Με αφομή το Μουντιάλ του Κατάρ που θα ξεκινήσει στις 20 Νοεμβρίου, το Tvxs.gr παρουσιάζει ένα μεγάλο αφιέρωμα με όλες τις διοργανώσεις και όσα συνέβησαν σε αυτές, αθλητικά και πολιτικά, από το 1930 έως σήμερα…

Ads

Όταν έκλαψε η Βραζιλία

Το Μουντιάλ του 1938 ήταν το τελευταίο πριν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Επέστρεψε στα γήπεδα 12 χρόνια μετά. Το 1950. Οικοδέσποινα ήταν η Βραζιλία. Δεν υπήρξε διαδικασία επιλογής της διοργανώτριας χώρας καθώς η χώρα της Λατινικής Αμερικής υπήρξε η μόνη που εκδήλωσε ενδιαφέρον. Πράγμα λογικό. Η Ευρώπη ήταν διαλυμένη τόσο οικονομικά, όσο και σε επίπεδο υποδομών από τον πενταετή Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι πληγές παρέμεναν ανοιχτές. Η παγκόσμια ποδοσφαιρική ομοσπονδία αποφάσισε να διαγράψει από μέλος της τη Γερμανία. 

Στο Μουντιάλ του 1950 τα φώτα ήταν στραμμένα στη Βραζιλία ήδη πριν ξεκινήσει η διοργάνωση. Η Σελεσάο ήταν μια μεγάλη ποδοσφαιρική δύναμη και φυσικά δεν υπήρχε τίποτα που να θέλει περισσότερο από το να κατακτήσει τον τίτλο της παγκόσμιας πρωταθλήτριας και να αποδείξει του λόγου το αληθές μπροστά στους Βραζιλιάνους. 

Ads

Για να το κάνει αυτό χρειαζόταν τον κατάλληλο χώρο. Έτσι δημιούργησε το ναό: «Η Βραζιλία έχει πια το μεγαλύτερο και τελειότερο στάδιο του κόσμου, το οποίο εξυμνεί τις ικανότητες του λαού της». Ο λόγος φυσικά για το Μαρακανά. 

Διαβάστε επίσης στο αφιέρωμα του Tvxs.gr για το Παγκόσμιο Κύπελλο:

image

Παρουσίες και απουσίες

Το σύστημα διεξαγωγής των αγώνων σε αυτό το Παγκόσμια Κύπελλο διαφοροποιήθηκε. Το μοντέλο των νοκ-άουτ παιχνιδιών καταργήθηκε. Οι ομάδες που θα περνούσαν στα τελικά θα χωρίζονταν σε ομίλους και οι πρώτες από κάθε γκρουπ θα περνούσαν στην επόμενη φάση. Στη συνέχεια θα δημιουργούνταν ένας νέος όμιλος και πρωταθλήτρια κόσμου θα ήταν η ομάδα που θα τερμάτιζε στην κορυφή. Δεν θα υπήρχε τελικός αλλά ένα μίνι πρωτάθλημα. 

Στα προκριματικά συμμετείχαν 34 εθνικές ομάδες και αγωνίστηκαν για τις 13 θέσεις που δόθηκαν για την τελική φάση των Μουντιάλ. Οι 2 θέσεις καλύφθηκαν από την προηγούμενή νικήτρια Ιταλία και την οικοδέσποινα Βραζιλία. Στην αρχή ήταν προγραμματισμένο να δοθούν 16 θέσεις για το τουρνουά, αλλά λόγω της μη συμμετοχής της Σκωτίας, της Τουρκίας και της Ινδίας, η FIFA αποφάσισε να μην αντικαταστήσει τις ομάδες και να περιορίσει τις θέσεις σε 13. 

