«Εμείς στην Κρήτη λέμε πως το μπόι ενός ανθρώπου τελειώνει στο λαιμό και από κει και πάνω αρχίζει το ανάστημα. Και αυτό το ανάστημα ο Ελευθέριος Βενιζέλος το είχε! Γι’ αυτό βρίσκομαι σήμερα εδώ». Αυτά ήταν τα λόγια της συγγραφέως Μάρως Δούκα, με την οποία ξεκίνησε η συνέντευξη Τύπου για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει το Ίδρυμα Ελευθέριος Βενιζέλος, με έδρα τα Χανιά Κρήτης. Της Νόρας Ράλλη

Ads

Το εν λόγω Ίδρυμα συστάθηκε το 2000, με πρωτοβουλία του μακαριστού Μητροπολίτη Ειρηναίου (μία κορυφαία προσωπικότητα της Κρήτης και όχι μόνο, εμπνευστή της ίδρυσης της γνωστής μας  ΑΝΕΚ, από τις πρώτες εταιρείες λαϊκής βάσης), αλλά και του Πολυτεχνείου Κρήτης και φυσικά του Μουσείου Μπενάκη με το οποίο συνδέεται με «δεσμούς αίματος», όπως χαρακτηριστικά δήλωσε ο διευθυντής του, Ά. Δεληβοριάς, εξαιτίας και της ιστορικής σχέσης Μπενάκη – Βενιζέλου.

Τον Σεπτέμβριο, δε, του ίδιου έτους, η Βουλή των Ελλήνων κύρωσε με νόμο τον οργανισμό του Ιδρύματος και προστέθηκε στα ιδρυτικά του μέλη. Από τότε μέχρι και σήμερα ακόμη, χρηματοδοτεί το Ίδρυμα με ποσά της τάξης των 15.000 – 60.000 ευρώ ετησίως. Ωστόσο, η χρηματοδότηση αυτή δεν επαρκεί και πλέον το Ίδρυμα βρίσκεται σε κίνδυνο. Σήμερα επιβιώνει, χάρη στην αυταπάρνηση των όσων εργαζομένων έχουν απομείνει και στη νοικοκυρεμένη διαχείριση των οικονομικών του τα προηγούμενα έτη και στις οικονομικές εισφορές όσων πιστεύουν σε αυτό.
 
«Υπάρχουν πολλά Ιδρύματα πολιτικών προσωπικοτήτων τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Στη Γαλλία έχουν επιλέξει το Λουδοβίκο 14ο, τον στρατηγό Ντε Γκωλ και τον Ναπολέοντα ως προσωπικότητες ισχυρές της πολιτικής τους ιστορίας και χρηματοδοτεί το κράτος πλήρως τα αντίστοιχα Ιδρύματα. Το ίδιο συμβαίνει και στη Γερμανία, στην Ιταλία, όπου έδωσαν εκατομμύρια ευρώ για να ανακαινιστεί η έπαυλη Μουσολίνι, ακόμα και στη Σρι Λάνκα. Στην Ελλάδα ωστόσο, όλα τα υπόλοιπα Ιδρύματα πολιτικών έγιναν μέσα σε συγκεκριμένο πολιτικό πλαίσιο και εξυπηρετούν συγκεκριμένες  – καλές ή κακές – σκοπιμότητες. Απεναντίας, το Ίδρυμα Ελ. Βενιζέλος είναι από τη γέννησή του απεξαρτοποιημένο πολιτικά. Μοναδικός οδηγός του η γνώση. Μοναδικός του σκοπόεςη παραγωγή σκέψης και διαλόγου με την κοινωνία», εξήγησε ο αν. Πρόεδρος της Νομικής Αθηνών, δικηγόρος Θ. Φορτσάκης.

«Εμείς δεν φιλοδοξούμε να δώσουμε λατρευτικό χαρακτήρα στο Ίδρυμα. Είναι πανεπιστημιακό Ίδρυμα, με τεράστιο εκπαιδευτικό έργο – δράσεις με σχολεία, πανεπιστήμια, ομιλίες, ερευνητικά προγράμματα, διεπιστημονικό έργο, συνέδρια, ημερίδες και φυσικά έχουμε αναλάβει και φέρει εις πέρας την ψηφιοποίηση 60.000 αρχείων, με χρηματοδότηση του ΕΣΠΑ και έχουμε πλούσια βιβλιοθήκη, ανοιχτή προς όλους. Δεν περιμέναμε ποτέ τέτοια απαξιωτική αντιμετώπιση από το κράτος» ανέφερε ο Πρόεδρος του Ιδρύματος, Ν. Παπαδάκης.

