Η πολιτική έχει επηρεάσει την ταυτότητα πολλών ισπανικών ποδοσφαιρικών συλλόγων, από τη Μπαρτσελόνα μέχρι την Ρεάλ και την Αθλέτικ Μπιλμπάο.

Το γήπεδο της Barcelona, ​​το γνωστό Καμπ Νόου (Camp Nou), είναι ένα από τα ιστορικότερα γήπεδα ποδοσφαίρου της Ευρώπης και έδρα της ποδοσφαιρικής ομάδας της Μπαρτσελόνα. Συνήθως, όταν η Μπαρτσελόνα φτάσει εντός έδρας στο τρία-μηδέν, το Καμπ Νόου με δεκάδες χιλιάδες οπαδούς σηκώνεται στο πόδι, επευφημώντας την αγαπημένη του καταλανική ομάδα.

Τη νύχτα της 1ης Οκτωβρίου 2017, ωστόσο, δεν υπήρχε ούτε ένας υποστηρικτής στο περίφημο στάδιο με χωρητικότητα 99,354 ατόμων για να γιορτάσει ένα τρίτο γκολ της Μπάρτσα ενάντια στη Λας Πάλμας.

Γιατί; Επειδή δεν υπήρχε ούτε ένας οπαδός της εντός του γηπέδου… 

Νωρίτερα την ίδια μέρα, η περιφερειακή κυβέρνηση της Καταλονίας προέβη σε δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Καταλονίας από την Ισπανία, κατά τη διάρκεια του οποίου σημειώθηκαν πολλές βίαιες συγκρούσεις μεταξύ αστυνομίας και ψηφοφόρων.

Μετά από ένα αλαλούμ με τους υπεύθυνους της Μπαρτσελόνα και της Ισπανικής Λίγκας να αλληλοκατηγορούνται για τη ματαίωση του αγώνα με τη Λας Πάλμας και τους οργανωμένους της Μπάρτσα να απειλούν με έφοδο στον αγωνιστικό χώρο κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού, η διεξαγωγή του ματς κεκλεισμένων των θυρών ήταν η μοναδική λύση.

O Ζεράρ Πικέ ήταν από τους παίκτες της Μπαρτσελόνα που επέμεναν να μη διεξαχθεί ο αγώνας με της Λας Πάλμας, έστω και με κλειστές πόρτες, ανήμερα του δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της Καταλονίας.

Ο Καταλανός αμυντικός χαρακτήρισε ως τη χειρότερη εμπειρία στην καριέρα του να πρέπει να αγωνιστεί μετά τον τραυματισμό περισσότερων των 300 Καταλανών από τις αστυνομικές δυνάμεις της Ισπανίας και δήλωσε έτοιμος να αποσυρθεί από την εθνική Ισπανίας πριν το Παγκόσμιο Κύπελλο, αν αυτό θέλει η Ομοσπονδία.

«Ήταν τόσο παράξενο που η Μπαρτσελόνα έπαιζε ενώ μόλις λίγα μίλια μακριά από το γήπεδο δέχτηκαν βία οι άνθρωποί της», δήλωσε στο Al Jazeera ο Victor Bolea, οπαδός της Βαρκελώνης από τη γέννησή του, το 1994.

«Η κατάσταση ήταν τρομερή την 1η Οκτωβρίου … ακόμα κι αν το γήπεδο ήτανε ανοιχτό, δεν νομίζω ότι θα είχαν πάει πολλοί υποστηρικτές εκείνη την ημέρα στον αγώνα», δήλωσε ο Bolea, ο οποίος ψήφισε υπέρ της ανεξαρτησίας.

Από την άλλη πλευρά, λίγες ώρες μετά το τελικό σφύριγμα στο Καμπ Νόου, χιλιάδες υποστηρικτές της Ρεάλ Μαδρίτης φάνηκαν να καταγγέλλουν το καταλανικό δημοψήφισμα, κυματίζοντας ισπανικές σημαίες κατά τη διάρκεια αγώνα κατά της Εσπανιόλ.

Ωστόσο, η απόφαση της Μπαρτσελόνα να κλείσει τις πόρτες της το βράδυ της Κυριακής ήταν η πιο πρόσφατη απόδειξη ότι το ποδόσφαιρο και η πολιτική είναι στενά συνδεδεμένα στην Ισπανία.

Η πολιτική έχει διαμορφώσει την ταυτότητα πολλών ισπανικών ποδοσφαιρικών συλλόγων, συμπεριλαμβανομένης βέβαια και της Ρεάλ Μαδρίτης, της βασικής αντιπάλου της Μπαρτσελόνα.

Αρχικά ιδρύθηκε το 1902 ως Λέσχη Ποδοσφαίρου της Μαδρίτης. Η ονομασία «Ρεάλ» (Real, που σημαίνει Βασιλική), της αποδόθηκε από τον Βασιλιά Αλφόνσο ΙΓ΄ στις 29 Ιουνίου του 1927. Το στέμμα, εκπροσωπώντας την ισπανική βασιλική οικογένεια, προστέθηκε στο έμβλημα.

