Η υιοθέτηση του Μνημονίου Νο 2 κομίζει -μεταξύ άλλων- σαρωτικές αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις. Οι πυλώνες στους οποίους βασίστηκε το εθνικό σύστημα εργασιακών σχέσεων καταρρέουν και στη θέση τους αναμένεται να εγκαθιδρυθεί ένα νέο πλέγμα θεσμών που θα θυμίζει πολύ περισσότερο την αγορά εργασίας ασιατικών χωρών χαμηλού κόστους και όχι το ευρωπαϊκό πρότυπο…” Ο Θεόδωρος Κουτρούκης, Επίκουρος Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, μιλά στην Κρυσταλία Πατούλη για την «ασιατοποίηση» των εργασιακών σχέσεων μετά το Μνημόνιο ΙΙ.

Ads

“…Οι νέες στρατηγικές επιλογές της χώρας μας στο πεδίο της μισθωτής εργασίας είναι πρόδηλες. Η κύρια εξέλιξη συνδέεται με την ανάκληση της -συνταγματικά κατοχυρωμένης- κρατικής εκχώρησης προς τους κοινωνικούς εταίρους του δικαιώματος να καθορίζουν τους όρους αμοιβής και εργασίας.

Ειδικότερα, οι κατώτατοι μισθοί δε θα συνομολογούνται πλέον με συλλογικές συμβάσεις εργασίας (ΣΣΕ) και θα νομοθετούνται από την κυβέρνηση μετά από διαβουλεύσεις με τους κοινωνικούς εταίρους. Ιδίως οι όροι των ΣΣΕ πλην του βασικού μισθού θα προσδιορίζονται είτε από το κράτος, είτε από ατομικές συμβάσεις.

Ο βασικός μισθός -και μόνον αυτός- θα μπορεί να καθορίζεται από τη διαιτησία του ΟΜΕΔ αλλά υπό την απίθανη προϋπόθεση ότι η εργοδοτική πλευρά θα συμφωνήσει με το εργατικό συνδικάτο να παραχωρήσει αυτή την αρμοδιότητα στον διαιτητή. 

Ads

Παράλληλα οι κλαδικές και ομοιπεπαγγελματικές συμβάσεις πιθανότατα θα μετατραπούν σε είδος προς εξαφάνιση.

Αν σε αυτά προστεθούν ο τρίμηνος χρονικός περιορισμός της μετενέργειας (σταδιακή κατάργηση του συνόλου των επιδομάτων εντός εννιαμήνου από τη λήξη της εκαστοτε ΣΣΕ) και η εφάπαξ μείωση όλων των βασικών μισθών κατά 22% είναι πρόδηλο ότι το καθεστώς που θα εγκαθιδρυθεί στην ελληνική αγορά εργασίας οδεύει προς πλήρη απορρύθμιση. 

Κύριο χαρακτηριστικό της νέας εποχής στις εργασιακές σχέσεις θα είναι η υποχώρηση του  συλλογικού εργατικού δικαίου υπέρ των ατομικών ρυθμίσεων, η εκρηκτική διάχυση της ευελιξίας στην αγορά εργασίας και η δραστική συμπίεση του κόστους εργασίας.

Το νέο καθεστώς της εξαρτημένης εργασίας θα χαρακτηρίζεται από νέου τύπου εργοδότες (μερικός, έμμεσος ή εγγυητής εργοδότης) και απασχολούμενους (part timers, ορισμένου χρόνου, εποχικοί, εργαζόμενοι on call κ.α.), επισφαλείς και εξατομικευμένες εργασιακές σχέσεις, ανίσχυρα εργατικά συνδικάτα και υπολειτουργούντες κρατικούς θεσμούς ελέγχου.

Μετά το ξεθώριασμα της ελπίδας για την ευόδωση του μεγαλεπήβολου οράματος της κοινωνικής Ευρώπης οι έλληνες μισθωτοί θα πρέπει πλέον να βιώσουν ένα σεληνιακό τοπίο απασχόλησης που θα θυμίζει λιγότερο τις ευρωπαϊκές αγορές εργασίας και περισσότερο το ασιατικό μοντέλο ανάπτυξης και απασχόλησης.

Το ελληνικό σύστημα εργασιακών σχέσεων θα μπορεί πλέον να γράψει στο λογότυπο του: Goodbye Europe, good morning Vietnam!”

——————-
 
Ο Θεόδωρος Κουτρούκης γεννήθηκε το 1966 στη Θεσσαλονίκη. Είναι οικονομολόγος της εργασίας και επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Σπούδασε στα Πανεπιστήμια Θεσσαλονίκης (B.Sc., M.Sc.), Πάντειο (Ph.D., PostDoc), Οικονομικό Αθηνών (PostDoc) και ΕΑΠ (M.A.). Είναι Μεσολαβητής-Διαιτητής συλλογικών διαπραγματεύσεων στον ΟΜΕΔ και αξιολογητής προγραμμάτων ΕΚΤ. Είναι μέλος του Οικονομικού Επιμελητηρίου και της Διεθνούς Ένωσης Εργασιακών Σχέσεων (IIRA). Εργάστηκε ως σύμβουλος επενδύσεων (αμοιβαία κεφάλαια) στην Interamerican. Είναι συγγραφέας εννέα βιβλίων, με πολλές δημοσιεύσεις σε ελληνικά και ξένα επιστημονικά περιοδικά. Συνεργάζεται με τις εφημερίδες “Επενδυτής” και “Θεσσαλονίκη”, καθώς και με τα περιοδικά “Δημόσιος Τομέας” και “Συνδικαλιστική Επιθεώρηση”. Είναι ακόμη μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Ινστιτούτου Διαβουλεύσεων και Εργασιακών Μελετών (ΙΔΕΜ). Έχει γράψει τα βιβλία: Εργασιακές σχέσεις και ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, εκδ. Σάκκουλας Αντ. Ν., και Πολιτική οικονομία, εκδ. Ζήτη.