Πράγματι, ενώ το Ίδρυμα χρειάζεται 250.000 ευρώ για την πλήρη λειτουργία του, του ίδιου αλλά και της παρακείμενης οικίας του Ελ. Βενιζέλου, η ανακαίνιση της οποίας θα ολοκληρωθεί σε ένα μήνα και θα λειτουργήσει ως μουσείο (με ανυπολόγιστης αξίας εκθέματα, όπως η χρυσή πένα που υπεγράφη η Συνθήκη των Σεβρών), η διακοπή της βασικής του επιχορήγησης από το υπουργείο Παιδείας, παρά τις αντίθετες δεσμεύσεις ήταν οριζόντια, χωρίς αξιολόγηση. Αυτή την αξιολόγηση σε σχέση με αντίστοιχα Ιδρύματα ζητούν σε πρώτη φάση τα μέλη του Ιδρύματος αλλά και επιφανείς προσωπικότητες (όπως οι Θ. Βερέμης, Μ. Λαμπράκη Πλάκα, Γ. Γραμματικάκης, Γ. Κουρουπός, Ζ. Ζατέλη, Κ. Δημουλά, Ν. Γουλανδρή, Θ. Βαλτινός, Γ. Χουβαρδάς) και δεκάδες άλλοι επιστήμονες, καλλιτέχνες αλλά και απλοί άνθρωποι, ακόμη και συνταξιούχοι, καθώς το έργο του έχει τεράστιο αντίκτυπο στην μικροκοινωνία της Κρήτης, αλλά και σε διεθνές επίπεδο.
 
«Όταν η Περιφέρεια δίνει δεκάδες εκατομμύρια σε ποδοσφαιρικές ομάδες, για να φτιάξουν τα γήπεδά τους, δε νοείται να απαξιώνουν Ιδρύματα – φορείς γνώσης και ιστορικής έρευνας» είπε ο ιστορικός Κώστας Κωστής. «Οι μεγαλοσχήμονες δισεκατομμυριούχοι Κρητικοί θα έπρεπε να αναλάβουν την απρόσκοπτη λειτουργία του Ιδρύματος. Αυτοί και το Κράτος. Υπάρχουν ανάλογα ιδρύματα πολιτικών, χωρίς να είναι του διαμετρήματος του Βενιζέλου» σημείωσε η  Μάρω Δούκα.

«Τι σκέφτεται κανείς όταν ακούει Κρήτη; Τον Γκρέκο, τον Καζαντζάκη και τον Βενιζέλο. Και μεις κάνουμε τα πάντα για να τους ξεχάσουμε!» συμπλήρωσε ο ιστορικός, Θ. Βερέμης. «Ο Βενιζέλος είναι μια υπέρβαση. Βγήκε από τη σκλαβωμένη Κρήτη, κι όμως έμαθε αρχαία ελληνικά, μετέφρασε το Θουκυδίδη, μιλούσε υπέροχα γαλλικά, τον λάτρευαν οι Ροντέν και Μπουρντέλ. Είχε επιβληθεί με την προσωπικότητά του στην Ευρώπη τότε – Οι μεγαλοσχήμονες επιλέγουν ποιους θα επιχορηγήσουν. Ας δώσει ο κάθε απλός Κρητικός έστω και 1 ευρώ και το Ίδρυμα θα λειτουργήσει ως του πρέπει» δήλωσε η Μ. Λαμπράκη Πλάκα.

«Το 1935 όταν πήγαινε ο Βενιζέλος από το Ηράκλειο στα Χανιά, είδε τα Λευκά Όρη και είπε πως ξεκίνησε νομίζοντας πως μπορεί να τα μετακινήσει. Μα δε μπορεί πια. Εμείς όμως μπορούμε» έκλεισε τη συνέντευξη ο καθηγητής, Γ. Γραμματικάκης. Ίσως ωστόσο από τις πιο καίριες παρεμβάσεις που ακούστηκαν να ήταν αυτή της δημοσιογράφου και φίλης του Ιδρύματος, Ελένης Μπίστικα: «Οι βενιζελοτραφείς δεν είναι όλοι Βενιζέλοι. Ας έχουν το όνομα κατ επίφασιν. Αυτοί δεν θα έπρεπε να αφήσουν τον Ελευθέριο Βενιζέλο να χαθεί!».

Το σίγουρο είναι πως αν σε ένα χωριό της Αγγλίας βρουν το χερούλι από το φλυτζάνι που έπινε τσάι ο μπατζανάκης του τάδε βασιλιά τους, τότε όχι μόνο ολόκληρο Μουσείο ανοίγει, μπαίνει σε όλους τους ταξιδιωτικούς οδηγούς, με ακριβείς λεπτομέρειες μάλιστα για το πώς θα φτάσει κανείς εκεί για να το δει και να το θαμάξει. Τα δικά μας… θαυμαστά, ελάχιστοι γνωρίζουν, αλλά πολλοί φροντίζουν να τα γνωρίσουν ακόμη ελαχιστότεροι.