Σχεδόν έναν αιώνα μετά, ο ιστορικός δεσμός του συλλόγου με τη βασιλική οικογένεια συνεχίζει να διαμορφώνει τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζεται η ομάδα, ιδιαίτερα μεταξύ των ανταγωνιστών της Μπάρτσα, σύμφωνα με τον Jimmy Burns, δημοσιογράφο και συγγραφέα του «La Roja: A Journey Through Spanish Football».

«Η Μπαρτσελόνα και οι υποστηρικτές της ζουν στην Καταλονία, μια περιοχή στην οποία πολλοί άνθρωποι θεωρούν τους εαυτούς τους ως πολιτικά και πολιτιστικά διαφορετικούς από την υπόλοιπη Ισπανία … ενώ βλέπουν τη Ρεάλ Μαδρίτης σαν την ομάδα που εκπροσωπεί την υπόλοιπη Ισπανία», σημειώνει ο Burns στο Al Jazeera.

Ωστόσο αρκετοί οπαδοί της Ρεάλ Μαδρίτης, αρνούνται την κυριαρχία του πολιτικού συμβολισμού στην σύγχρονη ιστορία της ομάδας. «Οι οπαδοί της Ρεάλ Μαδρίτης δεν θέλουν το σωματείο να συμμετάσχει στην πολιτική», δήλωσε στο Al Jazeera ο Luis Camps, ένας οπαδός της ομάδας της Μαδρίτης για περισσότερο από δύο δεκαετίες.

«Η ομάδα είναι μια ισχυρή εταιρεία με πολλές συνδέσεις … αλλά αυτές οι συνδέσεις δεν χρησιμοποιούνται για να μετατρέψουν τη Ρεάλ Μαδρίτης σε ένα πολιτικό σύμβολο».

«Περισσότερο από ένας σύλλογος»

Η Ρεάλ Μαδρίτης συνδέθηκε ιστορικά με τη μοναρχία και τον Ισπανό δικτάτορα Φρανθίσκο Φράνκο. Η Μπάρτσα από την άλλη θεωρείται ευρέως ως όχημα για την προώθηση της καταλανικής ανεξαρτησίας. Επιπλέον η Μπαρτσελόνα δεν σταμάτησε ποτέ να αποτελεί σημαντικό καταφύγιο για τους διανοούμενους της Αριστεράς ως σύμβολο αμφισβήτησης του αυταρχισμού και υπεράσπισης των δημοκρατικών δικαιωμάτων. Η μακρόχρονη αντιπαλότητα της με την Ρεάλ Μαδρίτης, την ομάδα της πρωτεύουσας εδράζει κατά πολλούς στο γεγονός ότι η Ρεάλ θεωρείται αντίθετα ο κύριος εκφραστής του ισπανικού κατεστημένου.

Πολλοί οπαδοί της Μπαρτσελόνα επιλέγουν μάλιστα να τραγουδήσουν για την «Ανεξαρτησία» μετά τα πρώτα 17 λεπτά και 14 δευτερόλεπτα του αγώνα, συμβολίζοντας την κατάλυση της αυτονομίας της Καταλονίας από γαλλο-καστιλιάνικες δυνάμεις το 1714. «Η ομάδα αντιπροσωπεύει περισσότερα από ένα σύλλογο για μας, είναι μια από τις μεγαλύτερες πλατφόρμες για να πει στον κόσμο τι συμβαίνει στην Καταλονία και τι θέλουν να κάνουν στην περιοχή … βοηθάει το κίνημα ανεξαρτησίας της Καταλανίας», δήλωσε ο Victor Bolea.

Παρόλο που η Μπαρτσελόνα δεν έχει υποστηρίξει ανοιχτά την ανεξαρτησία της Καταλονίας από την Ισπανία, η ομάδα δήλωσε ότι «θα συνεχίσει να υποστηρίζει τη βούληση της πλειοψηφίας των Καταλανών», αναλαμβάνοντας έτσι μια πιο άμεση θεσμική εμπλοκή στην πολιτική σε σύγκριση με την αντίπαλη λέσχη της Ρεάλ Μαδρίτης.

Μετά από τον αγώνα της Μπαρτσελόνα με την Λας Πάλμας, την ημέρα του δημοψηφίσματος ο Ζεράρ Πικέ  δήλωσε στους δημοσιογράφους: «Είτε ψηφίσεις ναι ή όχι ή λευκό, σημασία έχει να ψηφίσεις. Κατά την περίοδο του Φράνκο δεν μπορούσαμε να υπερασπιστούμε τις ιδέες μας. Είμαι και αισθάνομαι Καταλανός και είμαι υπερήφανος για τους ανθρώπους της Καταλονίας, τη συμπεριφορά τους αυτά τα τελευταία 7 χρόνια. Δεν υπήρχε καμία πράξη επίθεσης και ήρθαν οι αστυνομικές δυνάμεις για να δράσουν, όπως έδρασαν. Εμπόδισαν τον κόσμο να πάει στις κάλπες. Αυτό που συνέβη το είδε όλος ο κόσμος. Τα πράγματα χειροτέρεψαν. Αυτή ήταν μία από τις χειρότερες αποφάσεις τα τελευταία 50 χρόνια. Απομάκρυναν ακόμη περισσότερο την Ισπανία από την Καταλονία και θα υπάρξουν συνέπειες. Ο πρόεδρος αυτής της κυβέρνησης γυρίζει τον κόσμο χωρίς να γνωρίζει να μιλά Αγγλικά. Αυτό είναι το επίπεδό του».

