάινμπεκ πλάθει εδώ μερικούς από τους πλέον αλησμόνητους χαρακτήρες του, όπως αυτόν της Κάθι –που ενσαρκώνει την απόλυτη κακία και την υπερβαίνει, φτάνοντας ως την ψυχρή απανθρωπιά μιας μηχανής–, και στους αντίποδες αυτόν του σοφού Κινέζου υπηρέτη, του Λι.

Το 1955 ο Ηλίας Καζάν βασίστηκε στο δεύτερο μισό του βιβλίου για να σκηνοθετήσει την εξίσου θρυλική ομότιτλη ταινία, με πρωταγωνιστές τον Τζέιμς Ντιν στο ρόλο του Κέιλεμπ Τρασκ –ενός Κάιν που στο τέλος αποτινάσσει το βάρος της ενοχής του– και την Τζούλι Χάρις στο ρόλο της ‘Aμπρα Μπέικον, της θαρραλέας και ώριμης κοπέλας που ταλαντεύεται ανάμεσα στους δύο αδελφούς Τρασκ.

Κλασικό πλέον, το Ανατολικά της Εδέμ δεν έπαψε ποτέ να διαβάζεται από το 1952 που πρωτοεκδόθηκε μέχρι σήμερα.

Λευκόσελευκό: Ατένα Φαρροσχάντ (Εκδόσεις Αντίποδες)

Μετανάστρια, φεμινίστρια και ακτιβίστρια, η Φαρροχζάντ είναι μια από τις πιο παρεμβατικές νέες φωνές της σουηδικής λογοτεχνίας. Στη βραβευμένη ποιητική της συλλογή Vitsvit, που έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες (αγγλικά, ισπανικά, νορβηγικά, ρουμάνικα κ.λπ.), παίχτηκε με μεγάλη επιτυχία στο θέατρο και προκάλεσε έντονη δημόσια συζήτηση, σκηνοθετεί έναν διάλογο έξι φωνών της ίδιας οικογένειας που συζητούν για την επανάσταση, τον πόλεμο, τη μετανάστευση και τον ρατσισμό, αναδεικνύοντας τον τρόπο με τον οποίο οι εμπειρίες αυτές μετασχηματίζουν τις εσωτερικές τους σχέσεις. Η ελληνική έκδοση ακολουθεί την ιδιάζουσα τυπογραφία του πρωτοτύπου.