Πολλοί μεγάλοι καλλιτέχνες έπασχαν από κάποια ψυχική ασθένεια ή κάποιο ψυχικό τραύμα. Ερευνητική ομάδα από το πανεπιστήμιο της Γενεύης θέτει το ερώτημα και ξεκινάει μια εργασία με σκοπό να ανακαλύψει κατά πόσο και με ποιό τρόπο επηρεάζουν τα ψυχικά νοσήματα τη δημιουργικότητα.

Ο κατάλογος των καλλιτεχνών μεγάλης φήμης που έπασχαν από μια τέτοιου είδους ασθένεια είναι μεγάλος. Ο Ντοστογιέφσκι ήταν επιληπτικός, ο Μότσαρτ είναι πιθανόν πως ήταν καταθλιπτικός και πολλοί ακόμα μεγάλοι καλλιτέχνες έπασχαν από ασθένειες όπως η σχιζοφρένεια ή η διπολική διαταραχή.

Το αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου είναι υπεύθυνο για την ομιλία και τη γραφή ενώ το δεξί είναι υπέυθυνο τη δημιουργικότητα, τη φαντασία και την καλλιτεχνική έκφραση. Οι επιστήμονες όμως ακόμα δεν έχουν κατανοήσει πως συμβάλλει το κάθε μέρος του εγκεφάλου στη δημιουργικότητα.

«Το δεξί ημισφαίριο είναι ικανότερο να κάνει πιο ασυνήθιστες ενώσεις. Δεν έχουμε κατανοήσει πλήρως όμως πόσο συμβάλλει το καθένα στη δημιουργικότητα,» δηλώνει ο Theodor Landis, νευρολόγος του τμήματος κλινικής νευρολογίας στο Πανεπιστήμιο Unige.

Τα πειράματα δείχνουν ότι τα τραύματα στο αριστερό ημισφαίριο εμποδίζουν ένα άτομο να μιλήσει, όμως είναι ακόμα ικανό να αναγνωρίσει μια μεταφορά. Από την άλλη τα τραύματα στο δεξιό ημισφαίριο δεν εμποδίζουν στην ομιλία όμως το άτομο καταλαβαίνει μόνο την κυριολεκτική σημασία των εκφράσεων.

«Υπάρχουν επίσης πτυχές της προσωπικότητας, όπως ο μεγάλος βαθμός του ιδεασμού, που φαίνεται να υποστηρίζουν τη δημιουργικότητα. Όσοι άνθρωποι έχουν σε μεγάλο βαθμό τον ιδεασμό μπορούν να ξεχωρίσουν καλύτερα μια κατάσταση»,
προσθέτει ο νευρολόγος.

Ο νευροψυχολόγος Sebastian Dieguez διαπιστώνει από τις δουλειές του Ντοστογιέφσκι πως o μεγάλος Ρώσος συγγραφέας έπασχε από μια ορισμένη μορφή επιληψίας, την επιληψία του χρονικού λοβού και από μια άλλη ψυχική ασθένεια που τον ανάγκαζε να γράφει συνέχεια.

Έχει παρατηρηθεί επίσης πως η ανάγκη για δημιουργία έχει προκληθεί πολλές φορές μετά από κάποιο ψυχικό τραύμα. «Ασθενείς που παλιότερα δεν ενδιαφερόντουσαν ποτέ για την τέχνη κυριεύονται από ένα καλλιτεχνικό παροξυσμό μετά από κάποιο εγκεφαλικό τραύμα», υποστηρίζει ο Sebastian Dieguez.

Παρόλα αυτά ο δημιουργικός παροξυσμός που προκαλείται από ορισμένες παθήσεις ή εγκεφαλικά ατυχήματα δεν εγγυώνται πάντοτε για το «ποιοτικότερο αποτέλεσμα». «Ένα τραύμα στον εγκέφαλο μπορεί επίσης να αφαιρέσει οποιαδήποτε δημιουργικότητα», υπογραμμίζει Theodor Landis.

Επιπλέον, οι αιτιώδεις συνάφειες μεταξύ της δημιουργικότητας και της ασθένειας δεν έχουν επαληθευτεί στο ελάχιστο. Είναι ένας άρρωστος εγκέφαλος περισσότερος δημιουργικός; Ή έπειτα, είναι ένας δημιουργικός εγκέφαλος περισσότερο εύθραυστος;

Πηγή: Le Temps