Η Μπιλμπάο και η Χώρα των Βάσκων

Μαζί με την Μπαρτσελόνα και τη Ρεάλ Μαδρίτης είναι οι μοναδικές ομάδες στην Ισπανία που δεν έχουν υποβιβαστεί ποτέ στη δεύτερη κατηγορία. Εκτός από τον ανταγωνισμό μεταξύ Μπάρτσας και Ρεάλ, ευρέως γνωστού ως «El Clasico», η πολιτική αναμειγνύεται επίσης με το ποδόσφαιρο και σε άλλα μέρη της Ισπανίας.

Η Αθλέτικ Μπιλμπάο ιδρύθηκε ως Αθλέτικ Κλαμπ στις 20 Ιανουαρίου 1898 από βάσκους φοιτητές που σπούδαζαν στην Αγγλία. Στο Μπιλμπάο υπήρχε και μια άλλη ποδοσφαιρική ομάδα, η Μπιλμπάο Φουτμπολ Κλαμπ, που είχε ιδρυθεί το 1890 από άγγλους εργαζόμενους στα ναυπηγεία της περιοχής. Οι δύο αυτές ομάδες συνενώθηκαν το 1903 και σχημάτισαν την Αθλέτικ Ντε Μπιλμπάο. Οι αγγλικές ρίζες της ομάδας φαίνονται άλλωστε και από την υιοθέτηση του πρώτου συνθετικού του ονόματός της, Αθλέτικ (Athletic) και όχι του ισπανικού Ατλέτικο (Atletico). Ατλέτικο ονομάστηκε η Μπιλμπάο μόνο επί Φράνκο, όταν ο δικτάτορας απαγόρευσε τη χρήση ξένων λέξεων.

Η Αθλέτικ Μπιλμπάο είναι ο κυρίαρχος σύλλογος των Βάσκων της Ισπανίας και ο μοναδικός σύλλογος στην Ισπανία που αρνείται να βάλει το λογότυπο της Ισπανικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας. Είναι επίσης γνωστή για την φιλοσοφία της που βασίζεται αποκλειστικά σε Βάσκους ποδοσφαιριστές. «Η ιδέα ήταν να προσπαθήσουμε να δώσουμε μια πολιτιστική και πολιτική ταυτότητα στην ομάδα», δήλωσε ο δημοσιογράφος Jimmy Burns.

Ο ανταγωνισμός τους με την Ρεάλ Μαδρίτης ονομάστηκε «El Otro Clasico» – το άλλο Derby – και αντιπροσωπεύει τη σύγκρουση του βασκικού εθνικισμού με την κεντρική ισπανική ταυτότητα. Οι φίλαθλοι της Αθλέτικ Μπιλμπάο υψώνουν τακτικά την βασκική σημαία στις κερκίδες του σταδίου τους, το Σαν Μάγες.

Όπως και η Καταλονία, η χώρα των Βάσκων έχει τη δική της κουλτούρα, ιστορία και γλώσσα. Η ΕΤΑ, η ένοπλη πτέρυγα του βασκικού απελευθερωτικού κινήματος, αποκήρυξε τυπικά τη βία το 2017, αλλά η βασκική ανεξαρτησία παραμένει πολιτικός στόχος των αποσχιστικών ομάδων που δραστηριοποιούνται στην περιοχή. «Η πολιτική της Αθλέτικ Μπιλμπάο είναι ενοχλητική και κάπως ρατσιστική. Στο σύγχρονο κόσμο και σε μια δημοκρατία είναι απαράδεκτη», λέει ο Burns. «Αλλά τα τελευταία χρόνια η πολιτική της ομάδας έχει γίνει πιο ευέλικτη και τώρα έχει την πρώτη γενιά μεταναστών στην ομάδα».

Πέρα από το ποδόσφαιρο

Αθλέτικ Μπιλμπάο, Μπαρτσελόνα, Ρεάλ Μαδρίτης… Πέρα από τις ποδοσφαιρικές επιτυχίες ή αποτυχίες, το απόλυτο πάθος των οπαδών τους, έγκειται τόσο στις αντίστοιχες περιφερειακές τους ταυτότητες (στην περίπτωση της Αθλέτικ και της Μπαρτσελόνα) όσο και στην ιστορία (στην περίπτωση της Ρεάλ Μαδρίτης) και δευτερευόντως στα σημερινά επιτεύγματά τους στο ποδοσφαιρικό τομέα. Ακόμη και αν η La Liga έχει εξελιχθεί σε ένα από τα πιο κερδοφόρα πρωταθλήματα ποδοσφαίρου στον κόσμο και προσελκύει τεράστιο παγκόσμιο τηλεοπτικό κοινό, η αδιαχώριστη τοπική πολιτική της φαίνεται να παραμένει.