Μπορεί σήμερα να φέρει τον τίτλο του «σερ», αλλά για τον Βρετανό, σομαλικής καταγωγής, Μο Φάρα, έναν από τους σπουδαιότερους δρομείς μεγάλων αποστάσεων της ιστορίας, πολλάκις πρωταθλητή Ευρώπης, παγκόσμιο πρωταθλητή και χρυσό ολυμπιονίκη, κάθε άλλο παρά πιθανό ήταν να συμβεί αυτό.

Διότι ο Χουσεϊν Αμπντί Καχίμ (Hussein Abdi Kahin), όπως ήταν το πραγματικό όνομα με το οποία γεννήθηκε και όπως αποκάλυψε ο ίδιος στο BBC, έφτασε στην Ευρώπη ως παιδί – θύμα trafficking.

Τον έφερε από την Ανατολική Αφρική μια άγνωστη σε αυτόν γυναίκα και τον έβαλε να δουλεύει φροντίζοντας τα παιδιά μιας άλλης οικογένειας, όντας παιδί ακόμη ο ίδιος.

«Για χρόνια το απωθούσα» λέει τώρα ο πρωταθλητής. «Αλλά δεν μπορείς να το απωθείς για πάντα».

Ο Φάρα είχε δηλώσει στο παρελθόν ότι ήρθε στην Βρετανία από τη Σομαλία με τους γονείς του ως πρόσφυγας.

Αλλά στο ντοκιμαντέρ του BBC αποκάλυψε ότι οι γονείς τους δεν έφυγαν ποτέ από την Σομαλιλάνδη – την de facto, αλλά μη αναγνωρισμένη, ανεξάρτητη δημοκρατία που βρίσκεται στο Κέρας της Αφρικής και αποσχίστηκε από την Σομαλία το 1991 – φυσικά δεν πήγαν ποτέ στην Βρετανία και σήμερα εξακολουθούν να ζουν εκεί η μητέρα και τα δύο αδέρφια του.

Ο πατέρας του σκοτώθηκε από αδέσποτη σφαίρα όταν ο Μο ήταν τεσσάρων ετών, κατά τη διάρκεια του σομαλικού εμφυλίου.

Ο Μο λέει ότι ήταν περίπου οκτώ ή εννέα ετών όταν τον πήραν από το σπίτι για να μείνει σε μια οικογένεια στο Τζιμπουτί.

Στη συνέχεια μεταφέρθηκε στη Βρετανία από μια γυναίκα που δεν είχε γνωρίσει ποτέ και δεν είχε συγγένεια μαζί της.

Του είπε ότι τον πήγαιναν στην Ευρώπη για να ζήσει με συγγενείς εκεί, κάτι για το οποίο λέει ότι ήταν «ενθουσιασμένος». «Δεν είχα ξαναπάει σε αεροπλάνο», θυμάται σήμερα.

Η γυναίκα του είπε να πει ότι το όνομά του ήταν Μοχάμεντ. Λέει ότι είχε μαζί της πλαστά ταξιδιωτικά έγγραφα που έδειχναν τη φωτογραφία του δίπλα στο όνομα «Mohamed Farah».

Όταν έφτασαν στην Βρετανία, η γυναίκα τον πήγε στο διαμέρισμά της στο Χάουνσλοου (Hounslow), στο δυτικό Λονδίνο, και του έδειξε ένα κομμάτι χαρτί που είχε τα στοιχεία επικοινωνίας των συγγενών του.

«Ακριβώς μπροστά μου, το έσκισε και το έριξε στον κάδο των σκουπιδιών. Εκείνη τη στιγμή κατάλαβα ότι είχα πρόβλημα», λέει.

Ο Μο λέει ότι έπρεπε να κάνει δουλειές του σπιτιού και να φροντίζει τα παιδιά «αν ήθελα φαγητό στο στόμα μου». Λέει ότι η γυναίκα του είπε: «Αν θες να ξαναδείς ποτέ την οικογένειά σου, μην πεις τίποτα».

«Συχνά κλειδωνόμουν στο μπάνιο και έκλαιγα», θυμάται.

Τα πρώτα χρόνια η οικογένεια δεν του επέτρεψε να πάει σχολείο, αλλά όταν ήταν περίπου 12 ετών γράφτηκε στο 7ο έτος στο Feltham Community College.

Στο σχολείο τον παρουσίασαν ως πρόσφυγα από τη Σομαλία. Η δασκάλα του, Σάρα Ρένι (Sarah Rennie)  διηγήθηκε στο BBC ότι ο Μο ήρθε στο σχολείο «απεριποίητος», ότι μιλούσε πολύ λίγα αγγλικά και ήταν ένα παιδί «συναισθηματικά και πολιτισμικά αποξενωμένο».

