Η εξέγερση της νεολαίας , με επίκεντρο την κατάληψη του Πολυτεχνείου, πριν από 41  χρόνια, αποτέλεσε ορόσημο στον αντιδικτατορικό αγώνα του ελληνικού λαού κατά της αμερικανόπνευστης στρατιωτικής χούντας, η οποία  είχε επιβληθεί στις 21 Απριλίου 1967, για να ανακόψει την δημοκρατική λαϊκή πλημμυρίδα, που πυροδότησε η δολοφονία του Γρηγόρη  Λαμπράκη (22 Μαΐου 1963) και στη συνέχεια, η αποστασία και το παλατιανό πραξικόπημα του 1965 κατά της εκλεγμένης κυβέρνησης της Ένωσης Κέντρου, υπό τον Γ Παπανδρέου.

Από την πρώτη μέρα της δικτατορίας άρχισε η οργάνωση του αντιδικτατορικού αγώνα, με την εμφάνιση σειράς αντιστασιακών οργανώσεων, όπως το ΠΑΜ και ο αντιδικτατορικός «Ρήγας Φεραίος». Μετερίζια αντίστασης αναδείχθηκαν και οι φυλακές της χούντας, καθώς και οι τόποι εξορίας χιλιάδων αγωνιστών της αριστεράς και της δημοκρατίας, ενώ σημαντική συμβολή στην αντιδικτατορική αντίσταση είχε και ο Ελληνισμός της Διασποράς.

Τιμώντας , ακόμα μια φορά, την επέτειο της ηρωικής εξέγερσης του Πολυτεχνείου, θυμόμαστε και τιμούμε και το κίνημα   διεθνούς αλληλεγγύης με τον ελληνικό λαό, το οποίο εκδηλώθηκε από τις πρώτες μέρες της φασιστικής χούντας, κυρίως από το διεθνές εργατικό κίνημα και τις αριστερές δυνάμεις παγκοσμίως. Ένα κίνημα που πήρε πολλές μορφές, με ισχυρότατο αντίκτυπο και στα εθνικά κοινοβούλια πολλών χωρών της Ευρώπης και του κόσμου, καθώς και σε διεθνείς οργανισμούς, όπως το Συμβούλιο της Ευρώπης, το οποίο ανέδειξε την ωμή καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από το καθεστώς, φτάνοντας  και στην αναστολή της συμμετοχής της Ελλάδας στον θεσμό αυτό.  Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι στη διάρκεια της τετραήμερης κατάληψης του Πολυτεχνείου, υπήρξε ενότητα δράσης των δυνάμεων της αριστεράς, που συμμετείχαν με σημαντικά   νεολαιίστικα στελέχη – τότε και κατοπινά – στην κορυφαία εκείνη αντιστασιακή πράξη εναντίον της χούντας και των πατρώνων της.

Σαράντα ένα χρόνια μετά, είναι λάθος να υποστηρίζεται, αμέσως ή εμμέσως, ότι ο μεγαλειώδης εκείνος αγώνας δεν έφερε αποτελέσματα.  Αντιθέτως, η εξέγερση του Πολυτεχνείου και οι άλλοι αγώνες που προηγήθηκαν, όπως η κατάληψη της Νομικής, έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην κατάρρευση  της δικτατορίας και στην αποκατάσταση της δημοκρατίας  – έστω και κουτσουρεμένης – τον Ιούλιο του 1974, ύστερα και από την προδοσία της Κύπρου από την χούντα του Ιωαννίδη και την τουρκική εισβολή στην Κύπρο.

Οι εξελίξεις των τελευταίων χρόνων στη χώρα μας έχουν επαναφέρει στο προσκήνιο το τρίπτυχο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου «ψωμί – παιδεία – ελευθερία», το οποίο έχουν καταστήσει  δραματικά επίκαιρο οι τραγικές συνέπειες της καπιταλιστικής κρίσης και των μνημονιακών πολιτικών. Διότι πολύ μεγάλη μερίδα του ελληνικού λαού ζει σήμερα στην πείνα και την απόλυτη φτώχια και στερείται στοιχειωδών δημοκρατικών και κοινωνικών δικαιωμάτων, ως αποτέλεσμα των ακραίων νεοφιλελεύθερων πολιτικών, που επιβάλλονται από την τρόικα. Την ίδια ώρα, σε δύσκολη θέση έχει περιέλθει η Ελλάδα στον διεθνή χώρο, με σοβαρούς κινδύνους για τα εθνικά της θέματα, τα οποία επηρεάζονται αρνητικά και από τις άκρως ανησυχητικές εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή μας.

Επομένως, «Ψωμί – Παιδεία – Ελευθερία – Εθνική Ανεξαρτησία» διεκδικούμε και σήμερα για τη χώρα μας και τον ελληνικό λαό, συντονίζοντας τους αγώνες μας     και με εκείνους των άλλων λαών της Ευρώπης, για ριζικές αλλαγές και ανατροπές και στο ευρωπαϊκό επίπεδο, στην κατεύθυνση  μιας ενωμένης Ευρώπης, δημοκρατικής, κοινωνικής, ειρηνικής και οικολογικής, μακριά από νέες διαιρέσεις και νεοαποικιοκρατικές συμπεριφορές.

Το 1973, όταν δινόταν η μεγάλη δημοκρατική και αντιιμπεριαλιστική μάχη της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, το πολιτικά οργανωμένο κίνημα της αριστεράς στη χώρα μας  ήταν στην παρανομία και αντιμέτωπο με πολλές δυσκολίες και εμπόδια.  Σήμερα, με το ενωτικό εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ σε ανοδική πορεία και με τεράστιο διεθνές κύρος, υπάρχουν μεγάλες ελπίδες ανάληψης από την αριστερά της διακυβέρνησης της χώρας μας, στη βάση ενός προγράμματος κοινωνικής και οικονομικής ανασυγκρότησης, που θα καταστήσει την Ελλάδα ικανή να προασπίζεται αποτελεσματικά και τα εθνικά της θέματα, αλλά και να πρωταγωνιστεί στην υπόθεση της διεθνούς ειρήνης, ιδιαίτερα στις περιοχές των Βαλκανίων και της Μεσογείου.

Ο Πάνος Τριγάζης είναι συντονιστής του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων και Θεμάτων Ειρήνης του ΣΥΡΙΖΑ