Ιδιαίτερα σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα έφεραν στο φως οι ανασκαφές στο ακατοίκητο νησί του Δεσποτικού, δυτικά της Αντιπάρου. Τα τελευταία 17 χρόνια ο αρχαιολόγος Γ. Κουράγιος έφερε στο φως ένα εκτεταμένο αρχαϊκό ιερό του Απόλλωνα που πιθανότατα κατασκεύασαν οι κάτοικοι της Πάρου. Το κέντρο της λατρείας ήταν ένα προστατευμένο με περίβολο τέμενος, στο οποίο δέσποζε ο μαρμάρινος πρόστυλος ναός, με κιονοστοιχία 7 κιόνων ύψους περ. 7μ. και δίπλα σε αυτόν το τελετουργικό εστιατόριο και ο βωμός.

Οι φετινές έρευνες έφεραν στο φως, σε πολύ μικρή απόσταση την είσοδο του τεμένους, ένα νέο μεγάλο κτήριο, το οποίο προστίθεται στα άλλα 12 κτήρια που έχουν αποκαλυφθεί από τις παλαιότερες έρευνες και στα 5 που έχουν εντοπιστεί στο νησάκι Τσιμηντήρι, το οποίο κατά τη αρχαϊκή περίοδο ήταν ενωμένο με το Δεσποτικό. Όπως αναφέρει η ανακοίνωση του Υπουργείου Πολιτισμού, η ανασκαφή του κτηρίου δεν ολοκληρώθηκε, αλλά έγινε σαφής η πολύπλοκη κάτοψή του με τουλάχιστον πέντε δωμάτια. Με βάση τα ευρήματα χρονολογείται στην κλασική περίοδο.

Οι έρευνες στο αρχαϊκό κτήριο Δ, ένα από τα σημαντικότερα του ιερού με λατρευτική χρήση κατασκευασμένο εξ’ ολοκλήρου από μάρμαρο, με μαρμάρινη κιονοστοιχία τεσσάρων κιόνων στην πρόσοψη, έφεραν στο φως πρωιμότερο κτίσμα, αψιδωτής κάτοψης, καθώς και μεγάλη ποσότητα κεραμικής γεωμετρικών χρόνων (9ος- 8ος αι.π.Χ.) μαζί με μεγάλες ποσότητες καμένων και άκαυτων οστών ζώων, όπως αλόγων, χοίρων, αιγοπροβάτων και πουλερικών.

Η ανασκαφική έρευνα έφερε ακόμη στο φως πληθώρα ευρημάτων, όπως αρχαϊκούς κεράμους οροφής, πήλινα ακροκέραμα από την οροφή του κτηρίου, ζωόμορφα ειδώλια, αγγεία σε σχήμα ταυροκεφαλής, λεοντοκεφαλής, σειρήνας, διακοσμημένα αγγεία παριανών εργαστηρίων, χάλκινα αντικείμενα και κοσμήματα, ενεπίγραφα αγγεία αφιερωμένα στον Απόλλωνα. Στα ευρήματα συγκαταλέγονται και δυο τμήματα ποδιών με την πλίνθο αρχαϊκών κούρων που προστίθενται στα 65 τμήματα γλυπτών που έχουν βρεθεί έως τώρα, καθώς και δάκτυλο υπερφυσικού αγάλματος που πιθανότατα ανήκει στο λατρευτικό άγαλμα του ναού (480- 490 π.Χ.).

Τα ευρήματα αποτελούν τις πρωιμότερες ενδείξεις λατρευτικών πρακτικών στο χώρο του ιερού του Απόλλωνα ήδη από τον 9ο αι. π.Χ., στον ίδιο χώρο όπου τον 6ο αι. π.Χ. κτίστηκε ο μνημειακού χαρακτήρα ναός.