Όταν το 1952, ο Richard Nixon έπαιρνε από τον Dwight Eisenhower το χρίσμα της παράταξης των Ρεπουμπλικανών για τη διεκδίκηση της Προεδρίας, προβάλλοντας κυρίως την αντικομουνιστικά του ιδεώδη, κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί ότι 20 χρόνια αργότερα θα πατούσε το πόδι του σε κομουνιστικά εδάφη και θα έσφιγγε το χέρι του μέχρι τότε άσπονδου εχθρού του, Mao Zedong.

Ads

Το 1972, ο Nixon, κατά τη διάρκεια της δεύτερης θητείας του στο Λευκό Οίκο, τελικά έσπασε τα κομουνιστικά τείχη και επισκέφθηκε την Κίνα. Η επίσκεψή του πραγματοποιήθηκε το Φεβρουάριο του 1972, από τις 21 έως τις 28.

Ο Mao Zedong συναντήθηκε με τον Αμερικανό πρόεδρο μόνο μία φορά κατά τη διάρκεια της εβδομαδιαίας επίσκεψής του. Ωστόσο αυτή αρκούσε για να απαθανατίσει ο φωτογραφικός φακός μία από τις σημαντικότερες στιγμές της ψυχροπολεμικής περιόδου, με τους δύο ηγέτες να σφίγγουν τα χέρια και να χαμογελούν. Ήταν η στιγμή που ο Mao θα πει στον Nixon, «ο κοινός μας φίλος Chiang Kai-Shek, σίγουρα δεν εγκρίνει μία τέτοια συνάντηση».

Στο μεγαλύτερο λιμάνι της Κίνας, στη Shanghai, πραγματοποιήθηκε και η περιβόητη κοινή δήλωση των δύο ηγετών, με εκατέρωθεν ανακοινώσεις για την εξωτερική πολιτική των δύο χωρών και μία «συμφωνία» που αποτέλεσε τη βάση των σχέσεων μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ για πολλά χρόνια. Επιπλέον, διαφάνηκαν και οι πρώτες κινήσεις για την ανάπτυξη εμπορικών σχέσεων.

Παράλληλα, ο Κίσινγκερ ανακοίνωσε την πρόθεση των ΗΠΑ να αποσύρουν τον αμερικανικό στρατό από την Ταϊβάν, ενώ παράλληλα οι ΗΠΑ επισήμαναν ότι το συμφέρον των δύο χωρών βρίσκεται σε μια ειρηνική διευθέτηση του θέματος της Ταϊβάν, δίνοντας στην Κίνα τον πρώτο λόγο στις διαπραγματεύσεις. Οι ΗΠΑ θδιατήρησαν τις επίσημες επαφές με την Ταϊβάν μέχρι το 1979, όταν και διέκοψαν τις σχέσεις με το «νησί» για να οικοδομήσουν σε στέρεες βάσεις πλέον τις σχέσεις τους με την Κίνα.

Στο τέλος της επίσκεψής του ο Νίξον δήλωσε: «Αυτή ήταν η εβδομάδα που άλλαξε τον κόσμο. Αυτά που είπαμε μέσα από την επίσημη ανακοίνωση δεν είναι τόσο σημαντικά, όσο αυτά που πρόκειται να ακολουθήσουν και που θα βοηθήσουν να οικοδομήσουμε μία γέφυρα 16.000 μιλίων, αφήνοντας για πάντα στο παρελθόν τις 22χρονες εχθροπραξίες. Αυτό που συμφωνήσαμε σήμερα είναι ότι αυτή γέφυρα πρέπει να οικοδομηθεί».

Η επίσκεψη του Νίξον στη Κίνα προκάλεσε εντύπωση στην παγκόσμια πολιτική σκηνή και σηματοδότησε τη νέα εποχή ανάμεσα στους δύο αντίπαλους κόσμους, ενώ η φράση «Nixon in China» έλαβε περίοπτη θέση στην πολιτική ορολογία, περιγράφοντας την απρόβλεπτη και εντυπωσιακή κίνηση ενός πολιτικού. Ωστόσο, στην αμερικανική πολιτική σκηνή υπάρχει πάντα και το «Only Nixon could go to China».