«Tzatziki, Moussaka, Greek Salad, Tavli, Metaxa» αναφωνούν συνήθως οι ξένοι στην πρώτη γνωριμία τους με Έλληνες, απόδειξη πως το… εθνικό μας σπορ, το τάβλι, είναι συνυφασμένο με την Ελλάδα. Κι όμως τις νέες γενιές Ελλήνων φαίνεται να κερδίζει ένα άλλο πνευματικό και τεχνικό άθλημα: τα 64 ασπρόμαυρα τετράγωνα, το σκάκι! 

Μια βόλτα στο Λουτράκι και στο κλειστό  γυμναστήριο «Γιώργος Γαλανόπουλος», όπου διεξήχθη η τελική φάση του Πανελλήνιου Σχολικού Πρωταθλήματος (8-10/4), υπό την αιγίδα της Ελληνικής Σκακιστικής Ομοσπονδίας (ΕΛΟ) θα έπειθε και τον πιο δύσπιστο: 840 παιδιά… στην προκριματική φάση συμμετείχαν 30 χιλιάδες- αγωνίστηκαν, διεκδίκησαν και κάποια κατέκτησαν τα έπαθλα σε 11 ηλικιακές κατηγορίες (νηπιαγωγείο έως και τρίτη Λυκείου).

Τα τελευταία 3-4 χρόνια υπάρχει ιδιαίτερη ανάπτυξη στις μικρές ηλικίες, ενώ ο αριθμός των ακαδημιών εκμάθησης σκακιού και των μαθητών που το επιλέγουν αυξάνει με ταχύτατο ρυθμό, τέτοιο που τον επόμενο χρόνο εξετάζεται να φιλοξενηθεί σε στάδιο (αντί κλειστού) η τελική φάση. Η Ομοσπονδία, το υπουργείο Παιδείας, το υφυπουργείο Αθλητισμού και η ΓΓΑ έχουν ξεκινήσει συντονισμένες προσπάθειες για τη συστηματική ένταξή του στα σχολικά προγράμματα.

Το Αθηναϊκό-Μακεδονικο Πρακτορείο Ειδήσεων και το Πρακτορείο Sport ταξίδεψαν στο Λουτράκι και μίλησαν με τους ανθρώπους που κινούν… τα πιόνια του ασπρόμαυρου ταμπλό στην Ελλάδα… σχετικά με όσα θα θέλατε να γνωρίζετε για το άθλημα που… απειλεί το εθνικό μας σπορ. 

Ο γενικός γραμματέας Αθλητισμού, Ιούλιος Συναδινός, βρέθηκε κοντά στους 2.000 γονείς/συνοδούς και τα 840 παιδιά/σκακιστές στο Λουτράκι και στο σύντομο λόγο του πριν την απονομή συνόψισε τα οφέλη του πνευματικού αυτού αθλήματος: «Το σκάκι είναι ένα άθλημα απολύτως συνυφασμένο με χρήσιμες παιδαγωγικές  λειτουργίες, που συμβάλλουν στην αρμονική και πολύπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας των νέων.

Σε μια εποχή που χαρακτηρίζεται από αποξένωση και υπερβολική ταύτιση με τη χρήση των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης και την έλλειψη ουσιαστικής επικοινωνίας, το σκάκι αναπτύσσει την πνευματικότητα, την αυτοσυγκέντρωση, τη σκέψη και φυσικά τον σεβασμό στον συναθλητή.

Είναι καιρός με την συνεργασία της ΓΓΑ, της Σκακιστικής Ομοσπονδίας και του Υπουργείου Παιδείας να μπει το σκάκι πιο ουσιαστικά, πιο συστηματικά και πιο οργανωμένα στη ζωή του σχολείου.

Στηρίζουμε τις πρωτοβουλίες των συλλόγων γονέων και άλλων φορέων που έχουν το σκάκι μεταξύ των δραστηριοτήτων τους. Εκ μέρους της ΓΓΑ θα επιδιωχθεί ο συντονισμός όλων των εμπλεκόμενων φορέων με το σκάκι, το οποίο άμεσα θα ενταχθεί στο ελληνικό πρόγραμμα Ευρωπαϊκής Εβδομάδας Αθλητισμού «Be Active», το οποίο διεξάγεται κάθε χρόνο με πολύ μεγάλη επιτυχία και παράλληλα θα παροτρύνουμε κάθε εποπτευόμενο από την ΓΓΑ φορέα να εντάξει το σκάκι στα προγράμματά του και να βοηθήσει με τις αθλητικές του υποδομές».

