Πενήντα πέντε χρόνια έχουν περάσει από το Σεπτέμβρη του 1955 όταν τουρκικός όχλος υπό την καθοδήγηση της κυβέρνησης Μεντερές εξαπέλυσε επίθεση εναντίον των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης λεηλατώντας και πυρπολώντας ελληνικά καταστήματα, σπίτια, σχολεία και εκκλησίες. Η αφορμή δόθηκε από μια βομβιστική επίθεση στο πατρικό σπίτι του Κεμάλ Ατατούρκ στη Θεσσαλονίκη που αργότερα αποδείχτηκε ότι υπήρξε σκηνοθετημένη από την τουρκική κυβέρνηση.

Ads

Πορεία μνήμης…

Πορεία μνήμης για την 55η επέτειο των «Σεπτεμβριανών» οργάνωσε χθες στο κέντρο της Κωνσταντινούπολης το Ίδρυμα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Η πορεία ακολούθησε την ίδια διαδρομή με εκείνη που είχαν διανύσει πριν 55 χρόνια τα μέλη του εξαγριωμένου όχλου των Τούρκων για να καταλήξουν στο Πέρα. Αφετηρία ήταν η πλατεία Ταξίμ και κεντρικό σύνθημα, αυτή τη φορά, «Ποτέ Ξανά».

Οι συμμετέχοντες διέσχισαν την παλιά οδό του Πέρα -σήμερα Ιστικλάλ – όπου στις 6 προς 7 Σεπτεμβρίου καταγράφηκαν οι βανδαλισμοί σε βάρος των ρωμαίικων περιουσιών, κρατώντας πλακάτ και πανό «5.317 καταστήματα καταστράφηκαν», «400 γυναίκες βιάστηκαν», «4.214 σπίτια καταστράφηκαν».

«Δεν είναι η πρώτη φορά που η οργάνωσή μας αναλαμβάνει κάτι τέτοιο. Από το 1996, οπότε αρχίσαμε επίσημα τη δράση μας, προσπαθούμε να ενημερώνουμε τον κόσμο για ό,τι συνέβη τότε» δήλωσε η εκπρόσωπος του Ιδρύματος, Αϊσέ Γκιουναϊσού.

Τα ‘Σεπτεμβριανά’ στον τουρκικό τύπο…

Στα γεγονότα της 6ης και 7ης Σεπτεμβρίου του 1955 αναφέρεται με μακροσκελή αφιερώματα και ο τουρκικός τύπος.

«Τα γεγονότα της 6ης προς 7η Σεπτεμβρίου ήταν κατόρθωμα του κράτους της Εργκενεκόν» σχολιάζει η εφημερίδα, αλλά δεν αποκλείει την εμπλοκή των Βρετανών «που ήθελαν να προκαλέσουν αναστάτωση».

«Πρόκειται για μια μελανή μέρα, κατά την οποία έγιναν επιθέσεις και καταστροφές εναντίον των μειονοτήτων και πρώτα εναντίον των Ρωμιών», δημοσιεύει η «Taraf» και παραθέτει το χρονικό των γεγονότων, που οδήγησαν στο πογκρόμ.

«Η ιστορία ξεκίνησε την 6η Σεπτεμβρίου του 1955, όταν ο κρατικός ραδιοσταθμός μετέδωσε ότι εξερράγη βόμβα στο σπίτι του Ατατούρκ στη Θεσσαλονίκη. Ακολούθησε δεύτερο παράρτημα της εφημερίδας EKSPRES στην Κωνσταντινούπολη, που διατύπωνε τον ίδιο ισχυρισμό ως «είδηση» στην πρώτη σελίδα. Ενώ η ίδια η εφημερίδα είχε κυκλοφορία 20 – 30.000 φύλλων, το παράρτημα που εξέδωσε τυπώθηκε σε 290.000 φύλλα» σημειώνει η εφημερίδα.

«Μετά την έκδοση του παραρτήματος πλήθη κατευθυνόμενα από τον Σύνδεσμο ‘Η Κύπρος είναι Τουρκική’ με ρόπαλα και παρόμοια αντικείμενα συναντήθηκαν στην πλατεία του Ταξίμ και άρχισαν να προχωρούν στη Λεωφόρο Ανεξαρτησίας. Τα σπίτια των Ρωμιών είχαν σημαδευτεί από πριν με κόκκινους σταυρούς. Οι οικίες τα καταστήματα και όλοι οι χώροι, που έφεραν ταμπέλες με ξένες ονομασίες, λεηλατήθηκαν. Οι ενέργειες αυτές έγιναν ταυτόχρονα σε 52 συνοικίες της Κωνσταντινούπολης, στη Σμύρνη και τα Πριγκηπονήσια και πολλοί ήταν οι ιστορικοί χώροι που μετατράπηκαν σε ερείπια. Η λεωφόρος του Πέρα είχε γεμίσει από εμπορεύματα των καταστημάτων, που λεηλατήθηκαν. Στα νεκροταφεία βεβηλώθηκαν οι τάφοι των Ρωμιών».

Όπως αναφέρει η «Taraf», ο τότε βουλευτής του Δημοκρατικού Κόμματος, Αλέξανδρος Χατζόπουλος, του οποίου το σπίτι είχε λεηλατηθεί, κατέθεσε ότι εκείνο το βράδυ με σκάφη έφθασαν στην Πρίγκηπο περίπου 300 άτομα, τα οποία στη συνέχεια κατέστρεψαν κάτω από τα βλέμματα της Αστυνομίας τα σπίτια των Ελλήνων.

«Οι στρατιωτικές μονάδες και η Αστυνομία δεν επενέβησαν. Την πρώτη ημέρα δεν έγινε καμία ανακοίνωση από την κυβέρνηση και ενώ τη νύχτα κηρύχθηκε στρατιωτικός νόμος, το πρωί η απόφαση άρθηκε και επαναλήφθηκαν τα γεγονότα της προηγούμενης νύχτας. Ο στρατός, ο οποίος απλώς παρακολουθούσε τα γεγονότα, τελικά παρενέβη στο τέλος της δεύτερης ημέρας. Όταν στις 7 Σεπτεμβρίου κηρύχθηκε στρατιωτικός νόμος, τότε ήρθε στο φως και η εικόνα των όσων έγιναν».

«Τα γεγονότα που έλαβαν χώρα τη νύχτα της 6ης Σεπτεμβρίου του 1955 στην Κωνσταντινούπολη, μετά από δημοσιεύματα τουρκικών που υποστήριζαν ότι έγινε βομβιστική επίθεση στο σπίτι του Ατατούρκ στη Θεσσαλονίκη είχαν σαν αποτέλεσμα να καταστραφούν 4.214 σπίτια, 1.004 χώροι εργασίας μεταξύ των οποίων και 21 εργοστάσια, 73 εκκλησίες, μια συναγωγή, δύο μοναστήρια, 26 μειονοτικά σχολεία, πέντε αθλητικοί σύλλογοι και δύο νεκροταφεία. Στη Σμύρνη σημειώθηκαν επιθέσεις σε 14 σπίτια, έξι καταστήματα, στο ελληνικό Προξενείο, στην Καθολική Εκκλησία και στο Βρετανικό Πολιτιστικό Κέντρο» αναφέρει η εφημερίδα Cumhuriyet.

«Ο στρατηγός Γιρμιμπέσογλου, 40 χρόνια αργότερα, δήλωσε ότι αυτή η τραγωδία σημειώθηκε εν γνώση του τότε Δημοκρατικού Κόμματος και της Ειδικής Πολεμικής Διεύθυνσης» καταλήγει το δημοσίευμα.