Αξίζει να σημειωθεί ότι στο Μουντιάλ του 1950 για πρώτη φορά συμμετέχει η Αγγλία. Μάλιστα σχηματίστηκε ένας βρετανικός όμιλος μαζί με τη Σκωτία, την Ουαλία και τη Βόρεια Ιρλανδία. Την πρόκριση πήραν Αγγλία και Σκωτία με την δεύτερη, ωστόσο, να αποφασίζει να μην μεταβεί στη Βραζιλία. Λόγω οικονομικών προβλημάτων δεν συμμετείχαν οι Αυστρία, Ουγγαρία και Τσεχοσλοβακία, καθώς και η Αργεντινή λόγω απεργίας των επαγγελματιών ποδοσφαιριστών. Οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης δεν συμμετείχαν ούτε καν στα προκριματικά για πολιτικούς λόγους. Απούσα ήταν και η Γαλλία, λόγω αδικίας του προγράμματος που ευνοούσε φανερά τη Βραζιλία. Η Αργεντινή ήταν απούσα και πάλι καθώς η ομοσπονδία της ήταν σε κόντρα με αυτή τη Βραζιλίας. 

Η Ιταλία μετέβη στη Βραζιλία για να υπερασπιστεί τον τίτλο της αλλά με πλοίο. Ο λόγος ήταν το αεροπορικό δυστύχημα της Σουπέργκα στις 4 Μαΐου 1949, στο οποίο βρήκαν το θάνατο 19 ποδοσφαιριστές της Τορίνο, πολλοί από τους οποίους βασικά στελέχη της εθνικής ομάδας. Η εθνική της Ελλάδας δεν δήλωσε συμμετοχή καθώς η χώρα δεν είχε ακόμη ξεπεράσει τον εμφύλιο. Τέλος στα ευτράπελα η μη συμμετοχή της Ινδίας στο Μουντιάλ αφού η FIFA αρνήθηκε να παίξουν οι ποδοσφαιριστές της χωρίς παπούτσια!

image

Ο δρόμος προς τον τελικό

Στον πρώτο όμιλο πρώτη τερμάτισε η οικοδέσποινα Βραζιλία που κέρδισε Μεξικό και Γιουγκοσλαβία και έφερε ισοπαλία με την Ελβετία. Στον τρίτο όμιλο η Σουηδία κατάφερε να επικρατήσει της αποδεκατισμένης λόγω του δυστυχήματος της Σουπέργκα παγκόσμιας πρωταθλήτριας Ιταλίας με 3-2 και με ισοπαλία στο ματς κόντρα στην Παραγουάη, προκρίθηκε στην τελική φάση. Στον τέταρτο όμιλο που κατέληξε τελικά μόνο με δυο ομάδες, η Ουρουγουάη κέρδισε τη Βολιβία με το εντυπωσιακό 8-0 και προκρίθηκε εύκολα στον τελικό όμιλο.

Στο δεύτερο γκρουπ η πιο δυνατή αποδείχτηκε η Ισπανία παρότι σε αυτόν συμμετείχε και η Αγγλία. Οι Άγγλοι στην πρώτη τους εμφάνιση έκαναν και την πρώτη τους αποτυχία. Μεταξύ άλλων έχασαν 1-0 από τις ΗΠΑ. Την ήττα αυτή ακολούθησε ένα από τα πιο αστεία λάθη. Ένας Άγγλος συντάκτης θεωρώντας ότι αποκλείεται η Αγγλία να έχασε, «διόρθωσε» το σκορ 1-0 που έγραφε η ανταπόκριση από τη Βραζιλία, σε 1-10! Και με αυτό το σκορ κυκλοφόρησε η εφημερίδα του την επόμενη ημέρα. Οι Άγγλοι πάντως έχασαν στην συνέχεια και από την Ισπανία και αποκλείστηκαν. 