Με δεδομένη τη στήριξη από πλευράς Πολιτείας στο σκάκι, η ΕΛΟ αναζητά τον Έλληνα Γκάρι Κασπάροφ μέσα από το σχολικό πρωτάθλημα; Ο γενικός γραμματέας της, Χρήστος Γκορίτσας, εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ: «Η Σταυρούλα Τσολακίδου, παιδί θαύμα του ελληνικού σκακιού, βγήκε μέσα από αυτές τις διαδικασίες (σ.σ. σχολικό πρωτάθλημα) και έχει κατακτήσει 3 παγκόσμια πρωταθλήματα νεανίδων (κάτω των 14, 16 και 18 ετών). Μιλάμε δηλαδή για μία παίκτρια παγκόσμιας κλάσης που διαφημίζει την Ελλάδα και το σκάκι σε όλο τον κόσμο. Δεν μας ενδιαφέρει, όμως να βγάλουμε σώνει και καλά πρωταθλητές. Μας ενδιαφέρει να έχουμε μία ευρύτατη βάση της σκακιστικής πυραμίδας με παιδιά που αγαπούν το σκάκι και για τα οποία το σκάκι είναι ένα εφόδιο ζωής.

Αν με ρωτήσετε γιατί θέλω το παιδί μου να παίζει σκάκι θα σας πω γιατί μαθαίνει πρώτα απ` όλα ότι το ίδιο είναι υπεύθυνο για το καλό και το κακό αποτέλεσμα. Ούτε διαιτητές που φαλτσοσφυρίζουν υπάρχουν, ούτε ατυχία (δεν είμαστε τυχερό παιχνίδι, είμαστε πνευματικό άθλημα), ούτε ντόπινγκ υπάρχει, ούτε διαδικασίες αδιαφανείς μέσα από τις οποίες ο μπαμπάς ή η μαμά θα μπορούσαν να «καθαρίσουν», ενώ το παιδάκι δεν αξίζει να κάνει κάτι καλύτερο. Μαθαίνει πειθαρχία και τη σημασία της προσπάθειας, αλλά υπάρχουν και άλλα εφόδια που έχουν να κάνουν με τη μαθητική πορεία του παιδιού: Μαθαίνουμε να συγκεντρωνόμαστε, να βάζουμε σαφείς στόχους και με μια αλληλουχία ενεργειών να χρησιμοποιήσουμε τα μέσα μας για να τους επιτύχουμε. Ταυτόχρονα καλλιεργούμε τη μνήμη μας και στο τέλος κάνουμε πάρα πολλούς καλούς και ομόλογους με εμάς φίλους μέσα από το σκάκι: Τα περισσότερα παιδιά που έχουν εμπλοκή με το σκάκι είναι παιδιά τα οποία μοιάζουν μεταξύ τους: Έχουν κοινά ενδιαφέροντα, κοινές ασχολίες και έξω από το σκάκι».

Χρειάζεται πράγματι ιδιαίτερη ευφυΐα για να διαπρέψει κάποιος στο σκάκι; «Αυτός είναι ένας αστικός μύθος! Είναι βέβαιο ότι οι κορυφαίοι σκακιστές στον κόσμο είναι άνθρωποι πανέξυπνοι… σε αυτό το πράγμα. Δεν μπορεί κάποιος ο οποίος έχει προβλήματα αντίληψης να διαπρέψει στο σκάκι,» επισημαίνει ο γγ της ΕΛΟ, Χρήστος Γκορίτσας, και προσθέτει: «Όμως, θεωρώ ότι το σκάκι μπορεί να πλάσει το ίδιο το μυαλό ενός νέου ανθρώπου, δηλαδή μπορεί την όποια αντιληπτική ικανότητα έχει, να την παραλάβει από ένα σημείο Α και να την ανεβάσει και 3 και 4 επίπεδα. Το σκάκι είναι για όλους, δεν είναι ελιτίστικο παιχνίδι, ούτε από πλευράς ανθρώπων που ασχολούνται με αυτό, ούτε από την πλευρά ότι κάποιος για να μπει και να αγωνίζεται στο σκάκι θα πρέπει να διαθέτει πολλά χρήματα».

Με το σκάκι μπορούν να ασχολούνται ενεργά τα παιδιά από το νηπιαγωγείο, ενώ αρκούν δύο διδακτικές ώρες την εβδομάδα και ενασχόληση στο σπίτι, παίζοντας δηλαδή σκάκι. Το σκάκι είναι ένα άθλημα που αντιστοιχεί απόλυτα στην ισότητα των δύο φύλων, αφού γυναίκες μπορούν να διεκδικήσουν τον τίτλο από άνδρα. Μέχρι στιγμής, όμως ο αριθμός των γυναικών που ασχολούνται με το σκάκι σε σχέση με τον αριθμό των ανδρών είναι 1 προς 6. Η ΕΛΟ καθιστά υποχρεωτική την παρουσία ενός κοριτσιού στην ομαδική κατηγορία (τετραμελής) σε μία προσπάθεια να αυξηθεί η γυναικεία εκπροσώπηση.