Θυμάται, ότι οι άνθρωποι που είπαν ότι ήταν γονείς του δεν παρευρέθηκαν σε καμία βραδιά γονέων.

Ο καθηγητής φυσικής αγωγής του Μο, ο Άλαν Γουάτκινσον (Alan Watkinson) παρατήρησε ότι το αγόρι «μεταμορφωνόταν» όταν βρισκόταν στον στίβο. «Η μόνη γλώσσα που φαινόταν να καταλαβαίνει ήταν η γλώσσα της σωματικής άσκησης και του αθλητισμού», θυμάται σήμερα.

Ο Μο λέει ότι ο αθλητισμός ήταν μια σανίδα σωτηρίας για εκείνον, καθώς «το μόνο πράγμα που μπορούσα να κάνω για να ξεφύγω από αυτήν την [κατάσταση ζωής] ήταν να βγω έξω και να τρέξω».

Τελικά εκμυστηρεύτηκε στον Γουάτκινσον την πραγματική του ταυτότητα, την πραγματική κατάστασή του και την οικογένεια για την οποία αναγκαζόταν να εργαστεί.

Ο πραγματικός Μο

Ο καθηγητής επικοινώνησε με τις κοινωνικές υπηρεσίες και βοήθησε τον Μο να πάει σε μια άλλη οικογένεια Σομαλών.

«Μου έλειπε ακόμα η πραγματική μου οικογένεια, αλλά από εκείνη τη στιγμή όλα έγιναν καλύτερα», θυμάται σήμερα ο Μο. «Ένιωσα σαν να έφυγαν πολλά πράγματα από τους ώμους μου και ξαναβρήκα τον εαυτό μου. Τότε ήταν που βγήκε στην επιφάνεια ο Μο. Ο πραγματικός Μο».

Το αγόρι άρχισε να φτιάχνει όνομα ως αθλητής και σε ηλικία 14 ετών κλήθηκε να αγωνιστεί στην ομάδα των αγγλικών σχολείων σε μια αθλητική διοργάνωση στη Λετονία, αλλά δεν είχε κανένα ταξιδιωτικό έγγραφο.

Ο Γουάτκινσον, ο οποίος πλέον ήταν κάτι σαν την «καλή νεράϊδα» για τον Μο, τον βοήθησε να υποβάλει αίτηση για βρετανική υπηκοότητα με το όνομα Mohamed Farah, η οποία του χορηγήθηκε τον Ιούλιο του 2000.

Στο ντοκιμαντέρ του BBC, ο δικηγόρος Alan Briddock λέει ότι από «τεχνικής πλευράς» η υπηκοότητα στον Μο αποδόθηκε «με απάτη ή ψευδείς δηλώσεις» και ότι, νομικά, η κυβέρνηση μπορεί να αφαιρέσει τη βρετανική υπηκοότητα ενός ατόμου εάν η υπηκοότητά του αποκτήθηκε μέσω απάτης.

Ωστόσο, ο ίδιος θεωρεί ότι τέτοιος κίνδυνος στην περίπτωση του σερ Μο είναι χαμηλός.

«Βασικά, ο ορισμός του trafficking είναι η μεταφορά ενός ατόμου για εκμεταλλευτικούς σκοπούς», εξηγεί ο δικηγόρος στον Mo, στο ντοκιμαντέρ. «Στην περίπτωσή σου, ήσουν υποχρεωμένος,  πολύ μικρό παιδί ο ίδιος, να φροντίζεις άλλα μικρά παιδιά και να είσαι υπηρέτης. Και μετά είπες στις αρμόδιες αρχές, “αυτό δεν είναι το όνομά μου”. Όλα αυτά συνδυάζονται για να μειώσουν τον κίνδυνο ότι το Υπουργείο Εσωτερικών θα σου αφαιρέσει την υπηκοότητα».

Το τρέξιμο «με έσωσε»

Ο σερ Μο λέει ότι θέλει να πει την ιστορία του για να αμφισβητήσει τις αντιλήψεις του κοινού για την εμπορία και τη δουλεία.

«Δεν είχα ιδέα ότι υπήρχαν τόσοι πολλοί άνθρωποι που περνούσαν ακριβώς το ίδιο πράγμα που πέρασα κι εγώ. Απλώς δείχνει πόσο τυχερός ήμουν», λέει. «Αυτό που πραγματικά με έσωσε, αυτό που με έκανε να διαφέρω, ήταν ότι μπορούσα να τρέξω».

Η γυναίκα που έφερε τον  Mo στο Λονδίνο προσεγγίστηκε από το BBC για δηλώσεις, αλλά δεν ανταποκρίθηκε.