Στον τελικό όμιλο προκρίθηκαν οι νικητές των τεσσάρων ομίλων της πρώτης φάσης, δηλαδή οι Βραζιλία, Ισπανία, Σουηδία και Ουρουγουάη. Στις δυο πρώτες αγωνιστικές η Ουρουγουάη έφερε ισοπαλία 2-2 με την Ισπανία και νίκησε 3-2 τους Σουηδούς. Οι Βραζιλιάνοι διέλυσαν τη Σουηδία με 7-1 και την Ισπανία με 6-1 και έχρισαν εαυτό το απόλυτο φαβορί. Υπολόγισαν όμως χωρίς την Ουρουγουάη. 

image

Αλαζόνες και αποφασισμένοι 

Μετά τις δυο πρώτες αγωνιστικές του τελικού ομίλου η Βραζιλία είχε τέσσερις βαθμούς και η Ουρουγουάη τρεις, η Ισπανία έναν και η Σουηδία κανέναν. Αυτό έδινε χαρακτήρα τελικού στην τελευταία αγωνιστική μεταξύ Ουρουγουάης και Βραζιλίας. Η πρώτη χρειαζόταν μόνο νίκη για να σηκώσει το τρόπαιο ενώ στην Βραζιλία έφτανε και η ισοπαλία. 

Παρότι η Ουρουγουάη δεν τα πήγε καθόλου άσχημα, στο μυαλό των Βραζιλιάνων δεν υπήρξαν ποτέ υπολογίσιμη δύναμη. Η μεγαλομανία, η σιγουριά και η αλαζονεία τους έμελε να γίνει ο μεγαλύτερος εχθρός τους μέσα στο Μαρακανά, μπροστά σε 203.849 Βραζιλιάνους, το μεγαλύτερο κοινό που παρακολούθησε ποτέ ποδοσφαιρικό αγώνα. 

Μερικοί χαρακτηριστικοί τίτλοι των εφημερίδων πριν τον τελικό: «Αύριο νικάμε την Ουρουγουάη», «Αυτοί είναι οι πρωταθλητές του κόσμου. Τελεία και παύλα», «Η Βραζιλία θα νικήσει», «Το κύπελλο θα είναι δικό μας». Ο δήμαρχος του Ρίου είπε στους παίκτες πριν τον αγώνα: «Εσάς, τους ποδοσφαιριστές που σε λιγότερο από δύο ώρες εκατομμύρια συμπατριώτες σας θα σας επευφημούν ως παγκόσμιους πρωταθλητές! Εσάς που δεν έχετε αντίπαλο και θα υπερνικήσετε κάθε ανταγωνιστή, από τώρα σας χαιρετίζω ως νικητές!».

image

Ο μόνος που είχα κάποια συναίσθηση ήταν ο Φλάβιο Κόστα, ο προπονητής της Βραζιλίας. «Φοβάμαι ότι οι παίκτες μου θα μπουν στο γήπεδο σα να έχουν κερδίσει το Κύπελλο. Το παιχνίδι με τους Ουρουγουανούς δεν είναι αγώνας επίδειξης αλλά ένα παιχνίδι δυσκολότερο από οποιοδήποτε άλλο», έλεγε. Κανείς όμως δεν τον άκουγε. 

Ούτε και ο Ομπντούλιο Βαρέλα, ο χαρισματικός αρχηγός της Ουρουγουάης. Σύμφωνα με τον αστικό μύθο, μάζεψε όλα τα πρωτοσέλιδα τα έριξε στα πόδια των συμπαικτών τους και τους κάλεσε να τα κατουρήσουν. Οι Ουρουγουανοί ήταν αποφασισμένοι να δώσουν την μάχη και γιατί όχι; Να την κερδίσουν. Και ο προπονητής τους Χουάν Λόπεζ είχε το σχέδιο του. 

«Η μέρα που έκλαψε η Βραζιλία»

Η 16 Ιουλίου 1950 ήταν η ημέρα της μεγάλης αναμέτρησης. Οι Βραζιλιάνοι μπήκαν στο γήπεδο με τη σιγουριά του νικητή και οι Ουρουγουανοί μπήκαν ως σαμποτέρ. Ο Λόπεζ έχοντας μελετήσει τους αντιπάλους και τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν απέναντι στους Ελβετούς διάλεξε μια ζώνη άμυνας που θύμιζε «βερού» με ένα αμυντικό λίμπερο που δούλεψε ικανοποιητικά. Το ημίχρονο έληξε με λευκή ισοπαλία.