Μπορεί να συνδυαστεί το σκάκι με ένα άθλημα που εξασκεί το σώμα; Ο πρόεδρος του σκακιστικού συλλόγου Αργοναύτης Κορινθίας, Γιάννης Παπακυριάκος, τονίζει: «Πάρα πολλά παιδιά του Αργοναύτη, ανήκουν σε ομάδες άλλων αθλημάτων. Θα σας πω πως μια μεταγραφή που κάναμε φέτος στην ομάδα του Αργοναύτη ήταν ο πρωταθλητής Ελλάδας στο kick boxing στα 69 κιλά,  Σπύρος Νικολάου».

Τι έχει αλλάξει στο ελληνικό σκάκι εν συγκρίσει με τα παρελθόντα έτη; Ο γγ της ΕΛΟ, Χρήστος Γκορίτσας, απαντά: «Πλέον υπάρχουν πολλοί εκπαιδευμένοι, πιστοποιημένοι προπονητές, πολλά σκακιστικά σωματεία με ποιότητα και υποδομές. Ο πρόεδρός της ΕΛΟ, Γιώργος Μακρόπουλος, είναι αναπληρωτής προέδρου της παγκόσμιας Ομοσπονδίας. Τι σημαίνει αυτό; Ότι οι Έλληνες μέσα από την εμπλοκή μας  με τη διεθνή ομοσπονδία και εκπαιδευτήκαμε καλύτερα ως προπονητές, διαιτητές, διοργανωτές και ήρθαν παγκόσμιες διοργανώσεις στην Ελλάδα, οπότε τα δικά μας παιδιά είχαν την ευκαιρία με μικρή δαπάνη να συμμετέχουν σε υψηλού επιπέδου αγώνες».

Ο έφορος Σχολικού Πρωταθλήματος, Χρήστος Πιλάλης, επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ σχετικά με τις μελλοντικές προσδοκίες: «Ο στόχος είναι τα σχολικά πρωταθλήματα να γίνουν ακόμη μαζικότερα, αλλά θα έλεγα ότι τα τελευταία χρόνια παρά την κρίση (ίσως επειδή το σκάκι είναι μικρού κόστους, ίσως επειδή ο κόσμος ψάχνει κάποιες κλασικές αξίες μετά την εποχή του καταναλωτισμού) οι γονείς φέρνουν τα παιδιά τους στο σκάκι. Τα τελευταία 3-4 χρόνια υπάρχει ανάπτυξη στις μικρές ηλικίες. Στόχος είναι να το μεγαλώσουμε όσο γίνεται και να το βάλουμε μέσα στις δραστηριότητες του υπουργείου Παιδείας».

Για την ανταπόκριση των παιδιών της Κορινθίας, ο πρόεδρος του Αργοναύτη, Γιάννης Παπακυριάκος, τονίζει: «Τα τελευταία πέντε χρόνια, από τότε που ιδρύθηκε ο Αργοναύτης, έχει φέρει την Άνοιξη στην Κορινθία στο σκάκι, με αποτέλεσμα μια Ακαδημία που ξεκίνησε δειλά δειλά με 30 παιδιά τώρα να έχει 120 παιδιά. Ο Αργοναύτης μαθαίνει σκάκι σε άλλα 150 παιδιά στα σχολεία της Κορινθίας, έχει δηλαδή μια πολύ δυνατή συμμετοχή σε αυτό που λέμε εκμάθηση σκακιού».

Η 19χρονη φοιτήτρια Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Μαρία Χαραλαμπίδου, έπαιζε σκάκι από παιδί και στο Λουτράκι είχε την πρώτη εμπειρία της ως διαιτητής. Εξηγεί όσον αφορά στις ικανότητες που χρειάζεται ένας διαιτητής στο σκάκι: «Να ξέρει καλά τις κινήσεις και τους κανονισμούς, να ξέρει πώς να συμπεριφέρεται στα παιδιά, ειδικά όταν έχεις μικρότερες τάξεις, να είναι συγκεντρωμένος, να επεμβαίνει όποτε χρειάζεται και γενικώς να ξέρει πώς να χειρίζεται κάθε κατάσταση που θα προκύψει».

Κι ενώ το τάβλι είναι μέχρι σήμερα το πιο αγαπημένο τεχνικό παιχνίδι των Ελλήνων, άραγε το σαφώς λιγότερο θορυβώδες σκάκι (απαιτείται… απόλυτη ησυχία στην κερκίδα για να σκεφτεί ο σκακιστής), δημιουργεί τη νέα γενιά σκεπτόμενων πολιτών που δεν αφήνουν τίποτα στην τύχη (ζάρια) στην Ελλάδα που πρέπει και θέλει να αλλάξει προς το καλύτερο; 

Πηγή: Πρακτορείο Sport