Στην επανάληψη η Βραζιλία κατάφερε για λίγο αυτό που αποτελούσε άσβεστο πόθο: να κάνει το Μαρακανά να παραληρεί. Ο Φριάκα σκόραρε για τη Βραζιλία και το γήπεδο πήρε φωτιά. Η Ουρουγουάη όμως δεν είχε πει την τελευταία της κουβέντα. Το γκολ του Σκιαφίνο στο 66’ έφερε το ματς στα ίσα και άγχωσε το Μαρακανά. Πάντως ακόμη κι έτσι η Βραζιλία θα ήταν η παγκόσμια πρωταθλήτρια. 

image

image

Η ισοφάριση όμως είχε κάνει τη δουλειά. Οι Βραζιλιάνοι που δεν το περίμεναν, τα έχασαν. Η Ουρουγουάη όχι. Ο Αλσίδες Γκίτζια στο 79’ μπήκε στην περιοχή και με μια προσποίηση αντί να πασάρει, σούταρε. Η μπάλα στα δίχτυα. Στο Μαρακανά σιωπή. «Μόνο τρεις άνθρωποι έχουν κάνει το Μαρακανά να σωπάσει με μία κίνηση: ο Φρανκ Σινάτρα, ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β’ κι εγώ» θα δηλώσει αργότερα ο Αλσίδες Γκίτζια.

«Η Χιροσίμα της Βραζιλίας»

Όλα είχαν γκρεμιστεί. Η μέρα που θα έφερνε την ανάταση του έθνους, βύθισε τελικά τη χώρα σε πένθος. Πραγματικό πένθος για τους Βραζιλιάνους. Με τη λήξη του αγώνα δέκα φίλαθλοι πέθαναν από συγκοπή στις κερκίδες του Μαρακανά, εκατοντάδες Βραζιλιάνοι μεταφέρονταν στα νοσοκομεία με καρδιακά επεισόδια, ενώ χιλιάδες ήταν οι απόπειρες αυτοκτονίας. Ο κόσμος θρηνούσε. Ο τύπος θρηνούσε. Οι μπλε φανέλες δεν ξαναφορέθηκαν ποτέ. 

image

Η Ουρουγουάη σήκωσε το βαρύτιμο τρόπαιο στη φυσούνα, στο δρόμο προς τα αποδυτήρια υπό το φόβο των αντιδράσεων των φιλάθλων στο γήπεδο. Ο προπονητής της Βραζιλίας, Φλάβιο Κόστα φυγαδεύτηκε από το γήπεδο για να μην τον λιντσάρουν. Ο τερματοφύλακας της Βραζιλίας Μοασίρ Μπαρμπόζα κατηγορήθηκε ως ο υπεύθυνος για την ήττα και έζησε μια ζωή στη σκιά της, ως ο άνθρωπος που «κρέμασε τη Βραζιλία». «Η μεγαλύτερη τιμωρία στη Βραζιλία είναι 30 χρόνια φυλακή, αλλά εγώ πληρώνω για κάτι που δεν είμαι υπεύθυνος, 50 χρόνια τώρα», είπε ο ίδιος, πριν πεθάνει πάμπτωχος από καρδιακή προσβολή. 

Για τους Βραζιλιάνους δεν ήταν απλώς μια ήττα. Ο διάσημος δημοσιογράφος Νέλσον Ροντρίγκεζ το περιέγραψε ως εξής: «Κάθε έθνος έχει τη δική του αθεράπευτη εθνική καταστροφή, κάτι σαν τη Χιροσίμα στην Ιαπωνία. Η δική μας Χιροσίμα, ήταν η ήττα από την Ουρουγουάη το 1950».